Το σύστημα «SAvE Whales» εντοπίζει το τραγούδι των φυσητήρων - Τι είναι και πώς λειτουργεί

Οι 200 περίπου φυσητήρες που ζουν στα ελληνικά ύδατα έχουν βρει «καταφύγιο» στην Ελληνική Τάφρο, που με τα υποβρύχια φαράγγια της, περιλαμβάνει το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου.

Πρόκειται, όμως, για ένα είδος που απειλείται με εξαφάνιση και η μεγαλύτερη αιτία είναι για ακόμη μια φορά ανθρωπογενής. Για τις αιτίες αυτές, αλλά και για το πρόγραμμα «SAvE Whales», που εφαρμόζεται για την προστασία των φυσητήρων μιλά στο CNN Greece ο επιστημονικός υπεύθυνος και πρόεδρος του Ινστιτούτου Κητολογικών Ερευνών «Πέλαγος», Δρ. Αλέξανδρος Φραντζής.

Τι περιλαμβάνει το σύστημα «SAvE Whales» και γιατί είναι σημαντικό;

Μιλώντας για το «SAvE Whales» ο βιολόγος-ωκεανογράφος σημειώνει, πως πρόκειται για ένα σύστημα, το οποίο θα «περιλαμβάνει υποβρύχιους ακουστικούς σταθμούς που εντοπίζουν και καταγράφουν την παρουσία φυσητήρων, από τους δικούς τους φυσικούς ήχους, που ονομάζονται κλικς».

Μετά από πολύ γρήγορη επεξεργασία των ακουστικών σημάτων από κάθε σταθμό, το σύστημα θα μεταδίδει την παρουσία ή και την ακριβή θέση τους στα μεγάλα διερχόμενα πλοία σε σχεδόν πραγματικό χρόνο, με σκοπό αυτά να ελαττώσουν την ταχύτητά τους ή και να αλλάξουν την πορεία τους έγκαιρα ώστε να αποφύγουν την σύγκρουση μαζί τους.

Οι συγκρούσεις με πλοία η μεγαλύτερη απειλή για τους φυσητήρες

Αυτές οι συγκρούσεις συνιστούν και την μεγαλύτερη απειλή για την επιβίωσή του ήδη μικρού πληθυσμού φυσητήρων «που αριθμεί πια 150-220 άτομα στην Ανατολική Μεσόγειο» καθώς όπως εξηγεί ο κ. Φραντζής, τα τελευταία 10-15 χρόνια έχει μειωθεί στο 75% του αρχικού πληθυσμού.

Υπ’ αυτό το πρίσμα, όπως συμπληρώνει ο ίδιος «η αποφυγή των συγκρούσεων με τους φυσητήρες είναι εξαιρετικά σημαντική για την επιβίωση του είδους στην Ανατολική Μεσόγειο και κατ' επέκταση σε όλη την Μεσόγειο».

«Οι συγκρούσεις με τα μεγάλα πλοία είναι μη βιώσιμη ανθρωπογενής πίεση, που θα εξαφανίσει τον πληθυσμό της Ανατολικής Μεσογείου αν δεν λάβουμε μέτρα» αναφέρει χαρακτηριστικά και προσθέτει «βέβαια δεν είναι η μοναδική αιτία ανθρωπογενούς θνησιμότητας και πίεσης στον πληθυσμό των φυσητήρων (αφού υπάρχει και η κατάποση πλαστικών, η ηχορύπανση από σεισμικές έρευνες για υδρογονάνθρακες, κλπ.)».

Με βάση αυτά τα δεδομένα, δημιουργήθηκε η αναγκαιότητα να μειωθούν δραστικά οι συγκρούσεις πλοίων με τους φυσητήρες. Στο πλαίσιο αυτό, δημιουργήθηκε η πρωτοβουλία του «SAvE Whales» (System for the Avoidance of collisions with Endangered Whales), η έρευνα και οι προκαταρκτικές ενέργειες της οποίας έχουν ήδη ξεκινήσει. Μέχρι στιγμής, το σύστημα «είχε ήδη εφαρμοστεί με επιτυχία σε πιλοτική φάση στην Νοτιοδυτική Κρήτη τα καλοκαίρια 2020 και 2021.

«Την αρχική ιδέα την είχαμε ήδη από το 2000 και χάρη στην πολύ καλή συνεργασία με την ερευνητική ομάδα του Ινστιτούτου Υπολογιστικών και Εφαρμοσμένων Μαθηματικών του ΙΤΕ η ιδέα μπορούσε να περάσει στην πραγματικότητα, αφού οι συνάδελφοι είχαν και τις πολύ ειδικές επιστημονικές γνώσεις αλλά και την δυνατότητα κατασκευής ενός πιλοτικού συστήματος» σημειώνει.

«Στην διαδρομή βρέθηκε και η πολύτιμη οικονομική υποστήριξη της OceanCare (Ελβετία), που στηρίζει το έργο μας για τους φυσητήρες εδώ και πολλά χρόνια και τέλος χάρη στην σημαντική συνδρομή του GreenTank μπορέσαμε να πείσουμε και τις ελληνικές αρχές, ώστε συνεργαστούμε και να χρηματοδοτήσουν και εκείνες μέρος του έργου της υλοποίησης» σημείωσε.

Η πλήρης εφαρμογή της του συστήματος, όπως διευκρινίζει ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Κητολογικών Ερευνών, εξαρτάται από τα αποτελέσματα που θα εξαχθούν εντός του 2024.

«Στόχος είναι να φτάσουμε στην πλήρη εγκατάσταση και λειτουργία του στην περιοχή Ταινάρου και Κυθήρων το 2028» συμπλήρωσε.

«Παράλληλα, εδώ και αρκετά χρόνια επιδιώκουμε να πείσουμε τις Ελληνικές αρχές για την μετακίνηση της ρότας των μεγαλων πλοίων πιο ανοιχτά από τις ακτές στην περιοχή της Ελληνικής Τάφρου. Ως τότε, σε συνεργασία με άλλες περιβαλλοντικές οργανώσεις (IFAW, OceanCare, WWF Ελλάς) έχουμε πείσει πολλές μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες να πλέουν σε πιο πελαγικά νερά, δεδομένου ότι το κόστος είναι αμελητέο» κατέληξε.

Αξίζει να σημειωθεί, πως η πρώτη ελληνόκτητη ναυτιλιακή εταιρεία ανακοίνωσε στις αρχές Αυγούστου πως άλλαξε τα δρομολόγια των πλοίων της με σκοπό να συμβάλλει στην επιβίωση του πληθυσμού των φυσητήρων της Ανατολικής Μεσογείου.