Η Fitch αναβάθμισε την Ελλάδα σε «Β-» από «CCC»

Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, η Fitch πιστεύει ότι η βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους θα βελτιωθεί σταθερά, υποστηριζόμενη από την συνεχή συμμόρφωση με τους όρους του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) και από τον μειωμένο πολιτικό κίνδυνο, τη σταθερή αύξηση του ΑΕΠ και τα πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα που θα θεσπιστούν μέχρι το 2020.

«Η επιτυχής ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος μειώνει τους κινδύνους που ενδεχομένως να υπονόμευαν την οικονομική ανάκαμψη επιδρόντας στην εμπιστοσύνη ή θα αύξαναν τις καθυστερούμενες πληρωμές προς τον ιδιωτικό τομέα», αναφέρει ο οίκος αξιολόγησης.

Κατά τον οίκο αξιολόγησης οι θετικές προοπτικές αντανακλούν την προσδοκία ότι η τρίτη αξιολόγηση του προγράμματος θα ολοκληρωθεί χωρίς να δημιουργηθεί αστάθεια και ότι το Eurogroup θα δώσει στην Ελλάδα σημαντική ελάφρυνση χρέους το 2018.

«Στην ανακοίνωσή του στις 15 Ιουνίου, το Eurogroup επιβεβαίωσε τη δέσμευσή του να υλοποιήσει μια σειρά μέτρων ελάφρυνσης του χρέους, με στόχο να διατηρηθούν οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες κάτω του 15% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα και κάτω από το 20% του ΑΕΠ στη συνέχεια. Αυτό θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη των αγορών και θα βοηθήσει την πρόσβαση της Αθήνας στις αγορές κεφαλαίων μετά το τέλος του προγράμματος», αναφέρει ο οίκος.

Κατά την Fitch, το πολιτικό πλαίσιο έχει γίνει πιο σταθερό και το ρίσκο ανατροπής των πολιτικών του προγράμματος από κάποια μελλοντική κυβέρνηση είναι περιορισμένο.

Ο οίκος θεωρεί πως τα μέτρα για το χρέος θα περιλαμβάνουν την επιστροφή των κερδών των ελληνικών ομολόγων από την ΕΚΤ, την πρόωρη αποπληρωμή των σχετικά ακριβών δανείων του ΔΝΤ από τον ESM και την περαιτέρω ελάφρυνση των δανείων του EFSF (σταθεροποιώντας τα επιτόκια και επιμηκύνοντας τις ωριμάνσεις).

Η Fitch επισημαίνει ότι το Eurogroup περιέγραψε ένα σχέδιο σύνδεσης των μέτρων για το χρέος με την ανάπτυξη μετά το τέλος του προγράμματος. «Αυτό θα είναι μια σημαντική εξέλιξη, καθώς αυξάνει την εμπιστοσύνη ότι το ελληνικό χρέος θα παραμείνει σε βιώσιμο μονοπάτι ακόμη και σε περίπτωση αντίξοων συνθηκών. Οι ευρωπαίοι εταίροι της Ελλάδας δείχνουν να μετατοπίζουν το βάρος από τους αυστηρούς δημοσιονομικούς στόχους προς την αποκατάσταση της μεσοπρόθεσμης αύξησης του ΑΕΠ», σημειώνεται σχετικά.

Για τα δημόσια οικονομικά αναφέρει πως βελτιώνονται και πως το 2016 η Ελλάδα σημείωσε πρωτογενές πλεόνασμα 3,9% του ΑΕΠ, πολύ πάνω από το στόχο του προγράμματος του ESM (0,5%), λόγω των υψηλότερων εσόδων από τον προϋπολογισμό και τον περιορισμού των δαπανών.

«Αναμένουμε από την κυβέρνηση να καταγράψει ένα μέσο πρωτογενές πλεόνασμα 2,8% του ΑΕΠ για το 2017-2019. Υποθέτοντας ότι ο ρυθμός αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ είναι 3,4%, το ακαθάριστο χρέος του ευρύτερου δημόσιου τομέα προβλέπεται να μειωθεί στο 169,5% του ΑΕΠ το 2019. Η κυβέρνηση έχει ήδη θεσπίσει νομοθετικά μέτρα για τα δημοσιονομικά που αναμένεται να αποδώσουν το 3% του ΑΕΠ έως το 2018, αυτά σχετίζονται με τη μεταρρύθμιση των συντάξεων και του φόρου εισοδήματος. Η πλήρης εφαρμογή μπορεί να αντιμετωπίσει πολιτικούς περιορισμούς, αλλά υπάρχει ένας ενδεχόμενος δημοσιονομικός μηχανισμός για την αναδρομική ενεργοποίηση περαιτέρω μέτρων εάν δεν επιτευχθεί δημοσιονομικός στόχος», σημειώνεται στην ανάλυση.

