Θ. Αναγνωστόπουλος: Η προστασία του περιβάλλοντος είναι πλέον η πρώτη προτεραιότητα της ανθρωπότητας

Κλίμα και καθαρές μορφές ενέργειας, θάλασσα και ρύπανση, γεωλογία και βιοποικιλότητα, δίαιτα και διατροφή, υγεία, ανθρωπολογία και ιστορία, πρωτοπόροι επιστήμονες και το μέλλον, είναι τα θέματα στα οποία εστιάζει το φετινό MEDNIGHT 2021, οι εκδηλώσεις του οποίου ξεκίνησαν από τη Λήμνο. Όλες οι θεματικές ευθυγραμμίζονται με τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας (Green Deal), δεδομένου ότι φέτος η Ευρωπαϊκή Βραδιά Ερευνητών είναι αφιερωμένη στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και όπως αναφέρει στο Act for Earth ο κύριος Θοδωρής Αναγνωστόπουλος, ιδρυτής της SciCo, που συνδιοργανώνει και συμμετέχει στο event, «η προστασία του περιβάλλοντος είναι πλέον η πρώτη προτεραιότητα της ανθρωπότητας».

Για πρώτη φορά, 13 περιοχές στην Ισπανία, την Ελλάδα και την Κύπρο γίνονται δίαυλος επιστήμης συμμετέχοντας στη Μεσογειακή Βραδιά Ερευνητή, MEDNIGHT 2021. Στόχος τους, να δείξουν στο ευρύ κοινό τη σημασία των ερευνών που διεξάγονται σε χώρες της Μεσογείου- με έμφαση στο ρόλο των γυναικών σε αυτόν τον τομέα- για την αντιμετώπιση προβλημάτων με τα οποία έρχονται αντιμέτωποι οι πολίτες της.

Ο Θοδωρής Αναγνωστόπουλος πιστεύει πως, ναι μεν με αργά βήματα, όμως τελικά, η ανθρωπότητα συνειδητοποιεί την κρισιμότητα της στιγμής:

«Η προστασία του περιβάλλοντος πρέπει να γίνει η πρώτη προτεραιότητα του κάθε πολίτη, ενώ για τις επιχειρήσεις η πράσινη ανάπτυξη πρέπει να αποτελέσει βασική πηγή εισοδήματος».

Σημειώνοντας πως υπήρξε πράγματι μια δυσκολία στην κατανόηση της κατάστασης από τους πολίτες, σε παγκόσμιο επίπεδο, θεωρεί πως οφείλεται μεταξύ άλλων και σε «οικονομικά συμφέροντα, τα οποία οδηγούν στην κλιματική αλλαγή. Τα συμφέροντα αυτά συχνά αντιτίθενται, τόσο στις επιστημονικές θέσεις, όσο και στην εφαρμογή αυτών με ποικίλους τρόπους».

Όσον αφορά την οργάνωση SciCo, που ασχολείται με την «κοινωνιοποίηση» της επιστήμης, μεταξύ πολλών άλλων, ο Θοδωρής Αναγνωστόπουλος μας ενημερώνει πως βρίσκονται σε εξέλιξη ποικίλες δράσεις: «Από την πολιτισμική ενσωμάτωση των Πομάκων μέσω της διδασκαλίας STEM- μια συνεργασία με το National Geographic, την ανάπτυξη δεξιοτήτων στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση μέσω του προγράμματός μας Generation Next, τον διαγωνισμό επιστημονικής καινοτομίας Falling Walls, μέχρι το Aegean Science Festival, το πρώτο μας φεστιβάλ επιστήμης και καινοτομίας στο Αιγαίο πέλαγος, με επίκεντρο τη Λήμνο». Ο ίδιος σημειώνει πως η πανδημία έστρεψε τους πολίτες προς την επιστήμη κι αυτή είναι μια χρυσή ευκαιρία:

«Το μήνυμά μου είναι να συντηρήσουμε αυτή τη δίψα για γνώση, όχι μόνο σε θέματα που έχουν να κάνουν με την άμεση υγεία μας, αλλά και με τη μακροβιότητα του είδους μας και όλων των άλλων ειδών στον πλανήτη μας».

Ολόκληρη η συνέντευξη του Θοδωρή Αναγωνστόπουλου στο Act for Earth:

- Κύριε Αναγνωστόπουλε, ποιος είναι ο σκοπός του MEDNIGHT 2021 και τι επιδιώκετε από αυτό;

To MEDNIGHT 2021 είναι η Μεσογειακή Βραδιά Ερευνητή στην οποία συμμετέχουν συνολικά 13 περιοχές από την Ισπανία, την Ελλάδα, τη Μάλτα και την Κύπρο. Έξι χρόνια μετά την πρώτη εθνική Βραδιά Ερευνητή, την οποίο ο οργανισμός μας η SciCo συνδιοργανώνει και συμμετέχει και που πραγματοποιείται κάθε Σεπτέμβριο, θεωρώ ότι η συνεργασία σε διακρατικό επίπεδο θα φέρει, όχι μόνο μεγαλύτερη ποικιλομορφία στα δρώμενα και στο περιεχόμενο, αλλά και ανταλλαγή τεχνογνωσίας και μεγαλύτερο αντίκτυπο. Ειδικότερα στην Ελλάδα, δεδομένου ότι η δράση πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Πολυτεχνείο Κρήτης και για πρώτη φορά με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, θα δοθεί η ευκαιρία συμμετοχής πιο απομακρυσμένων νησιών, όπως η Λήμνος και φυσικά είναι ιδιαίτερα σημαντική η συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας.

