Ρωγμές στο πιο παχύ στρώμα πάγου του πλανήτη-Η κλιματική αλλαγή «μεταμορφώνει» την Αρκτική

Τον κώδωνα του κινδύνου για την κλιματική αλλαγή κρούουν για άλλη μια φορά οι επιστήμονες, χαρακτηρίζοντας «τρομακτικό» το φαινόμενο που παρατηρήθηκε ήδη δύο φορές φέτος και προκαλεί ρωγμές στα στρώματα πάγου που σχηματίζονται στην επιφάνεια της θάλασσας στην Αρκτική, στο πιο ψυχρό μέρος του πλανήτη.

Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις τους, το πιο παλιό και πιο παχύ στρώμα πάγου στην επιφάνεια της θάλασσας στην Αρκτική έχει αρχίσει να εμφανίζει ρωγμές, σε αρκετά σημεία στη θαλάσσια περιοχή βόρεια της Γροιλανδίας, ένα σημείο του πλανήτη όπου τα νερά παραμένουν παγωμένα ακόμη και κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

Αυτό το φαινόμενο, που δεν έχει καταγραφεί ποτέ ξανά στο παρελθόν, έχει ήδη κάνει την «εμφάνισή του» δύο φορές φέτος, γεγονός που αποδίδεται από τους ειδικούς κυρίως στους ζεστούς ανέμους που έπνεαν στην περιοχή το φετινό καλοκαίρι, εξαιτίας του καύσωνα που σάρωσε το βόρειο ημισφαίριο, και ταυτόχρονα δείχνει με τον πλέον καταφανή τρόπο τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον πλανήτη.

Ενδεικτικός είναι ο χαρακτηρισμός «τρομακτική», που απέδωσε στη διάσπαση του πάγου ένας μετεωρολόγος, ενώ άλλοι υποστήριξαν πως το φαινόμενο αυτό θα μπορούσε να «αναγκάσει» τους επιστήμονες να αναθεωρήσουν τις θεωρίες τους σχετικά με το ποιο τμήμα της Αρκτικής θα καταφέρει να «αντισταθεί» περισσότερο στην μεγάλη αύξηση της θερμοκρασίας στον πλανήτη.

Αλλάζουν τα δεδομέναγια την «τελευταία παγωμένη θάλασσα»

Getty images/ideal images/Mario Tama / Staff

Η θάλασσα στη βόρεια ακτή της Γροιλανδίας είναι συνήθως τόσο παγωμένη, που μέχρι πρόσφατα αναφερόταν ως «η τελευταία παγωμένη θάλασσα», ενώ θεωρούνταν ως το τελευταίο βόρειο σημείο που θα έμενε ανέπαφο από το λιώσιμο των πάγων σε έναν πλανήτη που διαρκώς θερμαίνεται.

Ωστόσο, οι μη φυσιολογικές θερμοκρασίες που σημειώθηκαν τον Φεβρουάριο, αλλά και τον Ιούλιο, είχαν σαν συνέπεια το τελευταίο παγωμένο σημείο του πλανήτη να μείνει εκτεθειμένο στους ανέμους, οι οποίοι έσπρωξαν με την έντασή τους το στρώμα πάγου μακριά από την ακτή και μάλιστα μακρύτερα από κάθε άλλη φορά, από τότε που άρχισαν οι δορυφορικές καταγραφές του φαινομένου, στη δεκαετία του 1970.

«Σχεδόν όλος ο πάγος στα βόρεια της Γροιλανδίας έχει σπάσει, γεγονός που τον κάνει πιο «ευκίνητο», σημειώνει η Ρουθ Μότραμ, επιστήμονας στο Μετεωρολογικό Ινστιτούτο της Δανίας, μιλώντας στη βρετανική εφημερίδα Guardian και προσθέτει: «Η ανοιχτή θάλασσα στη βόρεια ακτή της Γροιλανδίας, δεν είναι πια αυτό που ονομάζουμε φυσιολογική. Αυτή η περιοχή συχνά αποκαλούνταν ως η τελευταία παγωμένη περιοχή και θεωρούνταν βέβαιο ότι θα είναι το τελευταίο κομμάτι θαλάσσιου πάγου στην Αρκτική. Όμως, με βάση τα γεγονότα της περασμένης εβδομάδας, αυτό το τελευταίο κομμάτι μπορεί τελικά να είναι αρκετά δυτικότερα».

Αλλάζει το τοπίο στηνΑρκτική

EPA/NASA/LINETTE BOISVERT HANDOUT

Ο πάγος που σχηματίζεται βόρεια της Γροιλανδίας συνήθως είναι ιδιαίτερα συμπυκνωμένος κυρίως εξαιτίας του Transpolar Drift Stream, ενός από τα δύο καιρικά συστήματα που σπρώχνουν τον πάγο από τη Σιβηρία στην Αρκτική μέχρι την ακτογραμμή, όπου παραμένει.

Όπως εξηγεί ο Βαλτ Μέγιερ, ερευνητής στο αμερικανικό Κέντρο Δεδομένων Χιονιού και Πάγου, ο πάγος δεν έχει διέξοδο όταν φτάσει στο συγκεκριμένο σημείο, γι’ αυτό και συγκεντρώνεται εκεί. Κατά μέσο όρο το πάχος του είναι πάνω από τέσσερα μέτρα και καθώς συσσωρεύεται μπορεί να σχηματίζει κορυφογραμμές με πάχος άνω των 20 μέτρων. Και συνήθως, τόσο παχύς, συμπυκνωμένος πάγος δεν μπορεί να κινηθεί εύκολα.

