Γρ. Κωνσταντέλλος: Οι δήμοι πρέπει να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για τα απορρίμματα

Το 35% των απορριμμάτων του δήμου Βούλας-Βάρης-Βουλιαγμένης εκτρέπεται από την ταφή, χάρη στο Πρόγραμμα Διαλογής στην Πηγή – Κερδίζω όσο Διαχωρίζω, που εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια, δηλώνει στο Act for Earth του CNN Greece ο δήμαρχος Γρηγόρης Κωνσταντέλλος. Ο ίδιος εντοπίζει το «κλειδί» της ορθής διαχείρισης του ζητήματος στην τοπική αυτοδιοίκηση και όχι απευθείας στους πολίτες.

«Δεν μπορούμε να ζητάμε οι πολίτες να αλλάξουν συνήθειες, όταν δεν τους έχουμε ενημερώσει και εκπαιδεύσει κατάλληλα, δεν διαθέτουν τους απαιτούμενους κάδους και υποδομές και κυρίως δεν έχουν πειστεί για την ορθή επεξεργασία των υλικών που ανακυκλώνουν».

Προσθέτει επίσης πως «όσοι ασχολούμαστε με τα κοινά οφείλουμε να κάνουμε ότι περνάει από το χέρι μας για να αλλάξουμε μία ξεπερασμένη και επιβλαβή για το περιβάλλον πρακτική».

Το πρόγραμμα που εφαρμόζεται στον δήμο τα τελευταία χρόνια έχει τη στήριξη των πολιτών. «Οι πολίτες διαχωρίζουν στην πηγή (οικία/εστίαση) το χαρτί, τα υλικά συσκευασίας (PMD – πλαστικά, μέταλλα, tetrapak) τις πλαστικές φιάλες-PET, τα οργανικά απόβλητα κουζίνας, τα πράσινα απόβλητα από τους κήπους, τις γυάλινες συσκευασίες καθώς και τα σύμμεικτα απορρίμματα. Το κάθε ρεύμα συλλέγεται ξεχωριστά συγκεκριμένες ημέρες, ενώ το κάθε νοικοκυριό κάνοντας χρήση του μοναδικού κωδικού QR, με την συλλεχθείσα ποσότητα των απορριμμάτων να ζυγίζεται και ταυτοποιείται.

«Αυτό μας επιτρέπει να επιβραβεύουμε το κάθε νοικοκυριό σύμφωνα με τα απορρίμματα που εκτρέπει από τον πράσινο κάδο και κατά συνέπεια από την ταφή στη χωματερή, ενώ σε δεύτερο χρόνο, με την αλλαγή της κείμενης νομοθεσίας, θα είμαστε σε θέση να προσαρμόσουμε το ύψος των δημοτικών τελών του κάθε σπιτιού, ανάλογα με τα απορρίμματα που παράγει».

Ο ίδιος πάντως, γνωρίζει καλά πως αυτή η σχεδόν ιδανική εικόνα δεν είναι η επικρατούσα: «Η Αττική σε ότι αφορά το θέμα διαχείρισης απορριμμάτων, είναι ο μεγάλος ασθενής και χρειάζεται επείγοντος ‘ανάνηψη’ και εξυγίανση», επισημαίνει, τονίζοντας πως είναι ανάγκη τώρα να χαραχθεί «εδώ και τώρα» συνολικός σχεδιασμός για το πρόβλημα.

«Είμαστε η μόνη χώρα της Ευρώπης που εξακολουθεί να θάβει τα σκουπίδια της σε χωματερές, ενώ πλέον μας έχουν ξεπεράσει σε θέματα διαχείρισης απορριμμάτων φιλικές στο περιβάλλον ακόμα και χώρες της Βόρειας Αφρικής».

Μάλιστα, όντας πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος της ΠΕΔΑ, εντοπίζει άρνηση στην Περιφέρεια για το θέμα: «Δυστυχώς η σημερινή διοίκηση της Περιφέρειας Αττικής και του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού Αττικής (ΕΣΔΝΑ), των βασικών φορέων που έχουν την κεντρική ευθύνη για τη διαχείριση των απορριμμάτων της Αττικής, δείχνουν πως ούτε θέλουν, αλλά ούτε και μπορούν να δώσουν τις σωστές λύσεις».

