Οι υδροβιότοποι της Ελλάδας: Ποιοι είναι και πώς θα τους διαφυλάξουμε

Περισσότεροι από 410 είναι οι υδροβιότοποι στην Ελλάδα, καθώς η γεωγραφική θέση και η μορφολογία της χώρας μας ευνοούν την ανάπτυξή τους σε διάφορες περιοχές, τόσο στο εσωτερικό της, όσο και στα νησιά.

Υδροβιότοπος χαρακτηρίζεται κάθε περιοχή με υδάτινο και χερσαίο περιβάλλον, όπου ευνοείται η συνύπαρξη οργανισμών, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί σταθμό για αποδημητικά πουλιά, που περνούν από την Ελλάδα κατά το ταξίδι τους από τον Νότο στον Βορρά και αντίστροφα.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι υδροβιότοποι προστατεύονται από τη Σύμβαση Ramsar που υπογράφηκε το 1971, στο Ιράν. Συγκεκριμένα, στις 2 Φεβρουαρίου 1971 στην πόλη Ραμσάρ του Ιράν, υπογράφηκε η σύμβαση για τους Υδροβιότοπους Διεθνούς Σημασίας, όπως ονομάζεται επισήμως, με ισχύ από την 21^η Δεκεμβρίου 1975. Μεταξύ των χωρών που υπέγραψαν τη σύμβαση ήταν και η Ελλάδα, η οποία μάλιστα την επικύρωσε με τη Ν.Δ.191/74.

Υδροβιότοπος Διεθνούς Σημασίας είναι μία περιοχή που φιλοξενεί μεταναστευτικά πουλιά και στην οποία διαβιούν σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας.

Η Σύμβαση Ραμσάρ περιλαμβάνει περισσότερες από 2.300 περιοχές σε ολόκληρο τον πλανήτη και αναφέρει ρητά πως «οι υδροβιότοποι είναι φυσικοί πόροι με μεγάλη αξία (αναψυχική, οικονομική, επιστημονική). Οι υδροβιότοποι αποτελούν ενδιαιτήματα σπάνιων ειδών χλωρίδας και πανίδας και κυρίως ορνιθοπανίδας».

Παράλληλα, τα κράτη που την υπέγραψαν συμφώνησαν στο ότι «τα οικοσυστήματα πρέπει να προστατευτούν για την αειφόρο ανάπτυξη και διατήρηση, εφόσον ο άνθρωπος εξαρτάται από το περιβάλλον» και επομένως «να μη γίνει μετατροπή των υδροβιοτόπων σε άλλη μορφή, καθώς έχουν μεγάλη περιβαλλοντική αξία λόγω της ποικιλότητας των οικοσυστημάτων και της βιοκοινότητας τους».

Οι υδροβιότοποι έχουν μεγάλη σημασία όχι μόνο για τη βιοποικιλότητα, αλλά και για μια σειρά από τομείς της ζωής, από τη λειτουργία τους ως αποθήκες νερού, μέχρι την αξία αναψυχής που μπορεί να έχουν για την τοπική κοινωνία. Παράλληλα, έχουν αντιπλημμυρική και αντιδιαβρωτική αξία, προσφέρουν προστασία από το φαινόμενο του θερμοκηπίου και ρυθμίζουν το κλίμα της περιοχής όπου βρίσκονται.

Είναι αλήθεια όμως, πως στο πλαίσιο της ασύδοτης συμπεριφοράς του ανθρώπου προς τη φύση, κατά τις προηγούμενες δεκαετίες ιδίως, οι υδροβιότοποι στην Ελλάδα απειλούνται σημαντικά. Η ρύπανση και η μόλυνση του περιβάλλοντος, η υποβάθμιση της ποιότητας του νερού τους από αστικά και βιομηχανικά απόβλητα και το γεγονός πως καταλήγουν ως απορροή αγροχημικών φαρμάκων, είναι οι κύριες απειλές για τους ελληνικούς υδροβιότοπους, οι οποίοι όμως απειλούνται εξίσου από την υπερβόσκηση, την υπερθήρευση, την παράνομη υλοτομία, την υπεραλίευση και την υπεράντληση των υδάτων τους.