Aegean Rebreath: Δράσεις για τη θαλάσσια ρύπανση με πυρήνα την περιβαλλοντική δημοκρατία
Με στόχο τη βελτίωση του βυθού της χώρας μας, η Aegean Rebreath είναι μια εθελοντική οργάνωση που ιδρύθηκε το 2017. Μερικούς μήνες μετά την πρώτη της ενέργεια, οι δράσεις της απέκτησαν διεθνή δημοσιότητα: Ο καθαρισμός του βυθού της Άνδρου και οι εικόνες που κατέγραψαν οι εθελοντές δύτες της ομάδας από μία υποθαλάσσια χωματερή στο νησί, έκαναν τον γύρο του κόσμου από τα ειδησεογραφικά δίκτυα, ενώ ακόμα και ο Leonardo di Caprio, γνωστός για την περιβαλλοντική του ευαισθητοποίηση, ανέβασε στα social media το θέμα.
Ο Γιώργος Σαρελάκος είναι εθελοντής στην οργάνωση από την ίδρυσή της και μιλά στο Act for Earth του CNN Greece για το πώς εξελίχθηκαν οι δράσεις αυτά τα τέσσερα χρόνια και το μεγάλο στοίχημα της Aegean Rebreath, που δεν είναι άλλο από τη δημιουργία ενός εθνικού δικτύου σταθμών συλλογής θαλάσσιων απορριμμάτων στα νησιά αλλά και στις παραθαλάσσιες περιοχές της Ελλάδας.
«Η Aegean Rebreath ιδρύθηκε το 2017 από εθελοντές με ανησυχίες για το θαλάσσιο περιβάλλον. Όλοι είμαστε άνθρωποι που εργαζόμαστε κάπου αλλού, αλλά στον ελεύθερο χρόνο μας 'τρέχουμε' μία ουσιαστική κίνηση, που έχει ως στόχο την αλλαγή της κουλτούρας που επικρατεί. Τόσο η ανεπάρκεια των μεγάλων οργανώσεων να ανταποκριθούν στις προκλήσεις και στις βραχυπρόθεσμες ανάγκες των τοπικών κοινωνιών όσο και η ανάγκη για καινοτόμες πρακτικές, οδήγησαν στη δημιουργία της οργάνωσης. Αρκετοί από εμάς είμαστε δύτες και έχουμε δει τη θαλάσσια ρύπανση σε άλλα σημεία του πλανήτη, όπου ο βυθός έχει καταστραφεί και καθώς πιστεύουμε ότι η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση, θέλουμε να δράσουμε για να το αποφύγουμε».
Με έμφαση στην Περιβαλλοντική Δημοκρατία
Η Aegean Rebreath πρωτοπορεί και ως προς τον τρόπο που λειτουργεί, καθώς όπως αναφέρει ο Γιώργος Σαρελάκος, «μία από τις καινοτομίες μας είναι πως στόχος μας είναι και η ενίσχυση της περιβαλλοντικής δημοκρατίας στην ελληνική κοινωνία: Το δικαίωμα, που έχει κάθε πολίτης, να συναποφασίζει, να έχει εικόνα και πληροφόρηση για τα προβλήματα, να συμμετέχει στη λήψη αποφάσεων και σε δράσεις που πρέπει να γίνουν. Επιπλέον, επί 4 χρόνια λειτουργούμε σε αμιγώς εθελοντική βάση, με οριζόντιο τρόπο λήψης αποφάσεων και ήδη έχουμε έναν πολύ μεγάλο αριθμό εθελοντών στη βάση μας».
Η πανδημία ανέκοψε μεν τις δράσεις στο πεδίο της Aegean Rebreath, έδωσε όμως την ευκαιρία στα μέλη της να ανανεώσουν τις θεωρητικές προσεγγίσεις και κινήσεις τους, με θεαματικά αποτελέσματα. Τον περασμένο Μάρτιο, το υπουργείο Περιβάλλοντος έθεσε υπό την αιγίδα του την προσπάθεια της οργάνωσης για τη δημιουργία του δικτύου σταθμών θαλάσσιας ρύπανσης:
«Οι σταθμοί μας έλαβαν την αιγίδα του υπ. Περιβάλλοντος, καθώς ο υπουργός πήγε στον σταθμό μας στη Λευκάδα, ενώ παράλληλα έγινε η πρώτη συνάντηση του δικτύου δήμων για το θαλάσσιο περιβάλλον. Θεωρούμε το γεγονός πολύ μεγάλη εξέλιξη και επιβράβευση των προσπαθειών μας, αλλά και ένα δείγμα του τι μπορεί να πετύχει η περιβαλλοντική δημοκρατία, ώστε να συνδεθούν οι τοπικές πολιτικές με τις εθνικές και να στηθεί ένα ολιστικό σχέδιο δράσης. Από τους πέντε δήμους με τους οποίους ξεκινήσαμε την προσπάθεια, έχουμε φτάσει σήμερα τους 15 και στόχος είναι να καλύψουμε όλη τη χώρα, ενώ ακόμα ένας σταθμός εγκαινιάστηκε το Σαββατοκύριακο 22-23 Μαΐου στην Κέρκυρα».
