Νερό και κλιματική αλλαγή: Πώς θα δημιουργήσουμε ένα βιώσιμο αύριο για το νερό

Το νερό, όπως όλοι γνωρίζουμε, είναι ο κυριότερος σύμμαχος του ανθρώπου για την ίδια του την επιβίωση, με τις προβλέψεις όμως για την επάρκειά του στον πλανήτη να μην είναι ευοίωνες. Με βάση τα σημερινά στοιχεία, περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δεν έχουν πρόσβαση σε πόσιμο, καθαρό νερό, γεγονός που επηρέασε ακόμα και την πορεία της πανδημίας στον πλανήτη και επισήμανε με τον πιο εμφατικό τρόπο τη σημασία του να ικανοποιείται το θεμελιώδες δικαίωμα του ανθρώπου στο νερό.

Υπό το πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής όμως, η επιστημονική κοινότητα εκτιμά ότι τα δεδομένα για την επάρκεια των υδάτινων πόρων του πλανήτη δεν επιτρέπουν αισιοδοξία, παρ’ εκτός και υπάρξουν δραστικές αλλαγές όσο πιο σύντομα γίνεται. Η άνοδος της θερμοκρασίας που προβλέπεται για το επόμενο διάστημα, αναμένεται να οξύνει το πρόβλημα, που εστιάζεται κυρίως στις ανθρώπινες καταναλωτικές συνήθειες, οι οποίες και οδηγούν στην κατασπατάλησή του.

Σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, ειδικά τα τελευταία χρόνια που το ζήτημα του κλίματος και της προστασίας του πλανήτη, λαμβάνονται αποφάσεις και διενεργούνται δράσεις προς αυτή την κατεύθυνση. Τα αποτελέσματα των ενεργειών αυτών αναμένονται, όμως είναι σαφές πως πρόκειται για σημαντικά βήματα σε θετική κατεύθυνση.

Το ζήτημα της Μεσογείου

Η Μεσόγειος θάλασσα απασχολεί ιδιαίτερα τους επιστήμονες σε αυτή την κατεύθυνση. Οι προβλέψεις αναφέρουν ότι η θερμοκρασία στη Νότια Ευρώπη πρόκειται αυξηθεί κατά 2-4°C στη νότια Ευρώπη λόγω της κλιματικής αλλαγής. Παράλληλα, εκτιμάται πως η ροή των ποταμών θα μειωθεί, με αποτέλεσμα να επιδεινωθεί η κατάσταση και να αναζητείται τρόπος ώστε να διασφαλιστεί η παροχή νερού για τις ανθρώπινες ανάγκες, ιδίως των αγροτικών και αστικών χρήσεων. Επιστήμονες στην Ισπανία χρησιμοποιούν ένα μοντέλο διαθεσιμότητας του νερού που συλλέγει δεδομένα από ποταμούς, ταμιευτήρες, ροές του νερού, τις περιβαλλοντικές συνθήκες. Στη συνέχεια αντιπαραβάλλει τα δεδομένα με την αγροτική και την αστική ζήτηση, προκειμένου τα στοιχεία να χρησιμοποιούνται για την καταλληλότερη χάραξη πολιτικών για την προστασία του νερού.

Η εξοικονόμηση του νερού θεωρείται σήμερα μία από τις μεγαλύτερες σύγχρονες προκλήσεις. Δεν είναι μόνο η ανάγκη λήψης προληπτικών μέτρων, είναι αναγκαίος ένας κεντρικός σχεδιασμός που θα δώσει διέξοδο στο ζήτημα. Παράλληλα επισημαίνεται η ανάγκη επικοινωνίας του προβλήματος στους πολίτες, προκειμένου η ατομική δράση του καθενός να συμβάλλει στο τελικό αποτέλεσμα.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Ελλάδα συμμετέχει σε δράσεις που στοχεύουν στην εκπλήρωση των στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το «Πράσινο Σύμφωνο», το ευρωπαϊκό Green Deal, που υπογράφηκε μόλις τον Δεκέμβριο του 2019, περιλαμβάνει μία σειρά στόχων συγκεκριμένα για την προστασία των υδάτινων πόρων και θέτει ως ορίζοντα το 2050. Όπως επισημαίνουν αρμόδιοι φορείς όμως, καθώς και περιβαλλοντικές οργανώσεις, οι κρατικές αυτές ενέργειες, που κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, θα πρέπει να πλαισιωθούν και από συγκεκριμένες αποφάσεις σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.

Το ζητούμενο είναι μία ολοκληρωμένη και σύγχρονη πολιτική για τη συνολική διαχείριση του νερού, που θα βασίζεται τόσο στον περιορισμό της κατανάλωσης με εξορθολογισμό του και παράλληλα στην ανάδειξη επιπρόσθετων λύσεων για την επάρκεια των διαθέσιμων αποθεμάτων.

Ένα τέτοιο παράδειγμα, όπως είναι η εξοικονόμηση που επιτυγχάνεται από την επαναχρησιμοποίηση υδάτων, τόσο γενικά στους πολίτες όσο και σε εξειδικευμένες ομάδες επαγγελματιών όπως οι υδραυλικοί, θεωρείται ότι θα αποδώσει τα μέγιστα. Συνεπώς, καθίσταται σαφές ότι μόνο ο συνδυασμός κεντρικών πολιτικών επιδιώξεων, δράσεων και στοχεύσεων με την αλλαγή στη συμπεριφορά σε ατομικό επίπεδο, θα επιφέρουν την ουσιαστική αλλαγή που απαιτείται ώστε να αναστραφούν οι δυσοίωνες προβλέψεις για το μέλλον και το νερό να παραμείνει ο σύμμαχός μας για το αύριο.