Ολόκληρη η συνέντευξη του Γρηγόρη Κωνσταντέλλου:

- Κύριε Δήμαρχε, θα θέλαμε καταρχήν να μας πείτε με λίγα λόγια πώς λειτουργεί η διαχείριση των απορριμμάτων στον δήμο Βούλας - Βάρης - Βουλιαγμένης.

Στο Δήμο μας έχουμε δώσει τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερη έμφαση στο μείζον θέμα της διαχείρισης απορριμμάτων με βασικό στόχο τη μείωση του ποσοστού των απορριμμάτων που οδηγούνται στη ταφή. Στο πλαίσιο αυτό, εφαρμόζουμε τις πλέον σύγχρονες και φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές διαχείρισης απορριμμάτων και καταγράφουμε θεαματικά αποτελέσματα. Σε δύο περιοχές του Δήμου, τα Πηγαδάκια της Δ.Ε. Βούλας και το Δίλοφο της Δ.Ε. Βάρης είναι σε εξέλιξη το Πρόγραμμα Διαλογής στην Πηγή – Κερδίζω όσο Διαχωρίζω, 7 ξεχωριστών ρευμάτων. Συγκεκριμένα, οι πολίτες διαχωρίζουν στην πηγή (οικία/εστίαση) το χαρτί, τα υλικά συσκευασίας (PMD – πλαστικά, μέταλλα, tetrapak) τις πλαστικές φιάλες-PET, τα οργανικά απόβλητα κουζίνας, τα πράσινα απόβλητα από τους κήπους, τις γυάλινες συσκευασίες καθώς και τα σύμμεικτα απορρίμματα. Το κάθε ρεύμα συλλέγεται ξεχωριστά συγκεκριμένες ημέρες, ενώ το κάθε νοικοκυριό κάνοντας χρήση του μοναδικού κωδικού QR, με την συλλεχθείσα ποσότητα των απορριμμάτων να ζυγίζεται και ταυτοποιείται. Αυτό μας επιτρέπει να επιβραβεύουμε το κάθε νοικοκυριό σύμφωνα με τα απορρίμματα που εκτρέπει από τον πράσινο κάδο και κατά συνέπεια από την ταφή στη χωματερή, ενώ σε δεύτερο χρόνο, με την αλλαγή της κείμενης νομοθεσίας, θα είμαστε σε θέση να προσαρμόσουμε το ύψος των δημοτικών τελών του κάθε σπιτιού, ανάλογα με τα απορρίμματα που παράγει.

Παράλληλα, σε δύο ακόμα περιοχές της πόλης, τη Βουλιαγμένη και τη Μηλαδέζα της Δ.Ε. Βάρης, αλλά και στα περισσότερα καταστήματα εστίασης, έχουμε τοποθετήσει καφέ κάδους για τη συλλογή οργανικών αποβλήτων. Τα απόβλητα αυτά μαζί με τα πράσινα απόβλητα οδηγούνται σε πεδίο κομποστοποίησης όπου σε συνεργασία με την εταιρεία WΑΤT Α.Ε. και το τμήμα Χημείας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών παράγουμε εδαφοβελτιωτικό υψηλής ποιότητας, το VITA GREEN και το VITA GREEN PLUS, το μόνο εδαφοβελτιωτικό που παράγεται στη χώρα που έχει λάβει πιστοποίηση για χρήση στη βιολογική γεωργία από τον Οργανισμό Ελέγχου και Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων (ΔΗΩ) ενώ αναμένεται να λάβει σύντομα και την κορυφαία Ευρωπαϊκή Πιστοποίηση Ecolabel. Το προϊόν διατίθεται στα νοικοκυριά που συμμετέχουν στο πρόγραμμα ως μία συμβολική επιβράβευση για τη συμμετοχή τους στην προσπάθεια, χρησιμοποιείται από την Διεύθυνση Περιβάλλοντος του Δήμου στο Δημοτικό Φυτώριο όπου παράγονται κάθε χρόνο δεκάδες χιλιάδες καλλωπιστικά φυτά, χρησιμοποιείται και στις αναδασώσεις που πραγματοποιούμε και τέλος, μία σημαντική ποσότητα διατίθεται με δημοπρατικές διαδικασίες κλείνοντας έτσι τον κύκλο της Κυκλικής Οικονομίας.

