Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος: Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα

Τα Ηνωμένα Έθνη, αναγνωρίζοντας ότι η προστασία και η βελτίωση του ανθρώπινου περιβάλλοντος αποτελεί μείζον ζήτημα, το οποίο επηρεάζει την ευημερία των λαών και την οικονομική ανάπτυξη σε ολόκληρο τον κόσμο, όρισε την 5η Ιουνίου ως Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος. Από τότε που ξεκίνησε το 1974, έχει γίνει μια παγκόσμια πλατφόρμα δημόσιας εμβέλειας που γιορτάζεται σε περισσότερες από 100 χώρες.

Όπως αναφέρει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, 23% όλων των θανάτων παγκοσμίως, προκαλούνται από αιτίες που σχετίζονται με το περιβάλλον. Αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 12,6 εκατ. θανάτους τον χρόνο. Από αυτούς, 3,8 εκατ. καταγράφονται στη νοτιανατολική Ασία, 3,5 εκατ. στην περιοχή του δυτικού Ειρηνικού, 2,2 εκατ. στην Αφρική, 1,4 εκατ. στην Ευρώπη, 854 χιλιάδες στην ανατολική Μεσόγειο και 847 χιλιάδες σε Βόρεια και Νότια Αμερική.

Οι φτωχοί, τα παιδιά κάτω των 5 ετών (1,7 εκατ. θάνατοι ετησίως) και οι ενήλικες με ηλικία μεταξύ 50- 75 ετών (4,9 εκατ. θάνατοι ετησίως) επηρεάζονται περισσότερο από το περιβάλλον.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Δημοσιογραφική επιμέλεια: Βασ. Κοριμέντζας

«Καταπολέμηση της ρύπανσης του αέρα»

Κάθε Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος οργανώνεται γύρω από ένα κεντρικό θέμα που εστιάζει την προσοχή σε ένα ιδιαίτερα πιεστικό περιβαλλοντικό πρόβλημα. Το θέμα για το 2019, «Καταπολέμηση της ρύπανσης του αέρα» είναι μια έκκληση για δράση για την καταπολέμηση αυτής της παγκόσμιας κρίσης.

Ο ΟΗΕ επισημαίνει ότι καλούνται όλοι να εξετάσουν πώς μπορούν να αλλάξουν την καθημερινότητά τους για να μειωθεί η ποσότητα της παραγόμενης ατμοσφαιρικής ρύπανσης, οπότε θα μειωθεί και η συμβολή της στην υπερθέρμανση του πλανήτη και στις επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων.

Σημειώνεται ότι η παγκόσμια ατμοσφαιρική ρύπανση αυξήθηκε κατά 8% από το 2008 μέχρι το 2013.

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, κάθε χρόνο, 7 εκατ. άτομα πεθαίνουν πρόωρα από τη μόλυνση του αέρα. Από τους θανάτους αυτούς, 21% οφείλονται σε πνευμονία, 20% σε εγκεφαλικά, 34% σε ισχαιμικά και παθήσεις της καρδιάς, 19% σε χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και 7% σε καρκίνο των πνευμόνων.

Τι προκαλεί τη ρύπανση του αέρα;

Η κατανόηση των διαφόρων τύπων ρύπανσης και του τρόπου με τον οποίο επηρεάζουν την υγεία και το περιβάλλον, βοηθάει προκειμένου να γίνουν τα κατάλληλα βήματα προκειμένου να βελτιωθεί ο αέρας. Συχνά δεν φαίνεται, αλλά η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι παντού και εννέα στους 10 ανθρώπους παγκοσμίως εκτίθενται σε ατμοσφαιρικούς ρύπους που υπερβαίνουν τα ασφαλή επίπεδα που ορίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

Νοικοκυριά

Η κύρια πηγή ρύπανσης της ατμόσφαιρας των νοικοκυριών είναι η εσωτερική καύση ορυκτών καυσίμων, ξύλου και άλλων καυσίμων με βάση τη βιομάζα για τη μαγειρική, τη θέρμανση και τον φωτισμό των σπιτιών. Περίπου 3,8 εκατ. πρόωροι θάνατοι προκαλούνται από την ατμοσφαιρική ρύπανση σε εσωτερικούς χώρους κάθε χρόνο, η συντριπτική τους πλειονότητα στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Από αυτή την αιτία πλήττονται περισσότερο γυναίκες και παιδιά.