Ωστόσο, συνεχίζει ο ίδιος, αυτό δεν συνέβη τον περασμένο χειμώνα, αλλά ούτε και τώρα, καθώς ο πάγος σπρώχνεται μακριά από την ακτή εξαιτίας των ανέμων.

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι η διάσπαση του πάγου είναι αποτέλεσμα της αύξησης της θερμοκρασίας, που έχει επιταχυνθεί τα τελευταία 15 χρόνια. «Οι πάγοι γίνονται πιο λεπτοί ακόμη και στο ψυχρότερο μέρος της Αρκτικής, εκεί όπου βρίσκονται τα πιο παχιά στρώματα πάγου. Άρα είναι μια άκρως δραματική ένδειξη της «μεταμόρφωσης» της Αρκτικής θάλασσας και του αρκτικού κλίματος», τονίζει ο Μέγιερ.

«Τρομακτικό» έγραψε και ο Τόμας Λαβέρν, επιστήμονας στο Μετεωρολογικό Ινστιτούτο της Νορβηγίας, σε ανάρτησή του στο Twitter στην οποία μοιράστηκε τη δορυφορική εικόνα που δείχνει το νερό να «εισβάλει» στον πάγο, αλλάζοντας το τοπίο κατά μήκος της ακτογραμμής της Γροιλανδίας. Εκτιμά μάλιστα πως αυτό το φαινόμενο θα έχει ως αποτέλεσμα κομμάτια πάγου να μετακινηθούν, διαμέσου των Στενών του Νάρες σε πιο ζεστά νερά, νότια.

«Δεν μπορώ να εκτιμήσω πόσο καιρό θα μείνει ανοικτός αυτός ο θαλάσσιος δίαυλος, αλλά ακόμη κι αν κλείσει εντός των επόμενων ημερών, η ζημιά έχει ήδη γίνει. Τα παλιά παχιά στρώματα πάγου θα έχουν απομακρυνθεί από την ακτή σε μια περιοχή όπου θα μπορούν να λιώσουν πολύ ευκολότερα», πρόσθεσε.

Καθυστερεί οσχηματισμός νέων πάγων

EPA/NASA/LINETTE BOISVERT HANDOUT

Οι ρωγμές που παρατηρούνται φέτος οφείλονται περισσότερο στους ανέμους παρά στο λιώσιμο των πάγων, όμως έχουν παρατηρηθεί-και τις δύο φορές-σε περιόδους που η θερμοκρασία «χτυπάει κόκκινο». Οι συνήθεις θερμοκρασίες στην περιοχή τον Φεβρουάριο είναι κάτω από τους -20 βαθμούς Κελσίου, όμως στις αρχές του έτους, για ένα δεκαήμερο ήταν υψηλότερες και, σε συνδυασμό με τους θερμούς ανέμους προκάλεσαν την αποκόλληση των πάγων από την ακτή.

Την προηγούμενη εβδομάδα παρατηρήθηκε ακόμη ένα ρήγμα, όταν ο μετεωρολογικός σταθμός της περιοχής κατέγραψε ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών, που έφθασαν τους 17 βαθμούς Κελσίου, ενώ παράλληλα η ταχύτητα των ανέμων έφθανε ακόμη και τους 11 κόμβους.

Πάντως οι ειδικοί προβλέπουν ότι οι συγκεκριμένες περιοχές θα παγώσουν ξανά, αλλά μάλλον αργότερα από ότι συνηθίζεται.

«Εκτιμώ ότι η θερμοκρασία των νερών θα αυξηθεί και συνεπώς θα καθυστερήσει το σχηματισμό νέων στρωμάτων πάγου», λέει χαρακτηριστικά ο Ράσμους Τάγκε Τόνμποε, επιστήμονας στο Μετεωρολογικό Ινστιτούτο της Δανίας.

Μειωμένη η παγοκάλυψη τηςπεριοχής

Getty images/ideal images/Mario Tama / Staff

Οι τελευταίες μελέτες από τη Νορβηγική Υπηρεσία Πάγου δείχνουν ότι η κάλυψη πάγου στην περιοχή Σβάλμπαλντ αυτή την εβδομάδα είναι 40% πιο κάτω από τον μέσο όρο για τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, τα τελευταία 37 χρόνια.

Τον τελευταίο μήνα, για τουλάχιστον 14 ημέρες, στην περιοχή καταγράφεται ρεκόρ χαμηλών τιμών και οι προβλέψεις για το μέλλον είναι δυσοίωνες, καθώς εκτιμάται ότι τα στρώματα πάγου στον Αρκτικό Ωκεανό κατά τους καλοκαιρινούς μήνες θα εξαφανιστούν μεταξύ του 2030 και του 2050.

Όπως αναφέρει ο Κελντ Γκβιστγκάαρντ, συντονιστής της υπηρεσίας πάγου στη Δανία, αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που εμφανίζεται κενό μεταξύ της ακτογραμμής και του στρώματος πάγου στην περιοχή, αλλά αυτό που σχηματίστηκε στο πρώτο πενθήμερο του Αυγούστου ήταν διαφορετικό σε έκταση. «Ήταν αρκετά μεγάλο και ασυνήθιστο», λέει χαρακτηριστικά.

Η δραματική αύξηση της θερμοκρασίας στην Αρκτική από την αρχή του έτους προβληματίζει τους επιστήμονες, καθώς ανησυχούν ότι η Γη εισέρχεται σε μια κατάσταση «θερμοκηπίου».