Αποθαρρυντικά στοιχεία: Μόλις 13 χώρες με «καθαρό αέρα» το 2022

Ειδικότερα, η IQAir, μία εταιρεία που παρακολουθεί την ποιότητα του αέρα σε όλο τον κόσμο, διαπίστωσε ότι η μέση ετήσια ατμοσφαιρική ρύπανση, στο 90% περίπου των χωρών και περιοχών που αναλύθηκαν, απέκλινε από την κατεύθυνση που είχε θέσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για την ποιότητα του αέρα.

Μία κατεύθυνση που είχε σχεδιαστεί προκειμένου οι κυβερνήσεις να δημιουργήσουν κανονισμούς για την προστασία της δημόσιας υγείας.

Αναφορικά με την έκθεση, η IQAir ανέλυσε τη μέση ποιότητα του αέρα σε 131 χώρες και εδάφη και διαπίστωσε ότι μόλις έξι χώρες -η Αυστραλία, η Εσθονία, η Φινλανδία, η Γρενάδα, η Ισλανδία και Νέα Ζηλανδία, και επτά εδάφη στον Ειρηνικό και την Καραϊβική, συμπεριλαμβανομένου του Γκουάμ και του Πουέρτο Ρίκο- ανταποκρίθηκαν στις κατευθυντήριες γραμμές ποιότητας αέρα που είχε ορίσει ο ΠΟΥ, οι οποίες απαιτούν μέσο επίπεδο ατμοσφαιρικής ρύπανσης 5 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο ή λιγότερο.

Ποιες χώρες βρίσκονται στην κορυφή της λίστας με το μεγαλύτερο πρόβλημα;

Επτά χώρες, το Τσαντ, το Ιράκ, το Πακιστάν, το Μπαχρέιν, το Μπαγκλαντές, η Μπουρκίνα Φάσο, το Κουβέιτ και η Ινδία, εμφάνιζαν το μεγαλύτερο πρόβλημα με μέση ατμοσφαιρική ρύπανση άνω των 50 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο.

Η μελέτη εξέτασε συγκεκριμένα τα σωματίδια ή PM2,5, που είναι ο πιο μικροσκοπικός ρύπος αλλά και ο πιο επικίνδυνος. Όταν εισπνέεται, το PM2.5 εισέρχεται στους πνεύμονες, από τους οποίους μπορεί να διεισδύσει στο αίμα. Παράγεται από την καύση ορυκτών καυσίμων, τις καταιγίδες σκόνης και τις πυρκαγιές και έχει συνδεθεί με μια σειρά προβλημάτων υγείας, όπως το άσθμα, οι καρδιακές παθήσεις και άλλες ασθένειες του αναπνευστικού.

Ο ΠΟΥ αυστηροποίησε το πλαίσιο για την ατμοσφαιρική ρύπανση τον Σεπτέμβριο του 2021, μειώνοντας την αποδεκτή ποσότητα μικροσωματιδίων από 10 σε 5 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο.

Η απόφαση αυτή οφείλεται στον θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων από προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την ατμοσφαιρική ρύπανση. Το 2016, περίπου 4,2 εκατομμύρια πρόωροι θάνατοι αποδείχθηκαν πως έχουν σχέση με την εισχώρηση των μικροσωματιδίων, σύμφωνα με την υπηρεσία του ΟΗΕ. Ο ΠΟΥ διαπίστωσε πως εάν οι τελευταίες κατευθυντήριες γραμμές είχαν εφαρμοστεί από τότε, θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί σχεδόν 3,3 εκατομμύρια λιγότεροι θάνατοι που σχετίζονται με τη ρύπανση.

Η έκθεση υπογραμμίζει, επίσης, μια ανησυχητική ανισότητα: την έλλειψη σταθμών παρακολούθησης στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπως η Αφρική, η Νότια Αμερική και η Μέση Ανατολή, που έχει ως αποτέλεσμα την έλλειψη δεδομένων για την ποιότητα του αέρα σε αυτές τις περιοχές.

Αν και η Αφρική σημείωσε βελτίωση στην έκθεση του 2022 σε σύγκριση με το 2021, η ήπειρος εξακολουθεί να παραμένει σε μεγάλο βαθμό η πιο υποεκπροσωπούμενη. Σύμφωνα με την IQAir, μόνο 19 από τις 54 αφρικανικές χώρες είχαν επαρκή διαθέσιμα δεδομένα από τους σταθμούς παρακολούθησης.

Η Glory Dolphin Hammes, Διευθύνων Σύμβουλος της IQAir της Βόρειας Αμερικής, ανέφερε πως κάθε φορά που προστίθεται μια νέα χώρα για την οποία κάποτε δεν υπήρχαν δεδομένα για την ποιότητα του αέρα, όπως έγινε με το Τσαντ το 2021, οι χώρες αυτές αναπόφευκτα καταλήγουν στην κορυφή της λίστας με τις πιο μολυσμένες.

«Αν κοιτάξετε αυτό που λέγεται δορυφορικά ή μοντελοποιημένα δεδομένα, η Αφρική υποτίθεται ότι είναι ίσως η πιο μολυσμένη ήπειρος στον πλανήτη, αλλά δεν έχουμε αρκετά δεδομένα», είπε η Hammes στο CNNi, προσθέτοντας ότι «αυτό σημαίνει ότι χρειάζονται πολλά περισσότερα δεδομένα για να προσδιορίσουμε πραγματικά ποιες είναι οι πιο μολυσμένες χώρες και πόλεις στον κόσμο».