Βιομηχανία

Σε πολλές χώρες, η παραγωγή ενέργειας αποτελεί την κύρια πηγή ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα αποτελούν μείζονα παράγοντα, ενώ οι γεννήτριες ντίζελ προκαλούν αυξανόμενη ανησυχία σε περιοχές εκτός δικτύου.

Μεταφορές

Ο συνολικός τομέας των μεταφορών αντιπροσωπεύει σχεδόν το ένα τέταρτο των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που σχετίζονται με την ενέργεια και το ποσοστό αυτό αυξάνεται. Οι εκπομπές από τις μεταφορές έχουν συνδεθεί με σχεδόν 400.000 πρόωρους θανάτους.

Γεωργία

Υπάρχουν δύο σημαντικές πηγές ρύπανσης της ατμόσφαιρας από τη γεωργία: τα ζώα που παράγουν μεθάνιο και αμμωνία και η καύση γεωργικών αποβλήτων. Περίπου 24% όλων των αερίων θερμοκηπίου που εκπέμπονται παγκοσμίως προέρχονται από τη γεωργία, τη δασοκομία και άλλες χρήσεις γης.

Απόβλητα

Η ανοικτή καύση απορριμμάτων και τα οργανικά απόβλητα σε χώρους υγειονομικής ταφής αποβάλλουν στην ατμόσφαιρα επιβλαβείς διοξίνες, φουράνια, μεθάνιο και μαύρο άνθρακα. Σε παγκόσμιο επίπεδο, εκτιμάται ότι 40% των αποβλήτων καίγεται σε ανοικτούς χώρους.

Άλλες πηγές

Δεν προέρχεται όλη η ατμοσφαιρική ρύπανση από ανθρώπινες δραστηριότητες. Οι ηφαιστειακές εκρήξεις, οι καταιγίδες σκόνης και άλλες φυσικές διεργασίες προκαλούν επίσης προβλήματα.

Σημειώνεται ότι 91% των κατοίκων των πόλεων δεν αναπνέουν ασφαλή αέρα. Σύμφωνα μάλιστα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF), οι αστικές περιοχές έχουν διπλασιαστεί σε μέγεθος από το 1992, ενώ 75% των παγκόσμιων πόρων γλυκού νερού χρησιμοποιείται για την καλλιέργεια τροφίμων. Η ίδια πηγή σημειώνει ότι τριπλάσιος αριθμός ανθρώπων πεθαίνουν από τη μόλυνση απ’ ό,τι από το AIDS τη φυματίωση και την ελονοσία, μαζί.

Την ίδια ώρα, το περιβάλλον ωθείται πέρα από τα όριά του με την πλαστική ρύπανση, που έχει δεκαπλασιαστεί από το 1980. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο περισσότεροι από 8 εκατ. τόνοι πλαστικού καταλήγουν στους ωκεανούς, ενώ περισσότερο από 90% των πλαστικών που χρησιμοποιούνται δεν ανακυκλώνονται.

Σύμφωνα με το Παγκόσμιο οικονομικό Φόρουμ, κάθε εβδομάδα οι ΗΠΑ πετούν αρκετά πλαστικά μπουκάλια νερού για να περικυκλωθεί ο πλανήτης πέντε φορές. Και αυτά αποτελούν ένα μόνο είδος αποβλήτου, από μόνον το 5% του παγκόσμιου πληθυσμού.