Η Fitch Ratings σημειώνει πως η ελληνική οικονομία σταδιακά ανακάμπτει και πως οι πρόσφατοι πρόδρομοι δείκτες φανερώνουν ταχύτερο ρυθμό οικονομικής δραστηριότητας παρά το αδύναμο πρώτο τρίμηνο εξαιτίας της καθυστέρησης στο πρόγραμμα και των καθυστερουμένων πληρωμών προς τον ιδιωτικό τομέα. Ενδεικτικά σημειώνει πως οι δείκτες οικονομικού κλίματος της Κομισιόν έφτασαν σε υψηλό διετίας τον Ιούλιο χάρη στην αυξημένη καταναλωτική και επιχειρηματική εμπιστοσύνη. «Η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης και η εκταμίευση 8,5 δισ. ευρώ από τον ESM στηρίζουν την εμπιστοσύνη και δίνουν ρευστότητα στην οικονομία μέσα από την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων», τονίζεται χαρακτηριστικά.

Η Fitch περιμένει ανάπτυξη 1,6% φέτος και 2,1% το 2018 και υποστηρίζει ότι οι αυξανόμενες επενδύσεις, η μείωση της ανεργίας και η συνέχιση της πληρωμής των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου θα στηρίξουν την εγχώρια ζήτηση και πως η ανάκαμψη της ευρωζώνης θα στηρίξει τις εξαγωγικές επιδόσεις.

Ο οίκος αξιολόγησης σημειώνει παράλληλα ότι η βαθμολόγια της χώρας υποστηρίζεται από το υψηλό εισόδημα ανά κάτοικο που ξεπερνά κατά πολύ τον μέσο των χωρών με βαθμολογία «Β» και «ΒΒ». «Η κρίση ανέδειξε αδυναμίες στη διακυβέρνηση και δημιούργησε πολιτικές και κοινωνικές πιέσεις. Ωστόσο η διακυβέρνηση είναι ακόμα σημαντικά ισχυρότερη από τις περισσότερες χώρες με ανάλογη βαθμολογία», εξηγεί σχετικά.

Στην ίδια βάση σημειώνει πως πάνω από τα 2/3 του εξωτερικού χρέους διακρατούνται από επίσημους πιστωτές επιτρέποντας η εξυπηρέτησή του να αντιστοιχεί στο διαχειρίσιμο 12% του ΑΕΠ. Η μέση λήξη είναι ελκυστική και ανέρχεται στα 18 χρόνια, σχεδόν η μεγαλύτερη μεταξύ των χωρών που αξιολογούμε. Το προφίλ ωριμάνσεων είναι επίσης ευνοϊκό. Οι πληρωμές ομολόγων αναμένεται να κορυφωθούν το 2019, ενώ θα είναι μέτριες έως και το 2030.

Αναφερόμενος στην επιστροφή της Ελλάδος στις αγορές ο οίκος αναφέρει ότι με την κίνηση αυτή εξομαλύνθηκε το προφίλ των λήξεων χρέους καθώς από 3 δισ. ευρώ ομολόγων που έληγαν το 2019 τα μισά μεταφέρθηκαν για αργότερα. Αναμένει δε η κυβέρνηση να συνεχίσει στην ίδια κατεύθυνση και να χρησιμοποιήσει τα έσοδα για να βελτιώσει περαιτέρω το προφίλ των λήξεων και να δημιουργήσει ένα μεγάλο κεφαλαιακό μαξιλάρι πριν τη λήξη του προγράμματος.

Η Fitch Ratings θεωρεί ότι τα πολιτικά ρίσκα εν μέρει περιορίστηκαν, καθώς η κυβέρνηση πέρασε ένα πακέτο δύσκολων πολιτικά μέτρων και διατήρησε την πλειοψηφία. Στη βάση αυτή θεωρεί απίθανες έκτακτες εκλογές στο βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Σημειώνει μάλιστα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ υπολείπεται 15-20 μονάδες στις δημοσκοπήσεις από τη ΝΔ η οποία έχει λιγότερες ιδεολογικές αντιρρήσεις σε ένα αριθμό μέτρων, αλλά ζητά την επαναδιαπραγμάτευση του προγράμματος ειδικά σε ότι αφορά στους δημοσιονομικούς στόχους. «Πρόωρες εκλογές θα ήταν πηγή αβεβαιότητας που πιθανότατα θα υπονόμευαν την ανάκαμψη», σημειώνει ο οίκος.

