ΕΛΚΕΘΕ: Περίπου 3.760 τόνοι πλαστικών πλέουν σήμερα στη Μεσόγειο

Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), με επικεφαλής τον δρα Κώστα Τσιάρα, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Θαλάσσιας Επιστήμης «Frontiers in Marine Science», ανέπτυξαν ένα νέο μοντέλο που κάνει εκτιμήσεις για τα κάθε είδους πλαστικά σκουπίδια που προέρχονται από την ξηρά (ποτάμια, παράκτιες πόλεις κ.ά.) και καταλήγουν στα νερά της Μεσογείου.

Η παγκόσμια παραγωγή πλαστικών εμφανίζει αύξηση κάθε χρόνο μετά τη δεκαετία του 1950. Το 2019 εκτιμάται ότι 368 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών παρήχθησαν παγκοσμίως. Ένα ποσοστό από αυτά καταλήγει στις θάλασσες και στους ωκεανούς κάθε χρόνο.

Ανάμεσά τους, ένας μεγάλος αριθμός αόρατων μικροπλαστικών (μεγέθους έως πέντε χιλιοστών) και μακροπλαστικών (άνω των πέντε χιλιοστών) πλέουν στη Μεσόγειο, μία κλειστή θάλασσα με μεγάλο πρόβλημα ρύπανσης από τα πλαστικά. Οι πυκνοκατοικημένες ακτές, η αλιεία, η ναυτιλία, ο τουρισμός κ.ά. συμβάλλουν στο πρόβλημα. Δεδομένης της μεγάλης θαλάσσιας βιοποικιλότητας στη Μεσόγειο, εκφράζονται φόβοι για τη διατήρηση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.

Η πλαστική ρύπανση έχει επιπτώσεις σε όλα τα επίπεδα της θαλάσσιας βιοποικιλότητας, σύμφωνα με τους Έλληνες ερευνητές. Πλαστικά κάθε μεγέθους βρίσκονται στην επιφάνεια της Μεσογείου, στις ακτές της, στον βυθό της και μέσα στο σώμα των ψαριών και των άλλων θαλάσσιων οργανισμών. Ένα μέρος από αυτά τα πλαστικά καταλήγουν να τα τρώνε οι άνθρωποι μαζί με τα θαλασσινά.

Οι επιστήμονες του ΕΛΚΕΘΕ εκτιμούν ότι κάθε χρόνο η Μεσόγειος δέχεται ένα φορτίο περίπου 17.600 τόνων πλαστικών, εκ των οποίων οι 3.760 τόνοι πλέουν σήμερα στα νερά της. Από το σύνολο της πλαστικής ρύπανσης, εκτιμάται ότι το 84% καταλήγει στις παραλίες και το υπόλοιπο 16% διασκορπίζεται στη στήλη του νερού σε μεγαλύτερα βάθη ή πέφτει τελικά στον βυθό.

Σύμφωνα με τον δρα Τσιάρα, τα μικροπλαστικά είναι λιγότερο άφθονα στην επιφάνεια της θάλασσας επειδή βυθίζονται ταχύτερα, ενώ τα μεγαλύτερα μακροπλαστικά, όπως οι πλαστικές σακούλες, συνήθως πλέουν για μεγαλύτερο χρόνο και σε μεγαλύτερες αποστάσεις. Ενδεικτικά, τα μικροπλαστικά των 50 μικρομέτρων (εκατομμυριοστών του μέτρου) βυθίζονται σε λιγότερο από μία ημέρα, εκείνα των 200 μικρομέτρων σε 3,5 ημέρες, των 350 μικρομέτρων σε δύο εβδομάδες, ενώ όσα έχουν μέγεθος πάνω από ένα χιλιοστό συνήθως συνεχίζουν να πλέουν.

Οι πηγές των μικρότερων μικροπλαστικών (έως 300 μικρομέτρων), όπως είναι οι μονάδες βιολογικού καθαρισμού και επεξεργασίας λυμάτων, βρίσκονται κυρίως κοντά σε μεγάλες πόλεις στις δυτικομεσογειακές ακτές της Γαλλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας. Από την άλλη, συχνότερα είναι τα μεγαλύτερου μεγέθους μικροπλαστικά (άνω των 300 μικρομέτρων) στις ακτές της Ελλάδας, της Τουρκίας, της Ιταλίας, της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής.

Τα μακροπλαστικά αφθονούν στις ακτές της Αλγερίας, της Αλβανίας και της Τουρκίας, καθώς και κοντά σε παράκτιες πόλεις με μεγάλο πληθυσμό σε Γαλλία, Ισπανία και Ιταλία.