Έγγραφο «φωτιά» του Eurogroup αποδομεί τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ για την ελληνική οικονομία

Το έγγραφο που θα παρουσιαστεί τη Δευτέρα στο Eurogroup και το οποίο το απεκάλυψε το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων έρχεται να αμφισβητήσει την εγκυρότητα των υπολογισμών του Ευρωπαϊκού Τομέα του ΔΝΤ για τα ελληνικά δημοσιονομικά στοιχεία και αποτελεί «μομφή» προς τον Πόουλ Τόμσεν και την Ντέλια Βελκουλέσκου προσωπικά, δεδομένου ότι τους καταλογίζει εμμέσως πλην σαφώς ότι έχουν υποπέσει σε σωρεία λαθών, κακών υπολογισμών, ασαφειών και αντιφάσεων κατά την σύνταξη της έκθεσης του άρθρου 4 για την Ελλάδα.

Με την υπόδειξη πλήθους μεθοδολογικών σφαλμάτων στους υπολογισμούς του ΔΝΤ, το EuroWorking Group, το οποίο κατήρτισε το έγγραφο, προσπαθεί να ασκήσει πιέσεις στο ΔΝΤ να αναθεωρήσει τις εκτιμήσεις του για την ελληνική οικονομία. Αυτό άλλωστε το έγγραφο δημοσιοποιείται σε μια στιγμή που κορυφώνονται οι πιέσεις προκειμένου το ΔΝΤ να μπει στο ελληνικό πρόγραμμα, χωρίς να εγείρει υπερβολικές απαιτήσεις για μεταρρυθμίσεις και ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Δεδομένης της αυστηρότητας των παρατηρήσεων του Eurogroup τίθεται ανοικτά θέμα για το εάν το ΔΝΤ θα παραμείνει στο πρόγραμμα ως φορέας ειδικής γνώσης ή τελικά γίνεται προσπάθεια να υποσκαφτεί η αξιοπιστία του.

Τι αναφέρει το έγγραφο

«Η διαφορά στις εκτιμήσεις οφείλεται στις υπερβολικά συντηρητικές παραδοχές που εφαρμόζονται συστηματικά από το Ταμείο τόσο επί των εσόδων, όσο και στο σκέλος των δαπανών», αναφέρει σε αυστηρό τόνο το έγγραφο. Και ξεκαθαρίζει τα εξής:

• Από την πλευρά των εσόδων: οι προβλέψεις της έκθεσης προϋποθέτουν ότι οι ελαστικότητες των εσόδων παραμένουν κάτω από τις ελαστικότητες του ΟΟΣΑ που χρησιμοποιούνται συνήθως για τις προβλέψεις των εσόδων. Επιπλέον, το ΔΝΤ υπολογίζει την ελαχιστοποίηση της μεταφοράς στα επόμενα των πρόσφατων εσόδων των υπερ-επιδόσεων για λογαριασμό των διαφόρων παραγόντων ως εφάπαξ, κάτι που στερείται τεχνικής βάσης. Οι προβλέψεις της έκθεσης, εν μέρει ή πλήρως υποτιμούν διάφορα έσοδα από την πλευρά των παραμετρικών μέτρων που νομοθετήθηκαν τόσο το 2015 όσο και το 2016, συμπεριλαμβανομένων των φόρων κατανάλωσης στα καύσιμα, των φόρων κατανάλωσης στα τσιγάρα και το αλκοόλ, τη φορολογία των ξενοδοχείων, φόρους οχημάτων και άλλα.
• Από την πλευρά των δαπανών: οι προβλέψεις της έκθεσης υποθέτουν ότι τα ανώτατα όρια δαπανών δεν θα γίνουν σεβαστά, συσσωρεύοντας διολίσθηση 1,3% του ΑΕΠ μέχρι το 2018. Αυτή η παραδοχή αντιβαίνει στα πρότυπα του ΔΝΤ που θεωρούν πως οι λειτουργικές δαπάνες θα αυξηθούν ανάλογα με τον πληθωρισμό και ότι τα ανώτατα όρια του προϋπολογισμού θα πρέπει να τηρούνται.Αυτό είναι ιστορικά ανακριβές για την Ελλάδα καθώς ο στόχος των πρωτογενών δαπανών δεν έχει υπερβεί το συνολικό ανώτατο όριο, ούτε και το 2016. Είναι λάθος να προεκτείνουν σχετικά μικρές υπερβάσεις σε ορισμένους τομείς (υγεία) στο βασικό σενάριο κατά τη διάρκεια του προγράμματος.

