MEDASSET για τις θαλάσσιες χελώνες στη Μεσόγειο: 44.000 θάνατοι από τυχαίες συλλήψεις κάθε χρόνο

Με αφορμή μια είδηση που έγινε πρόσφατα viral στο διαδίκτυο και η οποία υποστήριζε ότι μία μόνο θαλάσσια χελώνα κατασπάραξε εκατό μωβ μέδουσες που βρέθηκαν μπροστά της, η κ. Ανδρεανίδου διευκρινίζει πως «δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν πρόκειται για ακριβώς 100 (είναι κάτι που θα μπορούσε ενδεχομένως να συμβεί αν υπήρχε σμήνος 100 μεδουσών μπροστά στη χελώνα), γνωρίζουμε όμως σίγουρα ότι οι 'επικίνδυνες' μέδουσες ή αλλιώς όπως τις ξέρουμε όλοι μας -οι τσούχτρες- (η επιστημονική ονομασία είναι το Pelagia noctiluca) είναι πράγματι τροφή για δύο από τα εφτά είδη των θαλάσσιων χελωνών, για τις δερματοχελώνες και για τις Caretta caretta».

Με την αφορμή αυτή, η ίδια επισημαίνει πως το πρόβλημα της θαλάσσιας ρύπανσης από πλαστικά απειλεί τη ζωή των χελωνών άμεσα: «Ειδικά οι πλαστικές σακούλες που απορρίπτονται στη θάλασσα αποτελούν συχνά αιτία θανάτου για τα προστατευτέα αυτά είδη, γιατί οι χελώνες τις μπερδεύουν με μέδουσες, τις τρώνε και καταλήγουν συχνά να πεθαίνουν από την κατάποσή τους». Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά:

Με έναυσμα αυτήν την είδηση, ας κρατήσουμε την σημαντικότητα της ισορροπίας του θαλάσσιου οικοσυστήματος και πώς πρέπει να πράττουμε για να την διατηρούμε. Για την ισορροπία του λοιπόν, είναι απαραίτητα τόσο τα θηράματα όσο και οι φυσικοί θηρευτές τους, όταν χάνεται ένας κρίκος από την αλυσίδα, χάνεται και η αρμονία.

Παράλληλα, η κ. Ανδρεανίδου εξηγεί τι συμβαίνει με τις θαλάσσιες χελώνες στη Μεσόγειο, αναλύει τους κινδύνους που τις απειλούν και συμβουλεύει όλους εμάς για το πώς πρέπει να αντιδρούμε σε ενδεχόμενη «συνάντησή» μας με μία θαλάσσια χελώνα: Πολύ απλά, «να τις αφήνουμε στην ησυχία τους»!

Οι χελώνες είναι πανάρχαια ερπετά, που έχουν καταφέρει να επιβιώσουν από την εποχή των δεινοσαύρων, για αυτό και θεωρούνται εμβληματικά είδη για το θαλάσσιο περιβάλλον, τονίζει η ίδια, εξηγώντας πως η προστασία τους είναι και ο κύριος σκοπός του MEDASSET (Μεσογειακός Σύνδεσμος για τη Σωτηρία των Θαλάσσιων Χελωνών), της διεθνούς περιβαλλοντικής ΜΚΟ που έχει στόχο την προστασία των θαλάσσιων χελωνών και των βιοτόπων τους στη Μεσόγειο.

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη της υπεύθυνης Προγραμμάτων και Πολιτικής του MEDASSET κ. Νάντιας Ανδρεανίδου στο Act for Earth του CNN Greece

- Κ. Ανδρεανίδου, θα θέλαμε να μας μιλήσετε για το MEDASSET και τον σκοπό λειτουργίας του.

Το MEDASSET, o Μεσογειακός Σύνδεσμος για τη Σωτηρία των Θαλάσσιων Χελωνών, ιδρύθηκε το 1988 στην Αγγλία και το 1993 στην Ελλάδα, έχουμε δηλαδή περισσότερα από 30 χρόνια δράσης. Είναι διεθνής περιβαλλοντική ΜΚΟ που έχει στόχο την προστασία των θαλάσσιων χελωνών και των βιοτόπων τους, μέσω ερευνητικών προγραμμάτων, ενημερωτικών εκστρατειών, της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και της άσκησης πίεσης σε σχετικούς φορείς σε διεθνές και εθνικό επίπεδο. Σαφώς, μας αφορά ολιστικά η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, αφού με την προστασία των θαλάσσιων χελωνών επιτυγχάνεται προστασία πλήθους οικοσυστημάτων. Από την ίδρυσή του, συνεργάζεται με το Μεσογειακό Σχέδιο Δράσης του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ (UNEP/MAP) και είναι μόνιμο Μέλος/Παρατηρητής της Σύμβασης της Βέρνης (Συμβούλιο της Ευρώπης) από το 1988.