Για την εμπιστοσύνη στον ελληνικό τραπεζικό τομέα η Fitch Ratings τονίζει πως παραμένει εύθραυστη αλλά βελτιώνεται. Σχετικά σημειώνει πως η ΕΚΤ μείωσε το όριο του ELA στα 38,9 δισ. ευρώ από τα 90 δισ. ευρώ τον Ιούλιο του 2015, κάτι που αντανακλά στις θετικές εξελίξεις σε ότι αφορά στους όρους ρευστότητας. Επιπλέον υπογράμμισε πως μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης ανακοινώθηκαν μέτρα χαλάρωσης των capital controls με ισχύ από 1η Σεπτεμβρίου.

«Η καταθετική βάση είναι επιρρεπής σε αστάθεια παρά τις θετικές εξελίξεις. Αφότου μειώθηκαν κατά 27% μεταξύ Σεπτεμβρίου 2014 και Ιουλίου 2015 οι καταθέσεις έχουν ελάχιστα ανακάμψει. Μετά την χαλάρωση των capital controls τον Ιούλιο του 2016 η επιστροφή καταθέσεων ήταν μέτρια. Οι καθυστερήσεις στην αξιολόγηση ίσως επέφεραν επιπλέον πιέσεις στην επενδυτική εμπιστοσύνη αν και τα capital controls έχουν περιορισμένη επίδραση στη ρευστότητα των τραπεζών», υπογραμμίζει ο οίκος.

Τέλος, χαρακτηρίζει «κομβική» την πρόκληση για τον τραπεζικό κλάδο την αντιμετώπιση μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs) που αντιστοιχούν στο 45% του συνόλου των δανείων. «Αν και έγιναν βελτιώσεις στο νομικό πλαίσιο και οι τράπεζες επιτάχυναν τις προσπάθειες αναδιάρθρωσης αυτό είχε περιορισμένο αντίκτυπο στη μείωση των NPEs ως τώρα. Ο εξωδικαστικός συμβιβασμός θεωρείται από τις αρχές και την ΕΕ ως κρίσιμο στοιχείο για την στρατηγική αντιμετώπισης των κόκκινων δανείων καθώς εκτιμάται ότι θα αυξήσει τις εθελοντικές διαπραγματεύσεις μεταξύ πιστωτών και οφειλετών για να βρεθούν λύσεις», αναφέρει ο οίκος.

Κατά τον οίκο οι εξελίξεις που θα μπορούσαν σωρευτικά ή από μόνες τους να οδηγήσουν σε θετικότερη αξιολόγηση είναι:

• Αποδείξεις ότι η οικονομική ανάκαμψη είναι διατηρήσιμη και ότι επιτυγχάνεται σερί στην επίτευξη των πρωτογενών πλεονασμάτων.
• Σημαντική μείωση χρέους από τον επίσημο τομέα.
• Συνέχιση των επιτυχημένων αξιολογήσεων από τους θεσμούς που υποστηρίζεται από καλή σχέση και συνεργασία μεταξύ Ελλάδας-πιστωτών και ένα εύλογα σταθερό πολιτικό περιβάλλον.

Οι προοπτικές είναι θετικές, ήτοι η Fitch δεν αναμένει εξελίξεις με υψηλή πιθανότητα να οδηγήσουν σε υποβάθμιση. Ωστόσο εξελίξεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κάτι τέτοιο είναι κατά τον οίκο οι εξής:

• Η απόκλιση από τους δημοσιονομικούς στόχους και η αντιστροφή πολιτικών που νομοθετήθηκαν με βάση το πρόγραμμα.
• Η κατάρρευση των διαπραγματεύσεων με τους πιστωτές που θα μείωνε την προοπτική μέτρων ελάφρυνσης χρέους από το Eurogroup.

Τέλος, η Fitch αναφέρει πως βασική παραδοχή της είναι ότι το πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί και πως η όποια ελάφρυνση χρέους δεν θα περιλαμβάνει εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα.