Τα μυστικά... της λάσπης: Νωρίτερα απ' ό,τι πιστεύαμε το ανθρώπινο αποτύπωμα πάνω στη φύση

«Είναι εκπληκτικό, ένα από τα πιο συναρπαστικά πράγματα», περιγράφει την προσπάθεια ο Ondrejj Mottl. Ο ίδιος και οι συνάδελφοί του βυθίζουν τους μεγάλους κυλίνδρους σε βιότοπους και ποτάμια σε μια προσπάθεια να κοιτάξουν πίσω στο χρόνο. Στη συνέχεια βγάζουν αυτούς τους συμπιεσμένους χωμάτινους «πυρήνες λάσπης» από τα βάθη των υγροτόπων, οι οποίοι περιέχουν μια καταγραφή του τι ακριβώς αναπτύχθηκε σε αυτό το έδαφος, πριν από χιλιετίες.

«Είναι το παράθυρό μας στο παρελθόν», λέει ο δρ. Mottl, οικολόγος με έδρα του το Μπέργκεν της Νορβηγίας.

Η ανάλυση αυτών των στύλων λάσπης έφερε μια εντελώς νέα αντίληψη για το πότε η ανθρώπινη δραστηριότητα άρχισε να αλλάζει τη βλάστηση.

Οι επιστήμονες περίμεναν να δουν το πρώτο «σημάδι» της ανθρώπινης επέμβασης λίγους αιώνες πίσω, όταν το περιβάλλον είχε αρχίσει ήδη να μεταμορφώνεται κατά τη διάρκεια της Βιομηχανικής Επανάστασης.

Ωστόσο η έρευνα της γύρης από τη λάσπη που αναδύθηκε τους οδήγησε στη δραστική αναθεώρηση αυτής της εκτίμησης, εντοπίζοντας τον πρώτο ανθρώπινο αντίκτυπο στη φύση πριν από 4.000 χρόνια.

Πρόκειται για ανακάλυψη με σημαντικές επιπτώσεις στο μέλλον των δασών μας και άλλων φυσικών τοπίων. Εξάγοντας προσεκτικά τη λάσπη και αναλύοντας τα «απολιθώματα γύρης» σε διαφορετικά βάθη, οι ερευνητές κατάφεραν να κατατάξουν την κάθε λάσπη ανάλογα με την ηλικία της και να εξετάσουν τι αναπτυσσόταν επάνω της και πότε.

Οι επιστήμονες επέλεξαν να κοιτάξουν πίσω 18.000 χρόνια για να εντοπίσουν την εποχή του χρόνου κατά την οποία ο πλανήτης άρχισε να αναδύεται από τους πάγους. Η γη αποψυχόταν, έτσι σχεδόν κάθε περιβάλλον άλλαζε.

Τα τελευταία 10.000 χρόνια, κλιματικά μιλώντας, ήταν σχετικά σταθερά, επομένως (τότε) είχαμε τη δυνατότητα να δούμε την ανθρώπινη επιρροή», λέει η Suzette Flantua, επίσης καθηγήτρια οικολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μπέργκεν.

Αυτή η επιρροή ξεκίνησε αμέσως μόλις εμείς οι άνθρωποι αρχίσαμε να καθαρίσουμε την άγρια χλωρίδα προκειμένου να κάνουμε χώρο για τον εαυτό μας, τις σοδιές μας και τα ζώα μας.

Σύμφωνα με πολλούς βιολόγους και επιστήμονες του κλίματος, βρισκόμαστε τώρα σε μια περίοδο της ιστορίας της Γης που μπορεί να ονομάζεται Ανθρωποκεντρική - μια εποχή ανθρώπινης επιρροής στον πλανήτη μας.

Περισσότερα από τα τρία τέταρτα της επιφάνειας της γης έχουν αλλάξει από την ανθρώπινη δραστηριότητα.

Τα ευρήματα από τη λάσπη δεν αλλάζουν μόνο τις υποθέσεις για το παρελθόν.

Παρέχουν επίσης μια πολύτιμη εικόνα για το πού κατευθύνεται το φυσικό περιβάλλον του πλανήτη μας. Ο ρυθμός της αλλαγής, που εντοπίστηκε σε αυτήν την από καιρό θαμμένη γύρη, συνεχίζεται όλο και πιο γρήγορα.

Αν και πολλοί οικολόγοι υποστηρίζουν την προστασία των δασών - αφήνοντάς τα μόνα και ήσυχα να κάνουν τη δουλειά τους, δίνοντας στην άγρια ​​ζωή τους ένα σπίτι και διατηρώντας κλειδωμένη μεγάλη ποσότητα άνθρακα - μπορεί να έχουμε αλλάξει τον πλανήτη μας τόσο ριζικά, ώστε τα δάση να χρειάζονται κάποια πρακτική βοήθεια απλά να επιβιώσουν.

«Υπάρχει ήδη κάποια κλιματική αλλαγή», εξηγεί ο δρ Overpeck. «Και τα περισσότερα από τα παλιά δέντρα στα δάση μας σε πιο δροσερές εποχές ήταν φυτά, οπότε πρέπει να κάνουμε τώρα σπορές που θα ευδοκιμήσουν σε πιο ζεστές θερμοκρασίες».

Η προστασία των δασών από πυρκαγιές, οι οποίες επίσης γίνονται πιο συχνές και πιο έντονες σε θερμότερα, ξηρότερα κλίματα, θα μπορούσε να απαιτήσει πολύ πιο εντατική διαχείριση των δασών - αφαιρώντας μικρότερα δέντρα που αποτελούν τα «καλά καύσιμα» για τις πυρκαγιές.

Ο Δρ Overpeck προτείνει ότι, αν το κάνουμε σωστά, θα μπορούσαμε να «καλλιεργήσουμε δάση για άνθρακα» δημιουργώντας ταυτόχρονα θέσεις εργασίας.

Τι θα σημάνει αυτό για τη βιοποικιλότητα - τα μυριάδες είδη φυτών και ζώων που επί του παρόντος βασίζονται στον υπάρχοντα δασικό βιότοπο - είναι πολύ λιγότερο σαφές και πολύ πιο περίπλοκο για την εκπόνηση ενός σχεδίου. Όμως, οι επιστήμονες που χτενίζουν την αρχαία γύρης της Γης λένε ότι θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει οδηγό για τον τρόπο προστασίας και αποκατάστασης των φυσικών βιοτόπων που έχουμε αφήσει πίσω.

«Αυτό είναι το κρίσιμο πράγμα», λέει ο δρ Mottl. «Να μάθουμε τι προσπαθούμε να αποκαταστήσουμε. Πολλά εθνικά πάρκα προσπαθούν να είναι άγρια ​​και παρθένα, χωρίς να γνωρίζουν αν αυτό που κάνουν επιστρέφει ένα μέρος στη φυσική του κατάσταση».

Αντί να κάνουμε υποθέσεις βασισμένες σε αυτό που μεγαλώνει τώρα επάνω σε ένα άγριο τοπίο, η χρήση των κυλίνδρων εξετάζει τη Γη για την ιστορία της. Και μέχρι να έχουμε τις πληροφορίες από την ίδια τη φύση, λέει ο Δρ Mottl, δεν μπορούμε να ξέρουμε αν αυτό που κάνουμε για τη φύση είναι το καλύτερο.