- Οι θαλάσσιες χελώνες, θα μπορούσαμε – σχηματικά – να υποστηρίξουμε ότι είναι «μέρος» της ζωής μας στην Ελλάδα. Τις συναντάμε στα νερά και στις παράκτιες περιοχές, πολλές φορές «μπαίνουν» στα λιμάνια μας. Έχουμε μάθει, όμως, πώς να τους συμπεριφερόμαστε;

Οι θαλάσσιες χελώνες είναι μέρος της ζωής μας και μη σχηματικά. Είναι πολύ σημαντικό να κατανοούμε το φυσικό περιβάλλον αμοιβαία συνδεδεμένο με την ανθρώπινη ύπαρξη αν θέλουμε να επιτύχουμε προστασία και υγεία τόσο για τα οικοσυστήματα όσο και για εμάς. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν την σκέψη μας έτσι. Οι χελώνες ειδικά, διαπλέουν τις θάλασσες του πλανήτη μας, συνεπώς και της χώρας μας γιατί είναι άκρως μεταναστευτικό είδος, για περισσότερα από 100 εκατομμύρια χρόνια. H ιδιαίτερη σημασία της χώρας μας έγκειται στο γεγονός ότι φιλοξενούμε τις σημαντικότερες παραλίες για την αναπαραγωγή και φωλεοποίηση της καρέτα στη Μεσόγειο όπως είναι αυτές που βρίσκονται στον Κυπαρισσιακό Κόλπο στην Πελοπόννησο και στον Κόλπο του Λαγανά στη Ζάκυνθο. Πρόκειται για πανάρχαια ερπετά, που έχουν καταφέρει να επιβιώσουν από την εποχή των δεινοσαύρων, για αυτό και θεωρούνται εμβληματικά είδη για το θαλάσσιο περιβάλλον. Συνεπώς μπορούμε να πούμε πως δεν μπαίνουν αυτές στα «λιμάνια» μας, αλλά εμείς περισσότερο στα δικά τους. Η θάλασσα είναι το μέρος που ζουν και οι παράκτιες περιοχές, οι ακτές δηλαδή, το μέρος που γεννιούνται, για να το θέσουμε πολύ απλά. Παλαιότερα, οι άνθρωποι συμβίωναν πιο αρμονικά μαζί τους, δυστυχώς τα τελευταία χρόνια και φτάνοντας στο σήμερα οι θαλάσσιες χελώνες απειλούνται με εξαφάνιση στην Μεσόγειο, την Ελλάδα, αλλά και παγκοσμίως εξαιτίας των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και επεμβάσεων στους οικοτόπους τους. Δεν θα έλεγα πως έχουμε μάθει πώς να τους συμπεριφερόμαστε, το καταλαβαίνουμε αυτό από τα τηλεφωνήματα που δεχόμαστε – ειδικά κατά την θερινή περίοδο που υπάρχει έντονη πίεση από τον τουρισμό – από τους πολίτες που βλέπουν χελώνες να κολυμπούν κοντά τους ή ακόμη και τραυματισμένες ή εκβρασμένες στην ακτή και φυσικά δεν ξέρουν τι να κάνουν. Αυτό που συμβουλεύουμε τον κόσμο πάντα είναι να τις αφήσουν στην ησυχία τους! Αν είναι κοντά μας πρέπει εμείς να απομακρυνόμαστε, να μην προσπαθήσουμε να τις ακουμπήσουμε (είναι επικίνδυνο γιατί μπορεί να μας δαγκώσουν κατά λάθος) και φυσικά να μην τις ταΐζουμε (συμβαίνει δυστυχώς και αυτό – δεν θεωρείται αυτονόητο). Στο πλαίσιο του προγράμματος της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης αλλά και των εκστρατείων μας για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού, προσπαθούμε να μεταφέρουμε ορθές συμπεριφορές σε μικρούς και μεγάλους. Υπάρχει περιθώριο και για περισσότερες ενέργειες και σε αυτό καθοριστικό ρόλο παίζει και η Πολιτεία.