Αλλά ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια που καλούνται οι ερευνητές να υπερβούν είναι «ο τρόπος με τον οποίο οι κυβερνήσεις παρακολουθούν αυτήν τη στιγμή την ποιότητα του αέρα», καθώς όπως ανέφερε η Hammes, οι περισσότερες κυβερνήσεις τείνουν να επενδύουν σε όργανα που αποτυγχάνουν να μετρήσουν με ακρίβεια τα μικροσωματίδια στον αέρα.

Ποια είναι τα δεδομένα για τις ΗΠΑ;

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η έκθεση διαπίστωσε ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση βελτιώθηκε σημαντικά πέρυσι σε σύγκριση με το 2021 λόγω μιας σχετικά ήπιας περιόδου πυρκαγιών.

Το Κόφιβιλ του Κάνσας σημείωσε τη χειρότερη ποιότητα αέρα στις ΗΠΑ το 2022, την οποία η IQAir απέδωσε στην ύπαρξη ενός διυλιστηρίου πετρελαίου κοντά στην περιοχή. Η περιοχή Κολόμπους του Οχάιο, η Ατλάντα και το Σικάγο ήταν στην κορυφή της λίστας των μεγάλων πόλεων των ΗΠΑ με το μεγαλύτερο πρόβλημα, με τους ερευνητές να σημειώνουν, ότι υψηλά ποσοστά ατμοσφαιρικής ρύπανσης σημειώθηκαν και στην Καλιφόρνια καθώς φιλοξενεί περίπου 10 από τις 15 πόλεις με τη χειρότερη ποιότητα αέρα, συμπεριλαμβανομένων του Λος Άντζελες και του Σακραμέντο.

Ποιες οι κύριες πηγές ατμοσφαιρικής ρύπανσης το 2022;

Σε όλο τον κόσμο οι κύριες πηγές ατμοσφαιρικής ρύπανσης ήταν οι πυρκαγιές και η καύση ορυκτών καυσίμων για τις μεταφορές και την παραγωγή ενέργειας, που προκαλεί πολύ σοβαρά προβλήματα στις πιο ευάλωτες και περιθωριοποιημένες κοινότητες.

«Αυτό σχετίζεται κυριολεκτικά με τον τρόπο με τον οποίο ο πλανήτης αξιοποιεί τα ορυκτά καύσιμα», επεσήμανε η Hammes, ενώ συμπλήρωσε πως «εξακολουθούμε να εξαρτόμαστε από τα ορυκτά καύσιμα, τα οποία είναι είναι υπεύθυνα για το μεγαλύτερο μέρος ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε αυτόν τον πλανήτη».

Η Κίνα, η οποία βρισκόταν για δεκαετίες κοντά στην κορυφή της λίστας, παρουσιάζει βελτιωμένη ποιότητα αέρα το 2022. Σχεδόν το 64% από τις 524 πόλεις που αναλύθηκαν στην ηπειρωτική Κίνα σημείωσαν μειώσεις στα ετήσια επίπεδα μικροσωματιδίων PM2,5.

Ωστόσο, η IQAir σημειώνει ότι η χρήση άνθρακα στη χώρα συνεχίζει να αποτελεί μείζον πρόβλημα για το κλίμα και το περιβάλλον και ότι παρά τη βελτίωση, καμία από τις κινεζικές πόλεις δεν πληρούσε τις ετήσιες κατευθυντήριες γραμμές του ΠΟΥ.

Οι πυρκαγιές, μείζον παράγοντας στην ποιότητα του αέρα

Οι πυρκαγιές που τροφοδοτούνται από την κλιματική αλλαγή, πρόσθεσε η Hammes, παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στην επιδείνωση της ποιότητας του αέρα και, δη, στις ΗΠΑ. Η έκθεση υπογραμμίζει ότι, οι πυρκαγιές που έχουν ενταθεί τα τελευταία χρόνια εξαλείφουν με γοργούς ρυθμούς τα όποια θετικά βήματα έχουν σημειώσει οι ΗΠΑ την τελευταία δεκαετία.

«Οι πυρκαγιές είναι σε μεγάλο βαθμό ένα αποτέλεσμα της υπερθέρμανσης του πλανήτη και δημιουργεί επικίνδυνες συνθήκες», τόνισε η Hammes.

Παράλληλα, επεσήμανε ότι οι χώρες πρέπει να διδαχθούν η μία από την άλλη, καθώς οι χώρες με καλύτερη ποιότητα αέρα, είναι εκείνες που λαμβάνουν συγκεκριμένα μέτρα για τη μετάβαση από τις ρυπογόνες βιομηχανίες και σε πιο πράσινες μορφές ενέργειας, όπως η ηλιακή και η αιολική.

Συμπλήρωσε δε, πως είναι, επίσης, σημαντικό να επεκταθούν τα κέντρα ελέγχου της ποιότητας του αέρα, ειδικά σε μειονεκτικές περιοχές. Για παράδειγμα, παρά τον πόλεμο στην Ουκρανία, η έκθεση IQAir δείχνει ότι το Κίεβο επέκτεινε τα δίκτυα παρακολούθησης του αέρα, συλλέγοντας δεδομένα από σχεδόν τριπλάσιο αριθμό πόλεων το 2022 σε σχέση με το 2021.

«Πρέπει να συλλέξουμε περισσότερα δεδομένα. Πρέπει να ενημερώσουμε τους ανθρώπους γι' αυτά και πρέπει η πρόσβαση σε αυτά πρέπει να είναι δωρεάν και διαθέσιμη, ώστε (οι κυβερνήσεις) να μπορούν να κάνουν πιο ενημερωμένες επιλογές», είπε καταλήγοντας η Hammes.

Rachel Ramirez, CNN: Only 13 countries and territories had ‘healthy’ air quality in 2022