Με χαλέπιο πεύκη από τον Πύργο αναδασώνεται η έρημος Νεγκέβ στο Ισραήλ

Η έρημος Νεγκέβ, που καλύπτει περίπου το 60% της έκτασης του Ισραήλ, χαρακτηρίζεται από έντονη ξηρασία και ελάχιστη βλάστηση, γεγονός που καθιστά την αναδάσωσή της ιδιαίτερα δύσκολη.

Η επιλογή της χαλέπιου πεύκης είναι στρατηγική, καθώς αυτό το είδος δέντρου είναι ανθεκτικό στις δύσκολες κλιματολογικές συνθήκες, την έλλειψη νερού και τις υψηλές θερμοκρασίες.

Το δάσος Yatir, όπως έχει ονομαστεί η έκταση που από το 1960, έχει αναδασωθεί, αποτελείται κυρίως από χαλέπιο πεύκη (>90%), και μετά από αρκετούς κύκλους αραίωσης η πυκνότητα των δασών που προέκυψαν, είναι σήμερα περίπου 300 δέντρα ανά εκτάριο.

Σύμφωνα με τα στοιχειά του εργαστηρίου Ντάν Γιακίρ του Ινστιτούτου Επιστημών Βάιζμαν, Ο δείκτης φυλλικής επιφάνειας (LAI) είναι περίπου 1,7, με εύρος περίπου ±0,3 πάνω από το εποχιακό κύκλο και κάθε χρόνο. Το μέσο ύψος των δέντρων είναι περίπου 10 m και η μέση διάμετρος του κορμού στο ύψος του στήθους (1,4 μ.) είναι 17 cm. Η κύρια περίοδος φωτοσυνθετικής δραστηριότητας για την συγκεκριμένη περιοχή είναι από τον Δεκέμβριο έως τον Μάιο.

Αντίθετα, η εκβλάστηση των οφθαλμών των δέντρων πεύκης είναι στα μέσα Μαρτίου και η ανάπτυξη των βελονών συνεχίζεται μέχρι τον Οκτώβριο. Η βλάστηση του υπορόφου αποτελείται από νανώδεις θάμνους, ποώδη είδη και μονοετή φυτά, τα οποία αποτελούν μόνο ένα μικρό μέρος της συνολικής βιομάζας του οικοσυστήματος. Το δάσος αναπτύσσεται πάνω σε αργιλώδες ή αμμοαργιλώδες έδαφος, βάθους 0,20-1 m τύπου Rendzina το οποίο βρίσκεται πάνω σε ασβεστολιθικά πετρώματα.

Πεύκα από τον Πύργο Ηλείας στην έρημο Νεγκέβ

Είναι χαρακτηριστικό ότι ένας από τους πληθυσμούς χαλέπιου πεύκης, που έχουν επιλεχθεί από το Jewish National Fund (JNF), που έχει αναλάβει από το 1960 την δάσωση τμήματος της ερήμου, είναι και ο πληθυσμός που φύεται στην περιοχή του Πύργου Ηλείας, από τον οποίο και συνελέγησαν σπόροι αρίστων ατόμων εδώ και αρκετές δεκαετίες. Από τους σπόρους που συλλέχθηκαν, αναπτύχθηκαν σπορόφυτα που χρησιμοποιήθηκαν για τη δάσωση των εκτάσεων της ερήμου Νεγκέβ, αλλά και για την παραγωγή νέου σπόρου.

Πρόκειται για μια ακόμη ένδειξη του μεγάλου φυσικού πλούτου που έχει η Ελλάδα, σημειώνει μιλώντας στο CNN Greece, η Παρασκευή Αλιζώτη, Καθηγήτρια Δασικής Γενετικής και Βελτίωσης Δασοπονικών Ειδών, Πρόεδρος του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ.

Πρόκειται για μοναδικά οικοσυστήματα και πληθυσμούς δασικών ειδών στον κόσμο, με μοναδικό γενετικό υλικό, που είναι ανθεκτικό στην κλιματική αλλαγή, τονίζει.

Η δάσωση της ερήμου Νεγκέβ στοχεύει στην ενίσχυση της βιοποικιλότητας, στη βελτίωση της ποιότητας του εδάφους, στην βελτίωση του τοπικού κλίματος και στην αύξηση της συγκράτησης του νερού. Επιπλέον, η δενδροφύτευση συμβάλλει στην αντιμετώπιση της διάβρωσης και στην βελτίωση των περιβαλλοντικών παραμέτρων, ενώ δημιουργεί ένα νέο μικροκλίμα που ευνοεί την ανάπτυξη φυτών και ζώων. Η ανάπτυξη δασών στην περιοχή μπορεί, επίσης, να προσφέρει πόρους και ευκαιρίες απασχόλησης στις τοπικές κοινότητες, ενισχύοντας την οικονομική τους ανάπτυξη.

Για αυτό και η επιλογή συγκεκριμένων ειδών, με χαρακτηριστικά που ανταποκρίνονται στις υψηλές απαιτήσεις του έργου, είναι κρίσιμης σημασίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα δέντρα που φυτεύονται στο δάσος Yatir, δεν ποτίζονται από τεχνητά συστήματα άρδευσης, γιατί μπορούν να προσαρμοστούν στις δύσκολες ξηροθερμικές συνθήκες της ερήμου.

Με το παράδειγμα του πληθυσμού χαλεπίου πεύκης από την Ηλεία, που αναδασώνει την έρημο Νεγκέβ, η Παρασκευή Αλιζώτη, τονίζει την μεγάλη ανθεκτικότητα που έχουν δασικά είδη και πληθυσμοί που φύονται τα ελληνικά οικοσυστήματα, τα οποία είναι αποδεδειγμένα πλέον γενετικά προσαρμοσμένα στην κλιματική αλλαγή, γεγονός που τα καθιστά πολύτιμο δασικό αλλά και οικονομικό πόρο για τη χώρα μας, και πόρο ιδιαίτερης σημασίας τόσο σε τοπικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Υπογραμμίζει παράλληλα, την σημασία που έχει η προστασία των μοναδικών αυτών οικοσυστημάτων από αλλεπάλληλες και συχνά επαναλαμβανόμενες πυρκαγιές, ιδιαιτέρως όταν αυτές συμβαίνουν σε δάση που δεν έχουν ακόμη σπερμοφορήσει, βάσει του σημαντικού και ιδιαίτερου ρόλου τους στην προστασία από την κλιματική αλλαγή.