Λαγουβάρδος: Δεν συνδέονται όλα τα ακραία καιρικά φαινόμενα με την κλιματική αλλαγή

Ο ίδιος αναφερόμενος στον φετινό Ιούνιο, που σύμφωνα με στοιχεία ήταν ο τέταρτος πιο θερμός παγκοσμίως, τόνισε ότι ο Ιούνιος του 2021 είχε 2 πρόσωπα στην Ελλάδα, το ένα ήταν ψυχρό και το άλλο θερμό, ενώ στη συνέχεια επεσήμανε πως δεν είναι απαραίτητο όλα αυτά τα ακραία φαινόμενα να συνδέονται με την κλιματική αλλαγή.

Μιλώντας συγκεκριμένα για την Ελλάδα και το κατά πόσο είναι άρτια προετοιμασμένη απέναντι σε τέτοιου είδους φαινόμενα, υπογράμμισε ότι στη χώρα μας δεν είμαστε προετοιμασμένοι, τονίζοντας ότι «υπάρχει η ανάγκη λειτουργίας πυκνών μετρητικών δικτύων και συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης για την εκδήλωση έντονων καιρικών φαινομένων».

Καταλήγοντας, δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στο βασικό ζήτημα αυτής της περιόδου, που δεν είναι άλλο από τις πυρκαγιές, κρούωντας τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς όπως είπε «Βρισκόμαστε στα μέσα της αντιπυρικής περιόδου του 2021 και ήδη έχουμε μία αύξηση πάνω από 300% στις καμένες εκτάσεις στη χώρα μας, σχετικά με τον μέσο όρο των τελευταίων δεκαπέντε ετών».

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του Κώστα Λαγουβάρδου στο Act for Earth:

- Στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια, μας απασχολεί ιδιαιτέρως το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής. Υπάρχουν στοιχεία τα οποία συνηγορούν στο ότι είναι ένα ζήτημα που δικαίως αποτελεί ύψιστη πρόκληση;

Βεβαίως και αποτελεί ύψιστη πρόκληση. Αυτό που διαπιστώνουμε τα τελευταία χρόνια και στη χώρα μας είναι η αύξηση της θερμοκρασίας, με αποτέλεσμα σχεδόν όλους τους μήνες κάθε έτους να έχουμε μέσες τιμές θερμοκρασίας υψηλότερες από αυτό που ονομάζουμε κανονικές ή κλιματικές τιμές. Η «παγίωση» αυτής της τάσης προκαλεί ευλόγως ανησυχία, λαμβάνοντας υπόψη και τις προβολές των κλιματικών μοντέλων για ακόμα υψηλότερες θερμοκρασίες μέσα στις επόμενες δεκαετίες.

- Λέγεται πως ο φετινός Ιούνιος ήταν ο τέταρτος πιο θερμός παγκοσμίως. Στη χώρα μας η συγκεκριμένη κατάσταση ακολουθεί το ίδιο πρότυπο;

Όχι πάντα. Για παράδειγμα τον Ιανουάριο και το Φεβρουάριο του 2021 είχαμε πολύ υψηλές θερμοκρασίες στη χώρα μας, με σημαντικές αποκλίσεις από τις κανονικές τιμές των μηνών αυτών, αντιθέτως ο Μάρτιος και Απρίλιος ήταν μήνες θερμοκρασιακά πιο κοντά στα κανονικά επίπεδα. Ο Ιούνιος του 2021 είχε 2 πρόσωπα στην Ελλάδα: ένα ψυχρό πρώτο δεκαήμερο και ένα θερμό κύμα μεγάλης διαρκείας την τελευταία εβδομάδα του μήνα.

- Πρόσφατα η «Guardian» έγραφε ότι ο κόσμος το 2021 πρέπει να «προετοιμαστεί για ακόμη πιο ακραία φαινόμενα». Είναι σωστό να αποδίδονται όλα τα ακραία φαινόμενα που βλέπουμε στην κλιματική αλλαγή;

Είναι αλήθεια ότι παρατηρούμε όλο και περισσότερα έντονα και ακραία φαινόμενα, δεν είναι απαραίτητο βέβαια ότι όλα αυτά συνδέονται με την κλιματική αλλαγή. Υπενθυμίζουμε ότι έντονα φαινόμενα με μεγάλες καταστροφές και σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες είχαμε πολλές φορές στο παρελθόν και θα έχουμε προφανώς και στο μέλλον.

Η επιστημονική άποψη, ότι μέρος αυτής της αύξησης συνδέεται και με την κλιματική αλλαγή, είναι ορθή αλλά από την άλλη πλευρά είναι σίγουρα λάθος να αποδίδουμε όλα τα ακραία καιρικά φαινόμενα στην κλιματική αλλαγή. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να τα παρακολουθούμε και να καταγράφουμε τα χαρακτηριστικά τους, να διερευνούμε αν η συχνότητα εμφάνισής τους αυξάνει με το πέρασμα του χρόνου (πχ. οι Μεσογειακοί κυκλώνες) και φυσικά να βελτιώνουμε συνεχώς τόσο τις τεχνικές πρόγνωσης των έντονων/ακραίων καιρικών φαινομένων όσο και την παρακολούθησή τους όταν βρίσκονται σε εξέλιξη.