Ο συνδυασμός των προσπαθειών των υπηρεσιών του Δήμου με τη θετική ανταπόκριση των κατοίκων της πόλης, έχει ως αποτέλεσμα σήμερα να έχουμε εκτρέπουμε από την ταφή σχεδόν το 35% των απορριμμάτων μας ενώ βάσει των στοιχείων που συλλέγουμε, είμαστε αισιόδοξοι πως μέχρι το τέλος του 2022 όταν θα έχει ολοκληρωθεί η επέκταση των δράσεων μας σε όλες τις γειτονιές της πόλης, το ποσοστό αυτό μπορεί να υπερβαίνει το 80%. Σημειώνω πως σήμερα ο πανελλαδικός μέσος όρος εκτροπής από την ταφή, είναι περίπου στο 12%.

- Ποια είναι η ανταπόκριση των πολιτών ως προς την ανακύκλωση; Έχετε διαπιστώσει διαφορά στη συμπεριφορά τους τα τελευταία χρόνια, που το ζήτημα της επιβάρυνσης του πλανήτη έχει αναδειχθεί περισσότερο παγκοσμίως;

Η ανταπόκριση των πολιτών στις προσπάθειες μας είναι ιδιαίτερα θετική και ενθαρρυντική για το μέλλον. Για να φτάσουμε όμως στο σημείο να πείσουμε τους συμπολίτες μας να δείχνουν ευαισθησία στο σημαντικό αυτό ζήτημα και να ανταποκρίνονται στο κάλεσμα μας για ορθή διαχείριση των οικιακών του απορριμμάτων προηγήθηκε σειρά στοχευμένων δράσεων και παρεμβάσεων. Πρώτα έπρεπε εμείς ως Δήμος να δημιουργήσουμε τις αναγκαίες υποδομές για τη διευκόλυνση της ανακύκλωσης και της διαλογής στην πηγή. Στη συνέχεια χρειάστηκε να καταβάλουμε σημαντική προσπάθεια να ενημερώσουμε τους κατοίκους της περιοχής μας για τη διαδικασία που εφαρμόζουμε, για τα πλεονεκτήματα της διαλογής στην πηγή και για τη περιβαλλοντική διάσταση του θέματος. Τέλος, βασική προϋπόθεση για να ανταποκριθεί ο κόσμος στο κάλεσμα μας είναι να πείσουμε για την αξιοπιστία μας και για το γεγονός πως οι κόποι των συμπολιτών μας θα έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.

- Με την ιδιότητά σας ως πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος ΠΕΔΑ, θα θέλαμε να μας παρουσιάσετε τη γενική κατάσταση στην Αττική, όσον αφορά στη διαχείριση των απορριμμάτων. Ποια είναι τα άμεσα ζητήματα που απαιτούν λύσεις και ποιες μπορεί να είναι αυτές;

Η Αττική σε ότι αφορά το θέμα διαχείρισης απορριμμάτων, είναι ο μεγάλος ασθενής και χρειάζεται επείγοντος «ανάνηψη» και εξυγίανση. Είμαστε η μόνη χώρα της Ευρώπης που εξακολουθεί να θάβει τα σκουπίδια της σε χωματερές, ενώ πλέον μας έχουν ξεπεράσει σε θέματα διαχείρισης απορριμμάτων φιλικές στο περιβάλλον ακόμα και χώρες της Βόρειας Αφρικής. Η λύση για τα απορρίμματα της Αττικής, δεν βρίσκεται ούτε σε συνεχείς επισκευές και επεκτάσεις της χωματερής της Φυλής, αλλά ούτε και σε κινήσεις εντυπωσιασμού με την προμήθεια απορριμματοφόρων και κάδων στους Δήμους. Αντίθετα, χρειάζεται ένας συνολικός σχεδιασμός με τη συνδρομή ειδικών επιστημόνων, έρευνα και ενημέρωση για τις πρακτικές άλλων δυτικοευρωπαϊκών πόλεων και κυρίως, γενναίες αποφάσεις. Δυστυχώς η σημερινή διοίκηση της Περιφέρειας Αττικής και του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού Αττικής (ΕΣΔΝΑ), των βασικών φορέων που έχουν την κεντρική ευθύνη για τη διαχείριση των απορριμμάτων της Αττικής, δείχνουν πως ούτε θέλουν, αλλά ούτε και μπορούν να δώσουν τις σωστές λύσεις. Η Επιτροπή Περιβάλλοντος της ΠΕΔΑ είναι στη διάθεση τους όποτε το επιλέξουν, προκειμένου να ανοίξουμε σε βάθος το διάλογο για το μέλλον των σκουπιδιών της Αττικής και μαζί να αναζητήσουμε και να βρούμε τις πλέον κατάλληλες λύσεις.

