Ποιοι γλιτώνουν τη φορολόγηση με αμοιβαίο διακανονισμό

Η διαδικασία αμοιβαίου διακανονισμού επιτρέπει στον φορολογούμενο, ο οποίος θεωρεί ότι φορολογείται κατά τρόπο μη σύμφωνο με τις διατάξεις των Συμβάσεων Αποφυγής Διπλής Φορολογίας, ως αποτέλεσμα των ενεργειών της μιας ή και των δύο φορολογικών αρχών των συμβαλλομένων στις εν λόγω συμβάσεις κρατών, να θέσει εντός καθορισμένου χρονικού διαστήματος την υπόθεσή του υπ’ όψη της αρμόδιας φορολογικής αρχής του κράτους στο οποίο είναι κάτοικος.

Την υπαγωγή σε διαδικασία αμοιβαίου διακανονισμού μπορεί να αιτηθεί κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, το οποίο είναι φορολογικός κάτοικος ενός εκ των δύο κρατών και το οποίο θεωρεί ότι δεν έχει φορολογηθεί σύμφωνα με τους όρους της οικείας Σύμβασης Αποφυγής Διπλής Φορολογίας, ως αποτέλεσμα των ενεργειών μίας ή και των δύο φορολογικών αρχών. Το πρόσωπο θέτει την υπόθεσή του υπόψη της αρμόδιας αρχής του συμβαλλόμενου κράτους, του οποίου είναι φορολογικός κάτοικος.

Στις περιπτώσεις που το αίτημα για υπαγωγή στη διαδικασία αμοιβαίου διακανονισμού αφορά στην εφαρμογή των διατάξεων της εκάστοτε ΣΑΔΦΕ περί μη διακριτικής μεταχείρισης, τότε το πρόσωπο υποβάλλει το αίτημά του ενώπιον της αρμόδιας αρχής του κράτους, του οποίου είναι υπήκοος.

Σε διαδικασία αμοιβαίου διακανονισμού υπάγονται:

• Περιπτώσεις διπλής κατοικίας: όταν π.χ. ένας φορολογικός κάτοικος Ελλάδας θεωρείται επίσης και κάτοικος ενός άλλου κράτους σύμφωνα με την εσωτερική νομοθεσία του άλλου κράτους, και επομένως και τα δύο κράτη θεωρούν ότι το πρόσωπο είναι κάτοικος τους για τους σκοπούς της εφαρμοζόμενης Σύμβασης Αποφυγής Διπλής Φορολογίας, με αποτέλεσμα το πρόσωπο αυτό να φορολογείται για το ίδιο εισόδημα και στα δύο κράτη.
• Περιπτώσεις παρακράτησης φόρου στη χώρα πηγής του εισοδήματος, η οποία δεν είναι σύμφωνη με την εφαρμοζόμενη ΣΑΔΦΕ: όταν π.χ. εφαρμόζεται συντελεστής παρακράτησης σε εισόδημα από μερίσματα, τόκους ή δικαιώματα ανώτερος από αυτόν που προβλέπουν οι αντίστοιχες διατάξεις της Σύμβασης Αποφυγής Διπλής Φορολογίας.
• Περιπτώσεις που ένα κράτος φορολογεί μία συγκεκριμένη κατηγορία εισοδήματος, ενώ οι σχετικές διατάξεις της Σύμβασης Αποφυγής Διπλής Φορολογίας προβλέπουν αποκλειστικό δικαίωμα φορολόγησης του εισοδήματος αυτού στο άλλο κράτος.
• Περιπτώσεις που ένα πρόσωπο έχει παράσχει υπηρεσίες στο εξωτερικό για μία χρονική περίοδο ή λαμβάνει σύνταξη από το εξωτερικό και τα δύο εμπλεκόμενα Κράτη θεωρούν ότι έχουν δικαίωμα φορολόγησης των εισοδημάτων αυτών.
• Περιπτώσεις σύγκρουσης ως προς τον χαρακτηρισμό ενός εισοδήματος: όταν δύο κράτη ορίζουν το ίδιο εισόδημα με διαφορετικό τρόπο.
• Περιπτώσεις σύγκρουσης σχετικά με την ύπαρξη μόνιμης εγκατάστασης: όταν π.χ. ένας φορολογικός κάτοικος Ελλάδας φορολογείται στο άλλο κράτος για το εισόδημά του από επιχειρηματική δραστηριότητα, παρά το γεγονός ότι δεν έχει μόνιμη εγκατάσταση σε αυτό το άλλο κράτος.
• Περιπτώσεις μη τήρησης της αρχής των ίσων αποστάσεων κατά την απόδοση κερδών σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις: όταν οι φορολογικές αρχές διαφορετικών κρατών προβαίνουν σε προσαρμογές στις τιμές των ενδοομιλικών συναλλαγών, με αποτέλεσμα να φορολογούν διπλά το ίδιο εισόδημα στα χέρια διαφορετικών προσώπων.
• Περιπτώσεις επιβολής φορολογίας η οποία παραβιάζει τις σχετικές διατάξεις των Συμβάσεων Αποφυγής Διπλής Φορολογίας περί απαγόρευσης της διακριτικής μεταχείρισης. Σύμφωνα με την αρχή της μη διακριτικής μεταχείρισης οι υπήκοοι ενός κράτους δεν υπόκεινται στο άλλο κράτος σε οποιαδήποτε φορολογία ή διαδικασία η οποία είναι διάφορη ή επαχθέστερη από τη φορολογία ή τις διαδικασίες στις οποίες υπόκεινται οι υπήκοοι του πρώτου κράτους.