Πώς η άνοδος της θερμοκρασίας αλλάζει την Αρκτική και τον πλανήτη

Τα πέπλα πάγου και οι παγετώνες της Αρκτικής συρρικνώνονται, ενώ κάποιοι παγετώνες έχουν ήδη λιώσει. Ο μόνιμος πάγος, το παγωμένο έδαφος που παγιδεύει μεθάνιο, ξεπαγώνει. Πυρκαγιές ξεσπούν στην περιοχή. Η Σιβηρία έφτασε ακόμη και τους 38 βαθμούς Κελσίου. Ακόμη και μια περιοχή που ονομάζεται Τελευταία Περιοχή Πάγου προβλέπεται να συρρικνωθεί σημαντικά έως το 2039, απειλώντας τη ζωή.

Τις δύο επόμενες δεκαετίες, η Αρκτική αναμένεται να δει καλοκαίρια χωρίς καθόλου πάγο στη θάλασσα.

Η μοίρα της Αρκτικής συζητήθηκε πολύ κατά τη διάρκεια των συνομιλιών για το κλίμα στη Γλασκώβη καθώς αυτό που συμβαίνει στην Αρκτική δεν μένει στην Αρκτική. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η θερμότητα εκεί συνεισφέρει ήδη στα ακραία καιρικά φαινόμενα οπουδήποτε στον κόσμο.

«Από τη στιγμή που αρχίζει το λιώσιμο, αυτό από μόνο του πυροδοτεί επιπλέον λιώσιμο», λέει η επιστήμονας του Πανεπιστήμιου του Μανιτόμπα, με ειδίκευση στον πάγο, Τζουλιέν Στροβ.

Όταν καλύπτεται με χιόνι και πάγο, η Αρκτική αντανακλά το ηλιακό φως και τη θερμότητα. Αλλά αυτή η κουβέρτα λιγοστεύει. Και καθώς περισσότεροι θαλάσσιοι πάγοι λιώνουν το καλοκαίρι, «αποκαλύπτονται πραγματικά σκοτεινές επιφάνειες του ωκεανού, ακριβώς όπως ένα μαύρο μπλουζάκι». Όπως τα σκούρα ρούχα, τα ανοιχτά μπαλώματα της θάλασσας απορροφούν τη θερμότητα από τον ήλιο πιο εύκολα.

Μεταξύ 1971 και 2019, η επιφάνεια της Αρκτικής θερμάνθηκε τρεις φορές πιο γρήγορα από τον υπόλοιπο κόσμο, σύμφωνα με το Arctic Monitoring and Assessment Program.

Το αποτέλεσμα;

«Η Αρκτική δεν αλλάζει μόνο θερμοκρασία. Αλλάζει σε κατάσταση. Γίνεται ένα διαφορετικό μέρος», λένε οι επιστήμονες.

Η συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα του 2015 έθεσε ως στόχο τον περιορισμό της θέρμανσης της Γης στους 1,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τις προβιομηχανικές θερμοκρασίες ή, έστω, να διατηρηθεί κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου. Ο κόσμος έχει ήδη θερμανθεί κατά 1,1 βαθμούς Κελσίου (2 βαθμούς Φαρενάιτ) από τα τέλη του 19ου αιώνα.

Η διαφορά μεταξύ αυτού που συμβαίνει στους 1,5 βαθμούς και στους 2 βαθμούς μπορεί να χτυπήσει την Αρκτική πιο σκληρά από τον υπόλοιπο κόσμο, δήλωσε ο κλιματικός επιστήμονας του Πανεπιστημίου της Αλάσκας Fairbanks Τζον Γουόλς, μέλος της ομάδας παρακολούθησης της Αρκτικής. «Μπορούμε να σώσουμε την Αρκτική, ή τουλάχιστον να τη διατηρήσουμε με πολλούς τρόπους, αλλά θα το χάσουμε αν πάμε πάνω από το 1,5».

Η ίδια η Αρκτική έχει ξεπεράσει τους 2 βαθμούς Κελσίου, λέει η Στροβ, πλησιάζοντας μάλιστα τους 9 βαθμούς Κελσίου.

Για τον John Waghiyi Jr., η Αρκτική δεν είναι αριθμός ή αφαίρεση. Εδώ και 67 χρόνια είναι το σπίτι του και αυτός και άλλοι γηγενείς πρεσβύτεροι της Βερίγγειας Θάλασσας έχουν παρακολουθήσει την Αρκτική να αλλάζει λόγω της θέρμανσης. Ο θαλάσσιος πάγος, που επιτρέπει στους ανθρώπους και τις πολικές αρκούδες να κυνηγούν, συρρικνώνεται το καλοκαίρι.

Ο πάγος είναι «στον πυρήνα της ταυτότητάς μας», δήλωσε ο Dalee Sambo Dorough, διεθνής πρόεδρος του Inuit Circumpolar Council, που εκπροσωπεί 165.000 ανθρώπους σε πολλά έθνη.

Αυτό δεν είναι πρόβλημα μόνο για τους ανθρώπους που ζουν στην Αρκτική. Προκαλεί προβλήματα για περιοχές πολύ πιο νότια.

Ένας ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός μελετών συνδέει τις αλλαγές της Αρκτικής με τις αλλαγές του ρεύματος του αέρα που μετακινεί τον καιρό από τα δυτικά προς τα ανατολικά - και άλλα καιρικά συστήματα. Και αυτές οι αλλαγές, λένε οι επιστήμονες, μπορούν να συμβάλουν σε πιο ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως πλημμύρες, ξηρασία, το ψύχος του Τέξας τον Φεβρουάριο ή πιο σοβαρές πυρκαγιές.

Επίσης, το λιώσιμο των στρωμάτων πάγου και των παγετώνων μπορεί να προσθέσει σημαντικά την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.