Η μόλυνση των ωκεανών και ο αντίκτυπός της στην κλιματική κρίση

Πέρα από αυτό, οι ωκεανοί διαδραματίζουν σπουδαίο ρόλο στη διαβίωση για περισσότερους από 3 δισεκατ. κατοίκους της Γης, που καλύπτουν άμεσα ή έμμεσα τις διατροφικές τους ανάγκες από αυτούς. Αυτό που δεν πρέπει να παραβλέπουμε όμως είναι το γεγονός πως οι ωκεανοί του πλανήτη κατακρατούν διοξείδιο του άνθρακα – κάνοντας ουσιαστικά τη ζωή σε αυτούς δυνατή, καθώς διασφαλίζουν αυτό που ονομάζουμε «καθαρή ατμόσφαιρα» - με άφθονο οξυγόνο.

Τον Ιούνιο του 2021, η Διακυβερνητική Ωκεανογραφική Επιτροπή της UNESCO ανέλαβε δράσεις για την προστασία των ωκεανών από τη μόλυνση: Τα επόμενα δέκα χρόνια θα είναι η «Δεκαετία του Ωκεανών», με κύριο ζητούμενο τη διάσωσή τους από την ανθρώπινη δραστηριότητα που προκαλεί ανεπανόρθωτες βλάβες. O γγ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες δήλωσε σχετικά: «Η πανδημία μάς έδειξε πόσο ευάλωτοι είμαστε, πόσο όλα συνδέονται μεταξύ τους και πόσο εξαρτάται η επιβίωσή μας από έναν υγιή πλανήτη και από καθαρούς ωκεανούς».

Κατά τη δεκαετία αυτή η έμφαση των ερευνητών θα δοθεί στην κατάσταση των ωκεανών, ενώ πλήθος εκδηλώσεις, εργαστήρια καθώς και φόρα για την ανταλλαγή απόψεων μεταξύ ειδικών και επιστημόνων θα διοργανώνονται τακτικά. Η δρ Βίκι Φερίνι, από το πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης, η οποία ειδικεύεται στη μελέτη του πυθμένα των ωκεανών, απαντά ξεκάθαρα στο ερώτημα αν όλες αυτές οι προγραμματισμένες εκδηλώσεις συμβάλλουν στην αποτελεσματικότερη προστασία των ωκεανών: «Ένα γνωμικό λέει ότι όταν έρχεται φουσκονεριά ανασηκώνει όλες τις βάρκες. Αυτό ισχύει κυριολεκτικά και μεταφορικά. Οι προσπάθειες λίγων ωφελούν τους πολλούς. Είναι ο σωστός δρόμος για να ανταποκριθείς σε μεγάλες προκλήσεις». Στο ίδιο πνεύμα, ο νομικός Μπράις Ρούντικ, με ειδικότητα στο διεθνές δίκαιο και σύμβουλος νησιωτικών χωρών στον ΟΗΕ, συμπληρώνει: «Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι όλα σε αυτό τον πλανήτη λειτουργούν σαν συγκοινωνούντα δοχεία. Δεν μπορεί να μιλάμε μόνο για την αλιεία. Θα πρέπει να επιλυθούν όλα τα προβλήματα που έχουν επιρροή στους ωκεανούς».

Η μόλυνση των ωκεανών

Ενδεικτικό της βαρύτητας που έχει η ρύπανση και κατά συνέπεια η μόλυνση στους ωκεανούς είναι ότι ανιχνεύονται ακόμα και σήμερα στο νερό χημικές ουσίες, η χρήση των οποίων έχει απαγορευθεί από τη δεκαετία του 1970!

Μάλιστα, οι ουσίες αυτές ανιχνεύονται ακόμα και στα βαθύτερα σημεία των ωκεανών της Γης: Στην τάφρο των Μαριανών, στον Βόρειο Ειρηνικό και στην τάφρο Κερμαντέκ στον Νότιο Ειρηνικό. Μάλιστα, οι Βρετανοί επιστήμονες που ανακοίνωσαν τα ευρήματά τους, δήλωσαν έκπληκτοι από τα σχετικά υψηλά επίπεδα αυτών των ρυπογόνων ουσιών, σε τόσο βαθιά οικοσυστήματα.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα ‘Αλαν Τζέιμισον του Πανεπιστημίου του Νιούκαστλ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό οικολογίας “Nature Ecology and Evolution”, μελέτησαν ιστούς θαλάσσιων οργανισμών (αμφίποδων), που είχαν συλλέξει από τις δύο τάφρους με τη βοήθεια μη επανδρωμένων ρομποτικών οχημάτων, σε βάθη από 7.227 έως 10.250 μέτρα.

Η ανάλυση αποκάλυψε στον οργανισμό αυτών των ζώων, ουσίες όπως τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCBs) και οι πολυβρωμιούχοι διφενυλεστέρες (PBDEs), δύο κατηγορίες χημικών ενώσεων που χρησιμοποιήθηκαν ευρέως στον 20ό αιώνα, από τη δεκαετία του 1930 που ανακαλύφθηκαν, εωσότου έγινε αντιληπτό ότι βλάπτουν την ανθρώπινη υγεία, οπότε άρχισαν να απαγορεύονται μετά τη δεκαετία του 1970. Κάτι που επισημοποιήθηκε σε διεθνές επίπεδο με τη Συμφωνία της Στοκχόλμης για τους Επίμονους Οργανικούς Ρυπαντές το 2001.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι οι εν λόγω ρυπογόνες χημικές ουσέις καταλήγουν σε τέτοια βάθη μέσω των πλαστικών σκουπιδιών που πετιούνται στις θάλασσες και μέσω των μολυσμένων νεκρών ζώων που φθάνουν στο βυθό και τα οποία μετά καταναλώνονται από άλλους θαλάσσιους οργανισμούς, εισχωρώντας έτσι στην τροφική αλυσίδα. Με τη σταδιακή συσσώρευσή τους, τα επίπεδα των συγκεκριμένων χημικών είναι πολλαπλάσια εκείνων στην επιφάνεια του πλανήτη μας.

«Συνεχίζουμε να θεωρούμε τα βάθη του ωκεανού ως ένα απόμακρο και παρθένο βασίλειο, ασφαλές από τις επιπτώσεις της δράσης των ανθρώπων, αλλά η έρευνά μας δείχνει ότι δυστυχώς αυτό απέχει πάρα πολύ από την αλήθεια» δήλωσε ο Τζέιμισον.