«Σταματήστε να ρουφάτε»: Τέλος στα πλαστικά καλαμάκια για την προστασία του περιβάλλοντος
Την ώρα που στην Ελλάδα προσαρμοζόμαστε στα νέα δεδομένα που έφερε η επιβολή περιβαλλοντικού τέλους στις πλαστικές σακούλες, στις ΗΠΑ και τη Βρετανία έχει ήδη γίνει το επόμενο βήμα για τη μείωση της χρήσης πλαστικού για την προστασία του περιβάλλοντος, με τα πλαστικά καλαμάκια να μπαίνουν στο… στόχαστρο ακτιβιστών που «μάχονται» για την αντικατάστασή τους από πιο… φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα.
Κάθε μέρα, μόνο οι Αμερικανοί πετούν 500 εκατομμύρια πλαστικά καλαμάκια, ποσότητα ικανή να γεμίσει 125 σχολικά λεωφορεία, ενώ αν τα ενώναμε, θα μπορούσαμε να… περικυκλώσουμε τη Γη και μάλιστα δύο φορές.
Αυτό σημαίνει πως ο μέσος Αμερικανός χρησιμοποιεί περισσότερα από 35.000 πλαστικά καλαμάκια στη διάρκεια της ζωής του, όπως εκτιμά ο ηθοποιός και ακτιβιστής Adrian Grenier, ο οποίος ηγείται της καμπάνιας #StopSucking, της οργάνωσης Strawlessocean, που στόχο έχει τη μείωση των πλαστικών απορριμμάτων που δημιουργούν οι άνθρωποι και συχνά καταλήγουν στη θάλασσα.
Παγκοσμίως, τα πλαστικά καλαμάκια είναι ο έκτος πιο συχνός τύπος απορριμμάτων γενικώς και μεταξύ αυτών που προκαλούν την μεγαλύτερη θαλάσσια ρύπανση, ειδικότερα. Φτιαγμένα από ορυκτά μέταλλα, τα πλαστικά καλαμάκια σχεδόν ποτέ δεν ανακυκλώνονται, αφενός γιατί είναι πολύ μικρά και αφετέρου λόγω της σύστασής τους, καθώς εμπεριέχουν διάφορους τύπους πλαστικού. Έτσι, απλώς συμβάλλουν σημαντικά στο τεράστιο πρόβλημα της ρύπανσης από πλαστικό, με τους ειδικούς να εκτιμούν ότι κάθε χρόνο τουλάχιστον οκτώ εκατομμύρια τόνοι πλαστικού καταλήγουν στη θάλασσα.
Be Straw Free, η καμπάνια που εμπνεύστηκε ένας 9χρονος
Πρόσφατα, τα πλαστικά καλαμάκια μπήκαν στο στόχαστρο του κινήματος που «μάχεται» για τη μείωση της χρήσης τους. Η πρώτη καμπάνια με αυτόν τον σκοπό, η Be Straw Free, δηλαδή «Χωρίς Καλαμάκια», ξεκίνησε το 2011, από τον 9χρονο τότε Milo Cress.
«Παρατήρησα πως ό,τι κι αν έπαιρνα να πιώ, ερχόταν σερβιρισμένο με ένα πλαστικό καλαμάκι, όμως εγώ ουσιαστικά δεν το χρειαζόμουν. Μού φάνηκε τεράστια σπατάλη. Τα πλαστικά καλαμάκια φτιάχνονται από παράγωγα του πετρελαίου», είπε ο 9χρονος Milo και διερωτήθηκε: «Θέλουμε πραγματικά να σπαταλάμε έναν πολύτιμο πόρο όπως το πετρέλαιο για να φτιάχνουμε πλαστικά καλαμάκια μιας χρήσης, που τα αξιοποιούμε μόλις για λίγα λεπτά πριν τα πετάξουμε;».
Έτσι ξεκίνησε την εκστρατεία του, και πηγαίνοντας πόρτα-πόρτα στα εστιατόρια της πόλης του, ζητούσε από τους υπεύθυνους να μην παρέχουν πλαστικά καλαμάκια αφειδώς, αλλά να τα προσφέρουν στους πελάτες τους μόνον εφ’ όσον τα επιθυμούν. Πολλοί από τους καταστηματάρχες βρήκαν καλή την ιδέα του και την υιοθέτησαν κι έτσι σιγά-σιγά η… οικονομία στα πλαστικά καλαμάκια εξαπλώθηκε σε όλη τη χώρα, με τη χρήση τους να μειώνεται σε ποσοστό 50-80%.
