Πόσο χρόνο χρειάζονται τα θαλάσσια απορρίμματα έως ότου διαλυθούν μέσα στο νερό;

Message in a bottle, το μήνυμα στο μπουκάλι που ταξιδεύει στους ωκεανούς της Γης και φτάνει τελικά στα χέρια ενός αγνώστου, πολλά χρόνια μετά την αποστολή του, αποτελεί πάντοτε μια ενδιαφέρουσα ιστορία, με ιστορικές προεκτάσεις. Το παλαιότερο μήνυμα μέσα σε μπουκάλι που έχει καταγραφεί ποτέ, εντοπίστηκε κοντά στο Περθ της Αυστραλίας το 2018. Επρόκειτο για ένα ορθογώνιο, γυάλινο μπουκάλι από τζιν που περιείχε μήνυμα Γερμανών επιστημόνων που μελετούσαν τα θαλάσσια ρεύματα το… 1886!

«Πρωταθλητές» τα γυάλινα μπουκάλια

Η ουσία της υπόθεσης, πέραν του ενδιαφέροντος του ευρήματος, φυσικά, είναι πως κάθε γυάλινο μπουκάλι που πετιέται στη θάλασσα δεν διαλύεται σχεδόν ποτέ. Για την ακρίβεια, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιοποίησε η HELMEPA, Ελληνική Ένωση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος, κάθε γυάλινο μπουκάλι χρειάζεται περίπου ένα εκατομμύριο χρόνια για να διαλυθεί μέσα στη θάλασσα! Δεδομένου ότι οι πιθανότητες πράγματι να στείλουμε το μήνυμά μας με τέτοιον τρόπο και όντως να το λάβει έστω κάποιος τυχαίος παραλήπτης είναι παρόμοιες, μία στο… εκατομμύριο, ίσως χρειάζεται να το σκεφτούμε καλύτερα πριν επιλέξουμε να μολύνουμε το θαλάσσιο περιβάλλον με τέτοιον, «μόνιμο» τρόπο, πριν το επιχειρήσουμε…

Πρέπει να γνωρίζουμε όμως πως τα γυάλινα μπουκάλια μπορεί να είναι οι «πρωταθλητές» της υπόθεσης, καθώς δεν διαλύονται σχεδόν ποτέ, όμως μια σειρά από απορρίμματα επιβαρύνουν εξίσου τις θάλασσες του πλανήτη, λιγότερο ή περισσότερο. Για παράδειγμα, οι πετονιές ψαρέματος, που μπορεί αρκετά συχνά να βρούμε σε κάποια ακτή, χρειάζονται 600 χρόνια για να διαλυθούν στο νερό: Αρκεί να σκεφτούμε πως αν υπήρχαν πετονιές κατά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, τότε σήμερα θα τις εντοπίζαμε στο Αιγαίο! Κάθε πλαστικό μπουκάλι χρειάζεται 450 χρόνια για να διαλυθεί και κάθε κουτάκι αλουμινίου περί τα 80-100 χρόνια.

Αξίζει να θυμόμαστε πως όλα αυτά τα υλικά είναι ανακυκλώσιμα και δεν πρέπει επουδενί να βρίσκονται μέσα στη θάλασσα. Ένα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο που μπορεί εύκολα να παρατηρήσει κάποιος είναι πως τα περισσότερα από τα παραπάνω απορρίμματα, ως αντικείμενα, έχουν διάρκεια ζωής και αξία χρήσης που δεν ξεπερνά τις λίγες ώρες, στην «καλύτερη» περίπτωση, ενώ προκειμένου να διαλυθούν απαιτείται πολλαπλάσιο χρονικό διάστημα: Ακόμα και μία χαρτοπετσέτα που πετάμε στη θάλασσα χρειάζεται από δύο έως τέσσερις εβδομάδες μέχρι να διαλυθεί!

229.000 τόνοι πλαστικών στη Μεσόγειο κάθε χρόνο

Σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση για την Προστασία της Φύσης (IUCN), περίπου 229.000 τόνοι πλαστικών καταλήγουν στη Μεσόγειο κάθε χρόνο, ποσότητα που ισοδυναμεί με περισσότερα από 500 κοντέινερ ημερησίως. Μάλιστα, οι συντάκτες της έκθεσης «Mare Plasticum: The Mediterranean» εκτιμούν ότι περισσότεροι από ένα εκατομμύριο τόνοι πλαστικών έχουν ήδη συσσωρευτεί μέχρι σήμερα, εξαιτίας ροών που προέρχονται από 33 χώρες γύρω από τη λεκάνη της Μεσογείου. Η Ελλάδα βρίσκεται ένατη από το τέλος ανάμεσα στις χώρες αυτές όσον αφορά τις διαρροές πλαστικών στη θάλασσα, τέταρτη από το τέλος σε κατά κεφαλήν διαρροές (πολύ λιγότερο από ένα κιλό κατά άτομο), ενώ έχοντας τη μεγαλύτερη ακτογραμμή κατέχει την πρωτιά σε καθαρισμούς ακτών και θαλασσών.

Η βελτίωση της διαχείρισης αποβλήτων, αρχής γεννωμένης από τη συλλογή αποβλήτων, προσφέρει τις μεγαλύτερες δυνατότητες να μειωθεί η διαρροή πλαστικών με την πάροδο του χρόνου, σύμφωνα με την έκθεση. Σύμφωνα με το business as usual σενάριο, δηλαδή το χειρότερο σενάριο εξέλιξης της κλιματικής κρίσης, κατά το οποίο δεν εφαρμόζονται καθόλου μέτρα για την αναστροφή των συνεπειών της, η ετήσια διαρροή πλαστικών στη Μεσόγειο θα φτάσει τους 500.000 τόνους ετησίως έως το 2040!