- Ποιος είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος που αντιμετωπίζει η θαλάσσια χελώνα στη Μεσόγειο;

Οι τυχαίες συλλήψεις σε αλιευτικά εργαλεία, οι τραυματισμοί από ταχύπλοα αλλά και η ηθελημένη θανάτωση τους θα λέγαμε ότι αποτελούν κάποιους από τους μεγαλύτερους κινδύνους. Αυτό που συμβαίνει με τις τυχαίες συλλήψεις είναι ότι παράλληλα με τα είδη-στόχους, οι αλιείς συλλαμβάνουν τυχαία και ευάλωτα είδη, όπως οι θαλάσσιες χελώνες, τα θαλάσσια θηλαστικά, τα ελασμοβράγχια κ.λπ. Σύμφωνα με έρευνα, έχει εκτιμηθεί ότι ετησίως λαμβάνουν χώρα περίπου 132.000 περιστατικά τυχαίων συλλήψεων θαλάσσιων χελωνών στη Μεσόγειο, που οδηγούν σε περίπου 44.000 θανάτους. Επιπλέον όμως αξίζει να σημειώσουμε πως απειλές αντιμετωπίζουν από την εκκόλαψή τους κιόλας καθώς η πορεία τους στη ζωή ξεκινά με πολλούς εχθρούς όπως καβούρια, γλάρους, ψάρια, κλπ και συνεχίζονται με απειλές από ανθρώπινες δραστηριότητες στις παραλίες και στη θάλασσα. Για παράδειγμα η οικιστική και τουριστική ανάπτυξη των παραλιών ωοτοκίας, ο τεχνητός φωτισμός που αποπροσανατολίζει τα μικρά και δεν βρίσκουν το δρόμο τους προς τη θάλασσα, η διάβρωση των παραλιών και η κλιματική κρίση,η άδηλη αλιεία (τα δίχτυα που εγκαταλείπονται, απορρίπτονται ή χάνονται στη θάλασσα, γνωστά ως «δίχτυα- φαντάσματα»), η παράκτια δόμηση και φυσικά η θαλάσσια ρύπανση κυρίως από πλαστικά απορρίμματα είναι κίνδυνοι που απειλούν την ζωή των χελωνών καθόλη τη διάρκεια της ζωής τους. Μόνο 1 στα 1000 χελωνάκια θα επιβιώσει για να ενηλικιωθεί και αυτό μόνο από τους φυσικούς κινδύνους!

- Πρόσφατα έγινε viral μία είδηση που έλεγε ότι μία θαλάσσια χελώνα έφαγε περί τις 100 μωβ μέδουσες, που ειδικά φέτος θεωρούνται «απειλή» για τους λουόμενους στις ελληνικές ακτές. Ισχύει αυτό; Είναι τροφή για τις χελώνες αυτές οι επικίνδυνες για τον άνθρωπο μέδουσες;

Σχετικά με την είδηση που έγινε viral, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν πρόκειται για ακριβώς 100 (είναι κάτι που θα μπορούσε ενδεχομένως να συμβεί αν υπήρχε σμήνος 100 μεδουσών μπροστά στη χελώνα), γνωρίζουμε όμως σίγουρα ότι οι «επικίνδυνες» μέδουσες ή αλλιώς όπως τις ξέρουμε όλοι μας -οι τσούχτρες- (η επιστημονική ονομασία είναι το Pelagia noctiluca) είναι πράγματι τροφή για δύο από τα εφτά είδη των θαλάσσιων χελωνών, για τις δερματοχελώνες και για τις Caretta caretta. Και βάσει αυτού, αξίζει να σημειώσουμε και πάλι το πρόβλημα της θαλάσσιας ρύπανσης από πλαστικά καθώς ειδικά οι πλαστικές σακούλες που απορρίπτονται στη θάλασσα αποτελούν συχνά αιτία θανάτου για τα προστατευτέα αυτά είδη γιατί οι χελώνες τις μπερδεύουν με μέδουσες, τις τρώνε και καταλήγουν συχνά να πεθαίνουν από την κατάποσή τους. Με έναυσμα αυτήν την είδηση, ας κρατήσουμε την σημαντικότητα της ισορροπίας του θαλάσσιου οικοσυστήματος και πώς πρέπει να πράττουμε για να την διατηρούμε. Για την ισορροπία του λοιπόν, είναι απαραίτητα τόσο τα θηράματα όσο και οι φυσικοί θηρευτές τους, όταν χάνεται ένας κρίκος απο την αλυσίδα, χάνεται και η αρμονία. Σίγουρο είναι πάντως πως η προστασία των χελώνων που αποτελούν μέρος της αλυσίδας είναι εξαιρετικά σημαντική.