- Πιστεύετε πως η ελληνική κοινωνία είναι έτοιμη να δεχτεί και να εφαρμόσει βιώσιμες λύσεις ως προς τη διαχείριση των απορριμμάτων και την ανακύκλωση;

Οι κάτοικοι του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης έχουν αποδείξει πως με τη σωστή ενημέρωση και καθοδήγηση, αλλά και τα κατάλληλα μέσα, μπορούν να ανταποκριθούν και να υιοθετήσουν φιλικές, για το περιβάλλον, πρακτικές διαχείρισης των απορριμμάτων και να επιτύχουν αποτελέσματα σημαντικά, τα οποία θα ζήλευαν και πολίτες άλλων ευρωπαϊκών χωρών, που εφαρμόσουν χρόνια τις πλέον σύγχρονες πρακτικές. Γιατί όχι και οι κάτοικοι των άλλων Δήμων; Με όραμα και σωστή ενημέρωση, μπορούν.

- Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, η Ελλάδα αντιμετωπίζει πολύ συχνά σοβαρότατα ζητήματα σε σχέση κυρίως με τα απορρίμματα, ενώ ειδικά ως προς την ανακύκλωση, είμαστε μάλλον πολύ πίσω, σε σχέση με τις υπόλοιπες «δυτικές» χώρες. Πώς θα «ξεκολλήσουμε» από το παρελθόν για να προχωρήσουμε σε βιώσιμο μέλλον;

Το μοντέλο που έχει υιοθετήσει και υλοποιεί ο Δήμος μας, αποδεικνύει περίτρανα ότι δημιουργώντας με ίδιες δυνάμεις την απαραίτητη υποδομή, ακόμα και αν η υποστήριξη από τους αρμόδιους περιφερειακούς φορείς δεν είναι η ενδεδειγμένη, μπορούμε μαζί με τους δημότες να πετύχουμε επιδόσεις που συγκρίνονται μόνο με τις χώρες της Βόρειας Ευρώπης και να εκτρέπουμε από την ταφή περισσότερο από το 80% των απορριμμάτων που παράγουμε. Η μεθοδολογία και οι πρακτικές που ακολουθεί ο Δήμος μας μπορούν να αποτελέσουν τον πιλότο για την άντληση καλών πρακτικών, για τον σχεδιασμό ενός αντίστοιχου μοντέλου διαχείρισης απορριμμάτων σε περιφερειακό ή ακόμα και εθνικό επίπεδο όπου με τη συνεργασία των αρμόδιων φορέων μπορούμε, όχι απλώς να πάψουμε να είμαστε οι ουραγοί της Ευρώπης, αλλά να καταστούμε μία από τις πλέον προηγμένες χώρες σε θέματα διαχείρισης απορριμμάτων με φιλικές προς το περιβάλλον μεθόδους.

- Όντας ένας άνθρωπος που στη θητεία του στα κοινά έχει ασχοληθεί με το ζήτημα, τι θα προτείνατε ώστε να αλλάξει η νοοτροπία των Ελλήνων ως προς το περιβάλλον, τα απορρίμματα και την ανακύκλωση;

Εκτιμώ ότι οι Έλληνες έχουμε αποδείξει ότι με την σωστή ενημέρωση και εκπαίδευση και τη ταυτόχρονη δημιουργία των αναγκαίων υποδομών και μέσων, μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά και την υπέρβαση στο ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Δεν μπορούμε όμως να ζητάμε οι πολίτες να αλλάξουν συνήθειες, όταν δεν τους έχουμε ενημερώσει και εκπαιδεύσει κατάλληλα, δεν διαθέτουν τους απαιτούμενους κάδους και υποδομές και κυρίως δεν έχουν πειστεί για την ορθή επεξεργασία των υλικών που ανακυκλώνουν. Όσοι ασχολούμαστε με τα κοινά οφείλουμε να κάνουμε ότι περνάει από το χέρι μας για να αλλάξουμε μία ξεπερασμένη και επιβλαβή για το περιβάλλον πρακτική και είμαι σίγουρος πως οι πολίτες θα ανταποκριθούν και μάλιστα θα μας εκπλήξουν με την ευαισθησία τους.