Καθολική ανατροπή στα κυβερνητικά σχέδια από το συμβιβασμό Γερμανίας - ΔΝΤ

Η ελληνική πλευρά θεωρούσε πως όσα είχαν αποφασιστεί στοEuroWorking Group της προηγούμενης εβδομάδος για το χρέος θα αποτελούσαν μια καλή συμβιβαστική πρόταση, ώστε να συμφωνήσει το ΔΝΤ να ενταχθεί στο πρόγραμμα. Και το πακέτο που έδωσε ο ESM στο ΔΝΤ μόνον αμελέτητο δεν ήταν: Προτάθηκε μερική εξόφληση των δανείων του ΔΝΤ προς την Ελλάδα με τη ενεργοποίηση αχρησιμοποίητων πόρων στο πλαίσιο του προγράμματος του ESM. Υπήρξε συμφωνία προκειμένου να χρησιμοποιηθούν τα κέρδη από τα ελληνικά ομόλογα ANFA και SMP που διακρατούν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι κεντρικές τράπεζες του Ευρωσυστήματος, ώστε να επέλθει μείωση των μελλοντικών ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών. Ακόμη, στο τραπέζι έπεσε και η επέκταση των ωριμάνσεων κατά 15 έτη των δανείων του EFSF.

Η υπαναχώρηση Τόμσεν

Οι προκαταρκτικές συζητήσεις που είχαν προηγηθεί είχαν αφήσει την εντύπωση πως το ΔΝΤ θα δεχόταν τα μέτρα αυτά, αλλά ο Πόουλ Τόμσεν προς έκπληξη όλων ενημέρωσε του υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης πως τα μέτρα δεν είναι αρκετά και θα έπρεπε να υπάρξουν ακόμη πιο γενναίες παρεμβάσεις. Αυτό ερμηνεύθηκε από τους μετέχοντες στο Eurogroup ως «υπέρβαση» του πνεύματος της συμφωνίας του Μαΐου 2016, η οποία προέβλεπε πως η αναδιάρθρωση χρέους δεν θα συνεπάγεται κανένα επιπλέον κόστος για τις χώρες της ευρωζώνης ή για τον EFSF.

«Όλοι θεώρησαν πως ο Τόμσεν τους δήλωνε εμμέσως πως το ΔΝΤ δεν θέλει να μετάσχει στο πρόγραμμα. Ήταν σαν να λέει, αφήστε μας να φύγουμε», ανέφερε στο CNN Greece Ευρωπαίος αξιωματούχος με γνώση των τεκταινομένων στο Eurogroup.

Σύμφωνα με Κοινοτικούς αξιωματούχος η στάση του ΔΝΤ αιφνιδίασε περισσότερο από όλους την ελληνική κυβέρνηση, η οποία θεωρούσε πως το Ταμείο θα υποστήριζε την ελληνική θέση για συγκεκριμενοποίηση των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους «εδώ και τώρα» και πως θα επικροτούσε τα ποιοτικά μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους που έφερε στο τραπέζι ο ESM. Η ελληνική πλευρά ευελπιστούσε δε πως το Ταμείο θα επέμενε και να διατηρηθεί χαμηλότερα του 2% του ΑΕΠ ο στόχος για τα μέσα πρωτογενή πλεονάσματα της περιόδου 2022 -2060.

Το αδιέξοδο που προκάλεσε η απαίτηση του Πόουλ Τόμσεν για περισσότερα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους ήλθε να «ξεπεράσει» η πρόταση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ότι θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή μια απλή προκαταβολική δέσμευση του ΔΝΤ για συμμετοχή στο πρόγραμμα με την «προϋπόθεση» πως η χρηματοδοτική εμπλοκή του Ταμείου θα γίνει στο τέλος του προγράμματος εφόσον ενδιάμεσα η ευρωζώνη δώσει περισσότερες πληροφορίες για το πώς είναι προετοιμασμένη να προχωρήσει την ελάφρυνση του χρέους.

Με τον τρόπο αυτό ο Σόιμπλε κρατά το ΔΝΤ στο πρόγραμμα, δεν αναλαμβάνει δεσμεύσεις για την ελάφρυνση του χρέους πριν τις γερμανικές εκλογές και πρακτικά επεκτείνει το ελληνικό πρόγραμμα διάσωσης πέραν του 2018, καθώς το συνδέει με ενδεχόμενη νέα χρηματοδότηση από το ΔΝΤ. Την ίδια στιγμή, αποκτά τη δυνατότητα να αποδεσμεύσει το ΔΝΤ από τον «άχαρο» ρόλο του, εάν και εφόσον αυτό επιμείνει στο τέλος του προγράμματος να ζητά μαξιμαλιστικές παρεμβάσεις για το χρέος.

«Αντίο» στην ποσοτική χαλάρωση

Ο ελιγμός του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε -που σύμφωνα με κάποιους αναλυτές έγινε σε συμφωνία με τον Πόουλ Τόμσεν- ουσιαστικά ακυρώνει όλο το κυβερνητικό αφήγημα για άμεση ελάφρυνση του χρέους και άμεση συμμετοχή της χώρας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Η εξέλιξη δε αυτή μεταθέτει για μετά τις γερμανικές εκλογές και την έξοδο της χώρας στις αγορές, δεδομένου ότι πλέον οι συνθήκες μεταβάλλονται άρδην, καθώς η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους θα παραμείνει υπό αμφισβήτηση.

Ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος και ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης, οι οποίοι «πήραν επάνω τους» όλο το επίπονο κομμάτι της δύσκολης δεύτερης αξιολόγησης έχουν έρθει σε εξαιρετικά δυσχερή θέση μετά το Eurogroup, καθώς διαπίστωσαν πως βασικές δεσμεύσεις των εταίρων εγκαταλείπονται. Αν και με πρωθυπουργική εντολή δεν δέχθηκαν τον εν λόγω συμβιβασμό στο προχθεσινό Eurogroup είναι εξαιρετικά δύσκολο να τον αποφύγουν στο επόμενο Eurogroup της 15ης Μαΐου.

Σύμφωνα με συνεργάτες τους, σε αντίθεση με κυβερνητικά στελέχη που υποστηρίζουν πως τα μέτρα του 2019 και του 2020 δεν θα εφαρμοστούν εάν δεν υπάρξουν μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, οι κ.κ. Τσακαλώτος και Χουλιαράκης αναγνωρίζουν πως προέχει σε αυτή τη φάση η επίδειξη μετριοπάθειας και η επιστροφή της χώρας σε ομαλές συνθήκες με την καταβολή πρώτα από όλα της δόσης που σχετίζεται με τη δεύτερη αξιολόγηση.

«Δεδομένου ότι ο συσχετισμός δυνάμεων μας αφήνει σε ρόλο παρατηρητή έως τις γερμανικές εκλογές θα πρέπει να πορευθούμε συντεταγμένα έως το φθινόπωρο, διασφαλίζοντας επαρκή ρευστότητα στην οικονομία και κυρίως την κανονικότητα που έχουν ανάγκη νοικοκυριά και επιχειρήσεις», ανέφερε στο CNN Greece κυβερνητικό στέλεχος.