«Σταματήστε να ρουφάτε»
Ένα πλαστικό καλαμάκι μπορεί να είναι μικρό και να φαίνεται δεν προκαλεί μεγάλο πρόβλημα, όμως είναι ένας σημαντικός κρίκος στην αλυσίδα που προκαλεί την ρύπανση από πλαστικό. Το 2015, το βίντεο που έδειχνε ένα πλαστικό καλαμάκι «καρφωμένο» στο ρουθούνι μιας θαλάσσιας χελώνας, προκάλεσε σοκ παγκοσμίως και έδωσε μεγάλη ώθηση στο… κίνημα «Χωρίς Καλαμάκια».
Τότε ήταν που ο ηθοποιός και ακτιβιστής Adrian Grenier ξεκίνησε την καμπάνια #stopsucking, δηλαδή «σταματήστε να ρουφάτε», με σήμα-κατατεθέν της ένα βίντεο στο οποίο φαινόταν το πλοκάμι ενός γιγάντιου χταποδιού να "επιτίθεται" σε διάσημους, που κρατούν ένα ποτήρι και πίνουν κάτι με καλαμάκι.
Αν και κάποιοι τον κατηγόρησαν για … ανάλαφρη προσέγγιση ενός τόσο σημαντικού θέματος, όπως η θαλάσσια ρύπανση, εκείνος αντέτεινε πως αυτό ήταν μια σκόπιμη στρατηγική για την προώθηση της καμπάνιας.
«Η περιβαλλοντική καταστροφή είναι ένα τόσο “βαρύ” θέμα και συχνά η προβολή εικόνων της πραγματικότητας, δημιουργεί απάθεια, κάτι που δεν βοηθά στο να αλλάξει κάτι. Γι’ αυτό επιλέξαμε το κίνημά μας να έχει θετικά χαρακτηριστικά και λίγο πιο ανάλαφρα και τελικά αυτή η προσέγγιση είναι αποτελεσματική», εξηγεί ο Grenier.
Επικαλείται μάλιστα το παράδειγμα της εκστρατείας «Χωρίς Καλαμάκια» στο Σιάτλ, που είχε ως αποτέλεσμα να εξοικονομηθούν 2,3 εκατομμύρια πλαστικά καλαμάκια, με τις επιχειρήσεις εστίασης να κάνουν «στροφή» χρησιμοποιώντας καλαμάκια από βιοδιασπώμενο χαρτί. Μάλιστα εντός του έτους, οι τοπικές Αρχές σκοπεύουν να επιβάλλουν επίσημη απαγόρευση της χρήσης σκευών από πλαστικό γενικότερα.
«Όχι» στα πλαστικά καλαμάκια λένε και οι Βρετανοί
Το κίνημα πέρασε τα αμερικανικά σύνορα και επεκτάθηκε και στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου τα πλαστικά καλαμάκια περιλαμβάνονται στο σχέδιο της κυβέρνησης για την απαγόρευση όλων των πλαστικών απορριμμάτων με ορίζοντα το 2042.
Πέρυσι μια μεγάλη αλυσίδα pub ανακοίνωσε ότι θα αντικαταστήσει όλα τα πλαστικά καλαμάκια με χάρτινα στα 900 καταστήματά της, απόφαση που «αντέγραψαν» κι άλλες μικρότερες αντίστοιχες επιχειρήσεις σε όλη τη χώρα. Εκτιμάται πως από την κίνηση αυτή θα εξοικονομήσει 70 εκατομμύρια πλαστικά καλαμάκια το χρόνο.
Μια άλλη εναλλακτική που προτείνουν οι ακτιβιστές, είναι η χρήση του συγκεκριμένου προϊόντος να γίνεται κατ’ επιλογήν.
«Δεν θέλουμε να κάνουμε τον κόσμο να αισθάνεται άσχημα όταν θέλει να χρησιμοποιήσει καλαμάκι για να πιει το ποτό του, γι΄αυτό και δεν προτείνουμε την ολοκληρωτική απαγόρευσή τους», εξηγεί η Jackie Nunez, εκ των ιδρυτών της οργάνωσης «Το τελευταίο πλαστικό καλαμάκι» και προσθέτει: «υπάρχουν πολλές άλλες εναλλακτικές που είναι και λιγότερο επιβλαβείς για το περιβάλλον».
The last straw: Is time up for this plastic relic?, By Jacopo Prisco, CNN