Κλιματική Αλλαγή: Ποια η ευθύνη του ανθρώπου απέναντι στον πλανήτη;

Ο πλανήτης μας, τα τελευταία χρόνια «πάσχει», όπως μπορεί να διαπιστώσει εύκολα κάποιος, αναλογιζόμενος κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας, αλλά και τι αντίκτυπο έχει εκείνη στο περιβάλλον. Ανάμεσα σε όλα τα δεινά, με τα οποία έρχεται αντιμέτωπος ο πλανήτης μας τον τελευταίο καιρό, έρχεται να προστεθεί κάτι που είναι γνωστό εδώ και αρκετές δεκαετίες, ωστόσο, πλέον μπαίνει με δραματικό τρόπο στην καθημερινότητα μας. Ο λόγος για την κλιματική αλλαγή, ένα ζήτημα το οποίο θα μας απασχολήσει έντονα στο νέο Act For Earth.

Ομολογουμένως, είναι γενικά αποδεκτό ότι το κλίμα αλλάζει σε παγκόσμια κλίμακα. Ένας εύκολα παρατηρήσιμος και επίκαιρος δείκτης, ο οποίος «σκιαγραφεί» με ξεκάθαρο τρόπο αυτή τη μεταβολή του κλίματος, είναι η περιβαλλοντική θερμοκρασία που έχει αυξηθεί. Ποιος άλλωστε, δεν έχει παρατηρήσει την «εξαφάνιση» των μέσων εποχών, όπως είναι η άνοιξη και το φθινόπωρο, σε μεγάλο μέρος τους και την ύπαρξη ακραίων -υψηλών- θερμοκρασιών, οι οποίες δεν συνάδουν με την εποχή;

Ο ορισμός της κλιματικής αλλαγής

Ως κλιματική αλλαγή νοείται η μεταβολή του παγκόσμιου κλίματος και ειδικότερα οι μεταβολές των μετεωρολογικών συνθηκών που εκτείνονται σε μεγάλη χρονική κλίμακα. Στη Σύμβαση-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για τις Κλιματικές Μεταβολές (UNFCC), ως κλιματική αλλαγή ορίζεται ειδικότερα η μεταβολή στο κλίμα που οφείλεται άμεσα ή έμμεσα σε ανθρώπινες δραστηριότητες, διακρίνοντας τον όρο από την κλιματική μεταβλητότητα που έχει φυσικά αίτια.

Παραθέτοντας τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής, αρκεί απλώς να αναφέρουμε την αύξηση της στάθμης της θάλασσας, το λιώσιμο των πάγων, την αλλαγή της τυπολογίας των ατμοσφαιρικών κατακρημνισμάτων. Φυσικά, ανάμεσα στις προεκτάσεις της μεταβολής του κλίματος, παρατηρούνται ακόμη ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως είναι η μείωση του ατμοσφαιρικού όζοντος, οι αλλαγές στο οικοσύστημα λόγω της απώλειας της βιοποικιλότητας, οι μεταβολές στα υδρολογικά συστήματα και τις προμήθειες του γλυκού πόσιμου νερού, αλλά και η υποβάθμιση του εδάφους και η αστικοποίηση.

Η ευθύνη του ανθρώπου απέναντι στο περιβάλλον

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 50 ετών, οι ανθρώπινες δραστηριότητες -κυρίως αυτές που έγκεινται στην καύση ορυκτών καυσίμων - έχουν προκαλέσει αύξηση των ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων -των λεγομένων «αερίων του θερμοκηπίου».

Τι σημαίνει αυτό; Πως τα αέρια αυτά απορροφούν την υπέρυθρη ακτινοβολία που εκπέμπεται από τη Γη, αντί να της επιτραπεί η ελεύθερη διαφυγή στο διάστημα και λόγω του κλιματικού αυτού φαινομένου, παγιδεύεται επιπρόσθετη θερμότητα στα χαμηλότερα ατμοσφαιρικά στρώματα.

Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο, τα τελευταία 100 έτη η παγκόσμια θερμοκρασία έχει αυξηθεί κατά 0.75^ΟC περίπου, ενώ τα τελευταία 25 έτη, ο ρυθμός θέρμανσης του πλανήτη έχει αυξηθεί σε άνω των 0.18 ^ΟC ανά δεκαετία. Όπως είναι επόμενο, η αύξηση της περιβαλλοντικής θερμοκρασίας απειλεί να οδηγήσει σε υψηλότερα επίπεδα ορισμένους ατμοσφαιρικούς ρύπους, να οδηγήσει σε αύξηση της μετάδοσης ασθενειών μέσω ακάθαρτου νερού και μολυσμένων τροφίμων, να θέσει σε κίνδυνο τη γεωργική παραγωγή σε ορισμένες από τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες και να αυξήσει τον κίνδυνο ακραίων καιρικών φαινομένων.

Φυσικά, μπορεί οι επιπτώσεις στο περιβάλλον να είναι «αμείλικτες», ωστόσο, η κλιματική αλλαγή δεν μπορεί πλέον να χαρακτηρίζεται ως ένα περιβαλλοντικό ή αναπτυξιακό ζήτημα, καθώς η σημαντικότερη απόρροιά της είναι ότι θέτει σε κίνδυνο την προστασία και τη βελτίωση της ανθρώπινης υγείας και ευημερίας. Είναι αναγκαία λοιπόν η εύρεση άμεσων και ενδελεχών λύσεων, με στόχο την καλύτερη εκτίμηση της διάστασης του προβλήματος «κλιματική αλλαγή», τόσο για την ανάπτυξη μιας αποτελεσματικής πολιτικής, όσο και για την από κοινού δέσμευση για την αντιμετώπισή του.