CNNi: Οι «εξωγήινοι» που προκαλούν ανησυχία... κρύβονται στις λίμνες του κόσμου

Πρόκειται για ένα υδρόβιο φυτό, ιθαγενές στη Νότια Αμερική, το οποίο καλύπτει τις λίμνες, πνίγει τα ψάρια τους και αφήνει τους ανθρώπους αποκλεισμένους.

«Μερικές φορές το πρόβλημα γίνεται πολύ σοβαρό» αναφέρει ο Σάιμον Μαχάρια, ένας ψαράς που ζει κοντά στη λίμνη Ναϊβάσα στο Ναϊρόμπι της Κένυας.

«Μία ημέρα κάποιοι ψαράδες παγιδεύτηκαν από τον υάκινθο στη λίμνη για τρεις ημέρες. Έπρεπε να ζητήσουμε βοήθεια από την κυβέρνηση για τη διάσωσή τους, η οποία χρησιμοποίησε ελικόπτερο για να τους απεγκλωβίσει» τονίζει στο CNNi.

Όπως διηγείται ο ίδιος, είναι κάποιες μέρες που δεν μπορεί να ψαρέψει στη λίμνη εξαιτίας του φυτού. Και όταν το κάνει, κινδυνεύει να χάσει τα δίχτυα του κάτω από τα φυτά, με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται με επιπλέον έξοδα. Οι υάκινθοι του νερού καλύπτουν επίσης την επιφάνεια, αποκόπτοντας το ηλιακό φως, ανταγωνίζονται άλλα είδη φυτών και στερούν από το νερό οξυγόνο. Αυτό σημαίνει ότι η ζωή για τα ψάρια στο νερό γίνεται αβίωτη.

Το πρόβλημα είναι τόσο μεγάλο που μπορεί να φανεί από το διάστημα, λέει ο Μαχάρια. Απειλεί επίσης τα λουλούδια που αναπτύσσονται στους υγροτόπους που περιβάλλουν τη λίμνη.

Μια ιστορία που αναπαράγεται σε όλο τον κόσμο

Αυτό που συμβαίνει στη λίμνη Ναϊβάσα είναι μια ιστορία που επαναλαμβάνεται σε όλο τον κόσμο. Οι υάκινθοι του νερού κατάγονται από τη Νότια Αμερική, αλλά εισήχθησαν ως εξωτικά διακοσμητικά σε πολλές άλλες χώρες. Έκτοτε έχουν κατακτήσει τα περιβάλλοντα γλυκού νερού και χαρακτηρίζονται ως ξενικά χωροκατακτητικά είδη σε κάθε άλλη ήπειρο εκτός από την Ανταρκτική.

Εκτός από τον αντίκτυπό του στη βιοποικιλότητα, το υδρόβιο αυτό φυτό μπορεί να φράξει τα υδροηλεκτρικά και αρδευτικά συστήματα. Πρόκειται για το πιο προβεβλημένο παράδειγμα μιας κρίσης χωροκατακτητικών υδρόβιων φυτών που έχει κοστίσει στην παγκόσμια οικονομία δεκάδες δισεκατομμύρια ιστορικά και περισσότερα από 700 εκατομμύρια ετησίως.

Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο στην Αφρική. Σύμφωνα με έκθεση του 2024 της Διακυβερνητικής Πλατφόρμας Επιστήμης για τη Βιοποικιλότητα και τις Υπηρεσίες Οικοσυστημάτων (IPBES), ενός φορέα που ιδρύθηκε από το Πρόγραμμα Περιβάλλοντος του ΟΗΕ, η «εκθετική εξάπλωση του φυτού» προκαλεί αλλαγές στη χρήση γης, με την κλιματική αλλαγή να «ρίχνει περισσότερο λάδι στη φωτιά».

Υλικό για την παραγωγή βιοκαυσίμων

Επιστήμονες από πολλούς οργανισμούς έχουν προσπαθήσει να βρουν λύσεις στο πρόβλημα. Τα σκαθάρια για παράδειγμα επιτίθενται στο φυτό και μπορούν να περιορίσουν την εξάπλωσή του και να το κάνουν να χάσει ακόμη και την ικανότητά του να επιπλέει.

Υπάρχουν επίσης προτάσεις για τη συγκομιδή του υάκινθου και τον συνδυασμό του με αστικά απόβλητα και κοπριά αγελάδων για την παραγωγή βιοκαυσίμων.

Μια καινοτόμα λύση που εξετάζει η κενυάτικη εταιρεία «HyaPak Ecotech Limited» είναι η μετατροπή του χωροκατακτητικού φυτό σε βιοπλαστικό.

Η εταιρεία αυτή που ιδρύθηκε από τον Ζόζεφ Νγκουθίρου αποτελεί έμπνευση της διπλωματικής εργασίας του. Ο Νγκουθίρου φοιτούσε στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικής Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Έγκερτον, όταν ο ίδιος και οι συμφοιτητές παγιδεύτηκαν με τη βάρκα τους παγιδεύτηκε για πέντε ώρες στη λίμνη λόγω των υάκινθων. Τότε ήταν που αποφασισμένοι να κάνουν κάτι γι' αυτό.

Εναλλακτική λύση στις συσκευασίες μιας χρήσης

Το βιοπλαστικό του Νγκουθίρου κατασκευάζεται από αποξηραμένο υάκινθο σε συνδυασμό με συνθετικά υλικά.

Το προϊόν, το οποίο βιοδιασπάται μέσα σε λίγους μήνες, χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά ως εναλλακτική λύση για τις πλαστικές συσκευασίες.

Χάρη στην πρωτοβουλία του αυτή, οι ψαράδες της περιοχής έχουν αναλάβει την «συγκομιδή» του φυτού στη λίμνη Ναϊβάσα, στη συνέχεια το αποξηραίνουν και το πωλούν στην εταιρεία του Νγκουθίρου.

Είναι ένα χρήσιμο εναλλακτικό εισόδημα, σημειώνει ο Μαχάρια, ειδικά τις ημέρες που το φυτό τον εμποδίζει να ψαρέψει.

Ο Μαχάρια ελπίζει ότι η HyaPak θα είναι σύντομα σε θέση να επεκτείνει τις δραστηριότητές της, επιτρέποντας στην κοινότητα που περιβάλλει τη λίμνη να συλλέγει μεγαλύτερες ποσότητες υάκινθου.

Πέρα από τον υάκινθο του νερού, όμως, ο νεαρός επιχειρηματίας πιστεύει ότι απαιτείται επείγουσα δράση για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης: «Οι προηγούμενες γενιές μάς απογοήτευσαν και οι επόμενες γενιές περιμένουν πράγματα από εμάς. Εμείς είμαστε αυτοί που θα ζήσουμε με έναν πλανήτη που θα ξεπεράσει το όριο της μέσης αύξησης της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμό Κελσίου» τονίζει χαρακτηριστικά.

«Εναπόκειται στη γενιά μου να βρει λύσεις για την κλιματική κρίση» καταλήγει ο ίδιος.

CNNi, Tom Page: This alien plant is lethal for the environment. Now it’s being turned into a plastic to regrow forests