- Φέτος το κλίμα και οι καθαρές μορφές ενέργειας, καθώς και άλλες παράμετροι της κλιματικής αλλαγής βρίσκονται στο επίκεντρο των εργασιών του MEDNIGHT. Ποιοι λόγοι σας οδήγησαν σε αυτή την αξιολόγηση;

Πράγματι, φέτος το MEDNIGHT θα εστιάσει στο κλίμα και τις καθαρές μορφές ενέργειας, τη θάλασσα και τη ρύπανση, τη βιοποικιλότητα, μεταξύ άλλων. Όλες οι θεματικές ευθυγραμμίζονται με τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας (Green Deal), δεδομένου ότι φέτος η Ευρωπαϊκή Βραδιά Ερευνητών είναι αφιερωμένη στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Εντούτοις, πέραν των παραπάνω λόγων η προστασία του περιβάλλοντος είναι πλέον η πρώτη προτεραιότητα της ανθρωπότητας.

- Πιστεύετε ότι η ανθρωπότητα έχει κατανοήσει τη σημασία της σωτηρίας του πλανήτη και πώς είναι έτοιμη να προβεί σε δραστικές κινήσεις;

Είναι πιθανό να την έχει κατανοήσει σε ένα βαθμό. Το ζήτημα είναι ότι δεν δρα επαρκώς προς αυτή την κατεύθυνση. Και ο λόγος είναι ότι η λογική δεν μετατρέπεται πάντοτε σε πράξεις. Το βλέπουμε και στη διαχείριση της πανδημίας. Πόσες οδηγίες αμφισβητήθηκαν, πόσες προφυλάξεις δεν εφαρμόστηκαν και πόσοι άνθρωποι αρνήθηκαν (και αρνούνται) να εμβολιασθούν;

- Υπήρξε, κατά μία έννοια, μία «δυσκολία» της επιστημονικής κοινότητας να πείσει για την αναγκαιότητα δράσης ενάντια στην κλιματική αλλαγή. Συμφωνείτε με αυτή την άποψη;

Υπήρξε δυσκολία και αυτό οφείλεται σε πολλούς λόγους. Πρώτον, η κλιματική αλλαγή δεν δρα τόσο γρήγορα, όσο η πανδημία. Επομένως, αμφισβητείται ή περνάει ως ζήτημα δευτερευούσης σημασίας. Έπειτα, όπως προανέφερα, το λογικό δεν συνδέεται πάντοτε με το συναισθηματικό. Όταν ακούς ότι καίγονται εκτάσεις στην Αυστραλία, σε στεναχωρεί. Ωστόσο, οι περισσότεροι δεν συνδέονται με αυτό. Όταν καίγεται το σπίτι σου στο Μάτι όμως, τότε περνάμε σε κάτι που μας αφορά, σε κάτι συναισθηματικό. Κατά τρίτον, υπήρχαν (και δυστυχώς υπάρχουν ακόμα) οικονομικά συμφέροντα, τα οποία οδηγούν στην κλιματική αλλαγή. Τα συμφέροντα αυτά συχνά αντιτίθενται, τόσο στις επιστημονικές θέσεις, όσο και στην εφαρμογή αυτών με ποικίλους τρόπους.

- Ποιο θεωρείτε πως είναι το πιο κρίσιμο ζήτημα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής;

Η προστασία του περιβάλλοντος πρέπει να γίνει η πρώτη προτεραιότητα του κάθε πολίτη, ενώ για τις επιχειρήσεις η πράσινη ανάπτυξη πρέπει να αποτελέσει βασική πηγή εισοδήματος.

- Ποιοι είναι οι επόμενοι μεγάλοι στόχοι της SciCo;

Η αλήθεια είναι ότι τρέχουμε αυτή τη στιγμή πολλά, ενδιαφέροντα και σημαντικά έργα. Από την πολιτισμική ενσωμάτωση των Πομάκων μέσω της διδασκαλίας STEM- μια συνεργασία με το National Geographic, την ανάπτυξη δεξιοτήτων στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση μέσω του προγράμματός μας Generation Next, τον διαγωνισμό επιστημονικής καινοτομίας Falling Walls, μέχρι το Aegean Science Festival, το πρώτο μας φεστιβάλ επιστήμης και καινοτομίας στο Αιγαίο πέλαγος, με επίκεντρο τη Λήμνο.

- Ποιο είναι το μήνυμά σας ως προς τη σχέση της επιστήμης με τους πολίτες;

Λόγω του κορονοϊού, τους τελευταίους 15 μήνες έχει υπάρξει μια ανεπανάληπτη στροφή των πολιτών προς τους επιστήμονες και την επιστήμη. Οι Financial Times τον Απρίλιο του 2020 χαρακτήρισαν τους επιστήμονες ως τους νέους υπερ-ήρωες. Αυτό είναι θετικό, παρότι προέκυψε με τον πιο βάναυσο τρόπο: την πανδημία της COVID-19. Το μήνυμά μου είναι να συντηρήσουμε αυτή τη δίψα για γνώση, όχι μόνο σε θέματα που έχουν να κάνουν με την άμεση υγεία μας, αλλά και με τη μακροβιότητα του είδους μας και όλων των άλλων ειδών στον πλανήτη μας.