Απειλείται με εξαφάνιση το εκλεκτό όστρακο των καλοφαγάδων

Newsroom

Τετάρτη, 17 Οκτωβρίου 2018 16:20

Απειλείται με εξαφάνιση το εκλεκτό όστρακο των καλοφαγάδων — ΑΠΕ-ΜΠΕ/ Ινστιτούτο «Αρχιπέλαγος»

Ένα ακόμα προστατευόμενο θαλάσσιο είδος που συμβάλει στη διατήρηση της καθαρότητας παράκτιων νερών, απειλείται με εξαφάνιση στις ελληνικές θάλασσες, σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» σε συνεργασία με το University of the West of England.

Συγκεκριμένα πρόκειται για την πίνα (Pinna nobilis), με τη μαζική θνησιμότητα πληθυσμών του είδους στις ελληνικές θάλασσες να παρατηρείται από το φετινό καλοκαίρι. Εκτός από τους καλοφαγάδες, που επιμένουν να την καταναλώνουν αν και είναι παράνομη η αλιεία της, η πίνα, το μεγαλύτερο δίθυρο στη Μεσόγειο που φτάνει ακόμη και τα 1,2 μέτρα σε μήκος, κινδυνεύει και από ένα παράσιτο που εξαπλώνεται ανησυχητικά.

«Η απειλή αφορά στην έξαρση του παράσιτου Haplosporidum pinnae, που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στις ακτές της Ισπανίας το 2016 και έχει ήδη εξαλείψει ολόκληρους πληθυσμούς πίνας στη δυτική Μεσόγειο», ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η διευθύντρια Έρευνας στο Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας "Αρχιπέλαγος", Αναστασία Μήλιου.

«Σε περιοχές του βορείου Αιγαίου, έχει ήδη αφανιστεί το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, ενώ αναφορές για μαζική θνησιμότητα υπάρχουν σε περιοχές του Ιονίου, της Πελοποννήσου και του Σαρωνικού» σημείωσε η κ. Μήλιου.

'Οπως διευκρινίζει, «αν και δεν έχει εξακριβωθεί ακόμη το πώς εμφανίστηκε το παράσιτο, πιθανολογείται ότι μπορεί να το μετέδωσε η παρουσία κάποιου ξενικού είδους στο νερό και καθώς η πίνα δεν διαθέτει κάποια φυσική προστασία εναντίον του, είναι πλήρως εκτεθειμένη».

Η έρευνα έχει ως στόχο την εκτίμηση της έκτασης του φαινομένου μαζικής θνησιμότητας πίνας στις ελληνικές θάλασσες, τα αποτελέσματα της οποίας καταχωρούνται στη διαμεσογειακή βάση δεδομένων της Διεθνούς Ένωσης Προστασίας της Φύσης (IUCN).

Πέραν ωστόσο των καταγραφών των επιστημόνων, πολύτιμες είναι και οι αναφορές παρατηρήσεων θνησιμότητας πίνας που αποστέλλονται από πολίτες (δύτες, αλιείς, λουόμενους κλπ) από διάφορες περιοχές της Ελλάδας.

«Αυτή η νέα απειλή που κινδυνεύει να εξαφανίσει για πάντα ένα ακόμα προστατευόμενο θαλάσσιο είδος, είναι ενδεικτική της έντονης ανθρωπογενούς πίεσης, που προκαλούμε στις θάλασσες και τους ωκεανούς. Τις τελευταίες δεκαετίες, ενώ δεν μπορούμε να λύσουμε ούτε ένα από τα προβλήματα που έχουμε προκαλέσει στα θαλάσσια οικοσυστήματα, δημιουργούμε ολοένα και περισσότερα».

»Είναι προφανές ότι οι θάλασσες μας δεν είναι δυνατόν να διαχειριστούν τον καταιγισμό απορριμμάτων και λυμάτων, που γίνεται σε συνδυασμό με την καταστροφή των οικοτόπων, την εντατική αλίευση των ιχθυαποθεμάτων και πολυάριθμες άλλες επιβαρύνσεις και καταστροφές. Είναι πλέον καιρός να σταματήσουμε να αγνοούμε το γεγονός ότι οι θάλασσές μας είναι ο τελικός αποδέκτης όλων των προβληματικών ανθρώπινων δραστηριοτήτων», κατέληξε η κ.Μήλιου.

Σύμφωνα με στοιχεία του «Αρχιπελάγους», η πίνα είναι είδος εδραίο στον θαλάσσιο πυθμένα (δεν μπορεί να κινηθεί) και καθώς τρέφεται φιλτράροντας το θαλασσινό νερό, συμβάλει στη διατήρηση της καθαρότητας των παράκτιων νερών.

Η μέση διάρκεια ζωής της είναι τα 20 χρόνια, συναντάται σε βάθη από 0,5 έως 60 μέτρα, μέσα ή κοντά σε λιβάδια Ποσειδωνίας, ενώ αναπαράγεται μόνο μία φορά το χρόνο κατά τη διάρκεια λίγων εβδομάδων στο τέλος του καλοκαιριού.

Η πίνα προστατεύεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία Οικοτόπων 92/43, από τη Συνθήκη της Βαρκελώνης, καθώς και από την Ελληνική νομοθεσία. Κύριος παράγοντες απειλής της είναι ακόμη η παράνομη αλιεία και η καταστροφή των οικοσυστημάτων όπου ζει λόγω αγκυροβολίας ή παράνομης αλιείας με συρόμενα εργαλεία.