«Νεκροταφεία συσκευών», εκπομπές αερίων: Τα social media «βλάπτουν σοβαρά» το περιβάλλον

«Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης έχουν σημαντικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο γιατί τα συστήματα υλοποίησης των διαδικασιών τους, όπως η ανάρτηση βίντεο και φωτογραφιών και η ανταλλαγή μηνυμάτων είναι ιδιαίτερα ενεργοβόρα» σημειώνει ο κ. Μάνος Στειακάκης.

Όπως τονίζει ο ίδιος «η ενέργεια που χρησιμοποιείται προέρχεται από μη ανανεώσιμες πηγές, με αποτέλεσμα να οδηγεί σε αυξημένες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να συμβάλλει στην κλιματική κρίση που όλοι βιώνουμε».

Πώς συμβάλλει η υπερβολική χρήση;

Την ίδια ώρα, όμως σημαντικό ρόλο στην επιβάρυνση του περιβάλλοντος διαδραματίζει και η υπερβολική χρήση των συσκευών μας για την συνεχή αλληλεπίδραση των χρηστών με τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, που συνίσταται σε καθημερινές αναρτήσεις ή την πολύωρη καθημερινή παρακολούθηση.

• Έκαναν logout: Τρεις άνθρωποι εξηγούν πώς είναι να ζεις χωρίς social media

Ως αποτέλεσμα, η υπερβολική αυτή χρήση οδηγεί, σύμφωνα με τον καθηγητή, «σε συχνότερη αντικατάσταση των συσκευών με νέες ψηφιακές συσκευές (κυρίως για να έχουν οι χρήστες περισσότερες λειτουργικές δυνατότητες), με άμεση συνέπεια την παραγωγή ακόμη μεγαλύτερων ποσοτήτων ηλεκτρονικών αποβλήτων».

Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα του πλανήτη τα ηλεκτρικά απόβλητα

Η διαχείριση των ηλεκτρονικών αποβλήτων εξελίσσεται σε ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα του πλανήτη «καθώς αποτελούν το είδος αποβλήτων που αυξάνεται με τον μεγαλύτερο ρυθμό, με αποτέλεσμα να μεταφέρονται συχνά μεγάλες ποσότητες από κάποιες αναπτυγμένες χώρες στα λεγόμενα “νεκροταφεία ψηφιακών συσκευών” αναπτυσσόμενων χωρών» υπογραμμίσει ο κ. Στειακάκης.

Η ανάκτηση πολύτιμων εξαρτημάτων στις χώρες αυτές, όπως προσθέτει ο ίδιος γίνεται με απαρχαιωμένες μεθόδους, όπως η χειρωνακτική αποσυναρμολόγηση από μικρά παιδιά ή αποτέφρωση, οπότε «λογικό είναι οι χώροι αυτοί να είναι από τους πιο μολυσμένους του πλανήτη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το νεκροταφείο ψηφιακών συσκευών στην περιοχή Guiyu της Κίνας».

Η περίπτωση του TikTok

«Ειδικά στην περίπτωση του TikTok, ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος είναι ακόμη μεγαλύτερος, γιατί η συγκεκριμένη πλατφόρμα αποθηκεύει και επεξεργάζεται καθημερινά τεράστιο όγκο δεδομένων, καθώς ένα βίντεο μπορεί να διαρκεί αρκετά λεπτά».

• Μεγαλύτερο από της Ελλάδας το ετήσιο αποτύπωμα άνθρακα του TikTok

Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία που βγήκαν πρόσφαρα στο φως της δημοσιότητας σύμφωνα με τα οποία οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα του TikTok φθάνουν ετησίως τους 50 εκατομμύρια τόνους, σχεδόν όσο μιας χώρας όπως η Ελλάδα.

«Εάν συνυπολογίσουμε ότι το TikTok, παρά το γεγονός ότι δεν έχει πολλά χρόνια στην αγορά, έχει καταφέρει να αυξήσει σημαντικά το ποσοστό των χρηστών του, ιδιαίτερα μεταξύ των νεότερων ηλικιών που αντικαθιστούν πολύ συχνότερα τις ψηφιακές τους συσκευές, η συμβολή του στην παραγωγή ηλεκτρονικών αποβλήτων είναι μεγαλύτερη, συγκριτικά με άλλα αντίστοιχα μέσα» σημειώνει ο κ. Στειακάκης.

Θετικό βήμα η κατασκευή data center με ΑΠΕ στη Νορβηγία

Όπως αναλύει ο ίδιος, «αν μία πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης λειτουργεί με συνεχή ροή βίντεο υψηλής ανάλυσης, όπως το TikTok, τότε σίγουρα καταναλώνει περισσότερη ενέργεια. Και αν αυτή προέρχεται από μη ανανεώσιμες πηγές, επιβαρύνει το περιβάλλον».

«Είναι σημαντικό λοιπόν ως χρήστες να γνωρίζουμε εάν μία πλατφόρμα χρησιμοποιεί ή όχι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας».

Σε θετική κατεύθυνση κινείται σύμφωνα με τον ίδιο «η κατασκευή ενός data center με χρήση ανανεώσιμης ενέργειας στη Νορβηγία, ύψους 12 δισεκατομμυρίων ευρώ» το οποίο θα τροφοδοτεί το TikTok.

Χρειάζεται περιορισμός ειδικά στα νεαρά άτομα

Σε κάθε περίπτωση, όμως, ο καθηγητής τονίζει πως η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης «πρέπει να περιοριστεί, ειδικά από τα νέα σε ηλικία άτομα».

Γιατί, όπως εξηγεί, «δεν είναι μόνο ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος, αλλά και ο εθισμός όπως και η υιοθέτηση διαφορετικών προτύπων ζωής, ειδικά σε σχέση με το παρελθόν, που πρέπει να μας απασχολήσουν».

Για να καταστεί αυτό εφικτό «χρειάζεται συνδυασμός ενεργειών, όπως αρχικά η ενημέρωση των χρηστών για τον βαθμό επικινδυνότητας από την αλόγιστη χρήση των μέσων αυτών:

1. αναφορικά με το περιβάλλον (πρέπει οι χρήστες να συνειδητοποιήσουν και τη δική τους ευθύνη για τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο) και
2. αναφορικά με τον ίδιο τους τον εαυτό (προστασία των προσωπικών τους δεδομένων, κίνδυνος από την υπερβολική ψηφιακή έκθεση κ.τ.λ.).

Επιτακτική η εκπαίδευση στα σχολεία

Ταυτόχρονα, όμως, καθίσταται επιτακτική η εκπαίδευση στα σχολεία «γενικότερα για τα ψηφιακά μέσα, που πρέπει να ξεκινήσει από πολύ μικρές ηλικίες, με υιοθέτηση άλλων ψηφιακών επιλογών (παραδείγματος χάριν ένα διαδικτυακό παιχνίδι είναι πολύ πιο χρήσιμο από τη χρήση μιας πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης) και κρατικές πρωτοβουλίες για την ανάγκη ισορροπίας στη ζωή ενός ατόμου ανάμεσα στο φυσικό και το ψηφιακό περιβάλλον» καταλήγει ο ίδιος.