Η υποθαλάσσια χωματερή στην Άνδρο και το μεγάλο στοίχημα
Η δημιουργία αυτού του δικτύου σε εθνικό επίπεδο είναι και ο μεγάλος στόχος της Aegean Rebreath, που στοχεύει και στην επέκτασή του ακόμα και σε όλη την Ευρώπη. Ο Γιώργος Σαρελάκος, στο ερώτημα ποιες δράσεις της οργάνωσης ξεχωρίζει, απαντά: «Κάθε δράση μας, σε κάθε νησί έχει τη σημασία της, ειδικά για την τοπική κοινωνία. Αν πρέπει να ξεχωρίσω, θα μιλήσω για την περίπτωση της Άνδρου, όπου αναγκαστήκαμε να αναδείξουμε μία υποθαλάσσια χωματερή σε ‘εθνικό στοίχημα’. Εκεί έγινε μία τεράστια προσπάθεια συντονισμού σε τοπικό και κρατικό επίπεδο και σύντομα περιμένουμε νεότερα. Άλλη μία δράση που ξεχωρίζω είναι αυτή της Σύρου, όπου εκεί διχάστηκε η τοπική κοινωνία αλλά πλέον ελπίζουμε ότι θα είναι αφορμή για να αντιμετωπίζεται συνολικά το όποιο πρόβλημα. Είναι δύο περιπτώσεις σημαντικές γιατί κινητοποίησαν την τοπική κοινωνία και σε κάθε νησί που επισκεπτόμαστε, βλέπουμε ότι η νοοτροπία αλλάζει, αργά αλλά σταθερά».
Όσο για το πιο εντυπωσιακό στοιχείο στα χρόνια δράσης της Aegean Rebreath; «Η δύναμη που έχει ο εθελοντισμός. Άνθρωποι που έχουν και τις καθημερινές τους δουλειές και έννοιες και ασχολίες, μπορούν να φέρουν την αλλαγή και να διαμορφώσουν ένα εθνικό μοντέλο διαχείρισης των θαλάσσιων απορριμμάτων, που τόσα χρόνια οι κυβερνήσεις και η τοπική αυτοδιοίκηση δεν είχαν κάνει. Βλέπουμε πως οι τοπικές κοινωνίες μεταλλάσσονται, καταλαβαίνουν την επείγουσα ανάγκη προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος και θέλουν να συμβάλλουν στο έργο μας. Και θεωρώ πως οφείλεται και στη δράση μας το γεγονός ότι πλέον το θαλάσσιο περιβάλλον μπήκε στην ατζέντα».
Η Aegean Rebreath συνεχίζει τη δράση της και επιχειρεί να εδραιώσει το νεοσύστατο δίκτυο σταθμών συλλογής θαλάσσιων απορριμμάτων, πλαισιώνοντάς το με άλλες δράσεις, σε συνεργασία με την τοπική κοινωνία.
«Το δίκτυο θέλουμε να γίνει εθνικό και να επεκτείνουμε τη βασική μας ιδέα και στην υπόλοιπη Ευρώπη, προκειμένου να λειτουργήσει ως όχημα που εμπνέει την κοινωνία, εντός και εκτός συνόρων. Θα συνεχίσουμε να είμαστε δίπλα στους δήμους με τους οποίους συνεργαζόμαστε και θέλουμε να επεκτείνουμε τις δράσεις μας σε τοπικό επίπεδο. Θέλουμε, τέλος, να διαμορφώσουμε μία ακόμα πιο πλήρη εικόνα σε εθνικό επίπεδο και να προχωρήσουμε σε δράσεις για να αντιμετωπίσουμε προβλήματα όλο και περισσότερων περιοχών».