Μελέτη «μπηχτή» του ΔΝΤ: Τιμωρούνται οι κυβερνήσεις που αθετούν τις υποσχέσεις τους

Η μελέτη που φέρει τον τίτλο «Κυβερνήσεις και υποσχέσεις δημοσιονομικής εξυγίανσης: Εννοούν ότι λένε;» αναλύει τις αιτίες και τις συνέπειες των «υποσχετικών κενών» σε 74 περιπτώσεις δημοσιονομικής εξυγίανσης, σε Αυστραλία, Βέλγιο, Βρετανία, Καναδά, Δανία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ιρλανδία, Ιαπωνία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία, Σουηδία και ΗΠΑ. Το «υποσχετικό κενό» είναι σύμφωνα με τους αναλυτές της Διεύθυνσης Δημοσιονομικών Μελετών του ΔΝΤ η απόσταση μεταξύ των προβλέψεων του εκάστοτε προϋπολογισμού και της πραγματικής δημοσιονομικής επίδοσης.

Η μελέτη καταλήγει στη διαπίστωση πως το «κενό υπόσχεσης» είναι μεγάλο σχεδόν σε όλες τις χώρες και αυτό οφείλεται τόσο σε οικονομικούς όσο και σε πολιτικούς παράγοντες.

Κατά το ΔΝΤ το μέγεθος των «υποσχετικών κενών» έχει σημασία για την αξιοπιστία και τη δημοκρατική λογοδοσία των εκλεγμένων κυβερνήσεων. Για παράδειγμα, οι μεγάλες και συστηματικές αποκλίσεις από τις δημοσιονομικές στοχεύσεις μπορεί να αυξήσουν την αβεβαιότητα στο σύνολο της οικονομίας και να μειώσουν την αξιοπιστία της κυβέρνησης, αυξάνοντας έτσι τα ποσοστά των μακροπρόθεσμων επιτοκίων των κρατικών ομολόγων. Επιπλέον, όταν οι κυβερνήσεις δεν τηρούν τις υποσχέσεις τους, η ποιότητα της δημοκρατίας υποφέρει, δεδομένου ότι σε μία πλήρως λειτουργική δημοκρατία, το εκλογικό σώμα αναμένει από τις κυβερνήσεις να ανταποκρίνονται στις οικονομικές και δημοσιονομικές τους δεσμεύσεις.

«Όταν οι κυβερνήσεις υλοποιούν τις υποσχέσεις τους η επανεκλογή τους καθίσταται πιθανότερη. Αν υπολείπονται αυτών, τιμωρούνται από τους ψηφοφόρους, εκτός αν η δημοσιονομική απόκλιση ωφελεί το εκλογικό σώμα σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Την ίδια στιγμή, οι χρηματοπιστωτικές αγορές παρακολουθούν τις ενέργειες αυτές και εάν δουν πολιτικά κίνητρα στις αποκλίσεις από την υπεσχημένη δημοσιονομική πειθαρχία αντιδρούν αρνητικά», αναφέρει το ΔΝΤ.

Σκιαγραφώντας το προφίλ των κυβερνήσεων που συνήθως αποδεικνύονται πιο «επιτυχημένες» στη διόρθωση δημοσιονομικών αποκλίσεων η Διεύθυνση Δημοσιονομικών Μελετών του ΔΝΤ αναφέρει πως αυτές είναι κυρίως προσφάτως εκλεγμένες, διαθέτουν μεγάλη πλειοψηφία και χαρακτηρίζονται από υψηλή αποτελεσματικότητα.

Το ΔΝΤ συστήνει στους πολιτικούς να είναι πιο προσεκτικοί στη διατύπωση φιλόδοξων δημοσιονομικών στόχων, ειδικά όταν αυτοί στηρίζονται στους φόρους, ενώ παροτρύνει τις κυβερνήσεις να προχωρούν σε περικοπές δαπανών που δεν επηρεάζουν την ικανότητά τους να παρέχουν αποτελεσματικές δημόσιες υπηρεσίες.

Τέλος, η μελέτη του ΔΝΤ αναφέρει πως οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν πρέπει να παρεκκλίνουν από τα αρχικά σχέδια δημοσιονομικής προσαρμογής, ελπίζοντας να αντισταθμίσουν την αντίδραση των αγορών από μια ώθηση στη δημοτικότητα τους, διότι όπως υποστηρίζει το Ταμείο οι ψηφοφόροι δεν αντιδρούν θετικά στις ανεκπλήρωτες υποσχέσεις.