- Κάνοντας μία εκτίμηση για την οργάνωση που υπάρχει στη χώρα μας, σχετικά με τα καιρικά φαινόμενα, θα μας χαρακτηρίζατε «καλά προετοιμασμένους» ή «γυμνούς» απέναντι σε αυτά;

Όχι δεν είμαστε καλά προετοιμασμένοι. Παρόλο που η επιστημονική γνώση στον τομέα της μετεωρολογίας, η ανάπτυξη εργαλείων παρατήρησης και πρόγνωσης βελτιώνονται καθημερινά, μόνο μέρος αυτής της εξέλιξης βρίσκει ανταπόκριση στην καλύτερη προετοιμασία των αρχών πριν αλλά και κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης ενός δυνητικά επικίνδυνου καιρικού φαινομένου. Επομένως τονίζεται για μια ακόμα φορά η ανάγκη λειτουργίας πυκνών μετρητικών δικτύων και συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης για την εκδήλωση έντονων καιρικών φαινομένων. Τα συστήματα αυτά πρέπει α) να είναι αξιόπιστα μεν αλλά σχετικά χαμηλού κόστους ώστε να εξασφαλίζεται η βιωσιμότητα τους και β) να σχεδιαστούν με τέτοιο τρόπο ώστε αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες η πληροφόρηση να φθάνει εύκολα, όχι μόνο στις αρχές αλλά και στους πολίτες.

Οι επιστημονικοί φορείς, σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές μπορούν να δημιουργήσουν και να λειτουργήσουν επιχειρησιακά τέτοια χαμηλού κόστους συστήματα, τα οποία καταγράφουν τα καιρικά φαινόμενα και προβλέπουν την εξέλιξή τους, προσφέροντας υπηρεσίες για την έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση των αρχών αλλά και των πολιτών κατά τη διάρκεια εξέλιξης ενός έντονου καιρικού επεισοδίου.

Ο συνδυασμός της γνώσης και επιχειρησιακής εμπειρίας των επιστημονικών φορέων που επιτρέπει την απρόσκοπτη λειτουργία των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, με την γνώση των τοπικών φορέων, οι οποίοι γνωρίζουν τους κινδύνους που απειλούν μια περιοχή, μπορούν να δημιουργήσουν σε σύντομο χρονικό διάστημα, εξειδικευμένες υπηρεσίες για την καλύτερη ενημέρωση του συνόλου της κοινωνίας, όταν ένα επικίνδυνο για τη ζωή και την περιουσία μας καιρικό επεισόδιο, αναμένεται να πλήξει περιοχές της χώρας μας.

- Πηγαίνοντας σε ένα από τα πιο μείζονα ζητήματα αυτής της περιόδου, που δεν είναι άλλο από τις πυρκαγιές, μιας και βρισκόμαστε στην «καρδιά» του καλοκαιριού, θα θέλατε να μας μιλήσετε για το μοντέλο πρόβλεψης του μετώπου πυρκαγιών που έχετε αναπτύξει; Στην ουσία με ποιους τρόπος μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις πυρκαγιές;

Ο κίνδυνος από τις δασικές πυρκαγιές είναι σημαντικός κάθε καλοκαίρι στη Μεσόγειο και στη χώρα μας. Βρισκόμαστε στα μέσα της αντιπυρικής περιόδου του 2021 και ήδη έχουμε μία αύξηση πάνω από 300% στις καμένες εκτάσεις στη χώρα μας, σχετικά με τον μέσο όρο των τελευταίων δεκαπέντε ετών, αύξηση η οποία σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στη μεγάλη πυρκαγιά στην Κορινθία τον Μάιο του 2021.

Η επιχειρησιακή μονάδα ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου έχει αναπτύξει εδώ και τρία χρόνια μία σειρά προηγμένων εργαλείων και υπηρεσιών για την προειδοποίηση κινδύνου και την πρόγνωση εξάπλωσης δασικών πυρκαγιών ολοκληρωμένων σε ένα σύστημα έγκαιρης και έγκυρης προειδοποίησης. Το σύστημα περιλαμβάνει: πρόγνωση επικινδυνότητας δασικών πυρκαγιών, πλατφόρμα δορυφορικού εντοπισμού και παρακολούθησης εστιών πυρκαγιάς καθώς και εξειδικευμένο σύστημα πρόγνωσης της εξάπλωσης του μετώπου πυρκαγιάς, το σύστημα ΙΡΙΣ.

Το ΙΡΙΣ είναι ένα προγνωστικό σύστημα το οποίο λαμβάνει υπόψη του τις λεπτομερείς μετεωρολογικές συνθήκες της περιοχής της πυρκαγιάς καθώς και την τοπογραφία και τη διαθέσιμη καύσιμη ύλη. Το σύστημα ΙΡΙΣ είναι από τα ελάχιστα ανάλογα συστήματα που λειτουργούν επιχειρησιακά όχι μόνο στη Ευρώπη αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε συνεργασία με το Πυροσβεστικό Σώμα τα τρία τελευταία χρόνια το σύστημα αυτό έχει ενεργοποιηθεί σε μεγάλες δασικές πυρκαγιές και έχει καταδείξει την επιχειρησιακή χρησιμότητα του. Η συμβολή του Πυροσβεστικού Σώματος είναι απαραίτητη για την ενεργοποίηση του συστήματος με τη γνωστοποίηση της χρονικής στιγμής και του σημείου έναρξης της πυρκαγιάς. Επομένως πιστεύουμε ότι η μετάβαση στη συστηματική ενεργοποίηση του ΙΡΙΣ και ενσωμάτωση του στις πάγιες διαδικασίες από το Πυροσβεστικό Σώμα, θα συμβάλλει στη βελτίωση του έργου του ΠΣ και κατ’επέκταση στη βελτίωση των υπηρεσιών Πολιτικής Προστασίας της χώρας μας.