Κλιματική αλλαγή: Η Ασία δυσκολεύεται να ξεπεράσει την εξάρτησή της από τον άνθρακα

Στην περιοχή της Ασίας- Ειρηνικού αντιστοιχούν τα τρία τέταρτα της παγκόσμιας κατανάλωσης άνθρακα, την ίδια ώρα η περιοχή εκτίθεται ιδιαίτερα στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, με φονικά επίπεδα μόλυνσης στην Ινδία ή κύματα ακραίου καύσωνα και πυρκαγιές στα δάση της Αυστραλίας.

Οι δεσμεύσεις της Κίνας και άλλων χωρών να πετύχουν την ουδετερότητα άνθρακα δημιούργησαν ελπίδες για ένα πιο καθαρό μέλλον, όμως η μετάβαση προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας προχωρά με πολύ αργούς ρυθμούς στην περιοχή, σύμφωνα με τους παρατηρητές.

«Προχωράμε πολύ αργά σε σχέση με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγή. Δεν έχουμε χρόνο», επεσήμανε η Τάτα Μουστάσια της Greenpeace Ινδονησίας.

Η αλλαγή προχωρά ιδιαίτερα αργά στην περιοχή, ένα από τα τελευταία προπύργια του άνθρακα, της πιο ρυπογόνας ενέργειας. Σε πέντε χώρες της Ασίας -- Κίνα, Ινδία, Ιαπωνία, Ινδονησία και Βιετνάμ— εκπονείται το 80% των σχεδίων για νέους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με άνθρακα, σύμφωνα με έκθεση του Carbon Tracker.

Εξάλλου οι πρόσφατες δεσμεύσεις για αναστολή της κατασκευής και χρηματοδότησης νέων σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας δεν αναμένεται να επηρεάσουν τα πολλά σχέδια που ήδη βρίσκονται σε στάδιο υλοποίησης.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο σταθμός παραγωγής της Σουραλάγια στην Ινδονησία, ένας από τους μεγαλύτερους στη νοτιοανατολική Ασία.

Η Ινδονησία σκοπεύει να πετύχει την ουδετερότητα του άνθρακα ως το 2060 και για τον λόγο αυτό θα σταματήσει την κατασκευή νέων σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που λειτουργούν με άνθρακα ήδη από το 2023. Όμως αυτό δεν επηρεάζει ένα σχέδιο επέκτασης αυτού στη Σουραλάγια αξίας 3,5 δισεκ. δολαρίων.

Αναπνευστικά προβλήματα

Ο άνθρακας ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την έκλυση των αερίων του θερμοκηπίου, γεγονός που τον καθιστά βασική απειλή στην προσπάθεια να περιοριστεί η άνοδος της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου.

Έχει επίσης μεγάλες επιπτώσεις στη δημόσια υγεία.

Σε ένα χωριό κοντά στον σταθμό παραγωγής της Σουραλάγια, η σκόνη από τον άνθρακα συσσωρεύεται πάνω στα σπίτια και οι κάτοικοι παραπονιούνται για πολλά προβλήματα.

«Βήχας και δυσκολία στην αναπνοή είναι τα βασικά προβλήματα υγείας που αναφέρονται στην περιοχή», εξήγησε ο Μισνάν Αρουλάχ μέλος μιας τοπικής ένωσης που διεξάγει εκστρατείας κατά της μόλυνσης.

«Οι άνθρωποι παραπονιούνται για ενοχλήσεις στα μάτια όταν εργάζονται στους αγρούς», πρόσθεσε.

«Να δώσουμε λύσεις»

Η Κίνα, η χώρα που εκλύει το μεγαλύτερο ποσοστό αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, έχει θέσει στόχο να πετύχει την ουδετερότητα του άνθρακα ως το 2060 και ανακοίνωσε τον προηγούμενο μήνα ότι θα σταματήσει να χρηματοδοτεί σταθμούς παραγωγής ενέργειας με άνθρακα στο εξωτερικό, χωρίς να διευκρινίζει ωστόσο τι θα γίνει με αυτά που ήδη βρίσκονται υπό κατασκευή.

Όμως το 60% της οικονομίας της τροφοδοτείται από τα ορυκτά καύσιμα και οι αρχές ζήτησαν πρόσφατα από τα ορυχεία να αυξήσουν την παραγωγή τους λόγω της ενεργειακής κρίσης που αντιμετωπίζει η Κίνα.

Οι αναπτυσσόμενες χώρες ζητούν περισσότερη βοήθεια για να μειώσουν τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου, την ώρα που οι πλούσιες χώρες δεν τήρησαν την υπόσχεσή τους να προσφέρουν 100 δισεκ. δολάρια ετησίως για την ενεργειακή μετάβαση.

Καθώς πλησιάζει η σύνοδος για το κλίμα της COP26, η Ινδία, η δεύτερη μεγαλύτερη καταναλώτρια άνθρακα παγκοσμίως, ζήτησε περισσότερη χρηματοδότηση προκειμένου να ενισχύσει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και να αντιμετωπίσει την κλιματική αλλαγή.

Μέχρι στιγμής το Νέο Δελχί δεν έχει ορίσει χρονικό περιθώριο για την επίτευξη της ουδετερότητας του άνθρακα και επιθυμεί να συνεχίσει να επενδύει σε ανθρακωρυχεία.

Για να υπάρξει πρόοδος οι ανεπτυγμένες χώρες θα πρέπει να υιοθετήσουν μια πιο εποικοδομητική προσέγγιση προς τις πιο φτωχές, εκτίμησε ο Κάρλος Φερνάντες Άλβαρες, αναλυτής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας (ΙΕΑ).

«Δεν πρέπει απλώς να λένε ‘κλείστε τους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που λειτουργούν με άνθρακα’, αλλά να προσφέρουν λύσεις. Χρειάζονται πολιτικές, χρηματοδότηση και τεχνολογίες», τόνισε.

Παρά τις δυσκολίες, υπάρχουν θετικά μηνύματα, όπως οι ανακοινώσει πολλών οικονομικών θεσμών στην Ασία ότι θα σταματήσουν να επενδύουν στον άνθρακα.

Η Κίνα προβλέπει να αυξήσει την κατανάλωση μη ορυκτών καυσίμων από 16% που είναι τώρα σε 20% το 2025. Και η Ινδία έχει δεσμευθεί να τετραπλασιάσει το ποσοστό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ως το 2030, σύμφωνα με έκθεση της IEΑ.

Όμως οι ακτιβιστές ζητούν να ληφθούν πιο γρήγορα μέτρα. «Φυσικές καταστροφές λόγω της κλιματικής αλλαγής συμβαίνουν ήδη από τώρα παντού στην Ασία», εξήγησε ο Μουστάσια της Greenpeace.