Κατά το έγγραφο οι προβλέψεις της έκθεσης του ΔΝΤ δεν λαμβάνουν δεόντως υπόψη τα πρόσφατα στοιχεία για την εκτέλεση του προϋπολογισμού, τα οποία προσδιορίζουν μια σημαντική υπεραπόδοση το 2016, και η οποία είναι πιθανό να μεταφερθεί εν μέρει στο 2017 και το 2018. Ο κρατικός προϋπολογισμός θα φτάσει σε ένα πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 1,3% του ΑΕΠ το 2016, υπερβαίνοντας σημαντικά το στόχο του 0,1% του ΑΕΠ, παρά το εφάπαξ επίδομα συνταξιοδότησης αξίας 0,3% του ΑΕΠ που τέθηκε σε εφαρμογή το Δεκέμβριο.

Όπως αναφέρει, με βάση τις διαθέσιμες μέχρι σήμερα ενδείξεις η ΕΕ θα προβάλει ένα πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 2% του ΑΕΠ, δηλαδή 1½ ποσοστιαίες μονάδες πάνω από το στόχο. Παρά τις εξελίξεις αυτές, και παρά τη σημαντική υποτίμηση του εντός-του-έτους δημοσιονομικού αποτελέσματος για το 2015 και μια σημαντική ανοδική αναθεώρηση του υπολοίπου του 2016 από το περασμένο φθινόπωρο, το ΔΝΤ δεν έχει αναθεωρηθεί την πρόβλεψή του για μετά το 2018 από το 1,5% του ΑΕΠ.

Σε σχέση με τα δημοσιονομικά μεγέθη μετά το 2018 στο έγγραφο αναφέρεται: «Συμφωνούμε με την αξιολόγηση του Ταμείου πως μια πιο φιλική προς την ανάπτυξη σύνθεση των ελληνικών δημόσιων εσόδων και των δημόσιων δαπανών θα ήταν επιθυμητή», σημειώνεται σχετικά. Ταυτόχρονα, στο έγγραφο αναφέρεται «Διαφωνούμε με την εκτίμηση του Ταμείου ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να φτάσει το 3,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2018 και να το διατηρήσει για μερικά χρόνια. Πράγματι, διάφοροι παράγοντες θα διευκολύνουν τη διατήρηση του πρωτογενούς ισοζυγίου στα επίπεδα του 2018, πέρα από τον ορίζοντα του προγράμματος. Ο ένας είναι η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος που εγκρίθηκε στο πλαίσιο της πρώτης αναθεώρησης και τώρα υλοποιείται και αναμένεται να αποφέρει πρόσθετη εξοικονόμηση 0,7% του ΑΕΠ κατά τη διάρκεια του 2019 ως 2021. Επιπλέον, το παραγωγικό κενό αναμένεται να είναι ελαφρά αρνητικό το 2018.Μετά όμως θα υπάρξει κλείσιμο του παραγωγικού κενού (περίπου το 2021) από την είσπραξη των εσόδων, και ως εκ τούτου το δημοσιονομικό ισοζύγιο αναμένεται να βελτιωθεί αυτόματα σημαντικά υπό αμετάβλητες πολιτικές. Ως εκ τούτου, απλά διατηρώντας το ίδιο ονομαστικό πρωτογενές ισοζύγιο του 3,5% του ΑΕΠ επιτρέπουμε στην πραγματικότητα μια διαρθρωτική δημοσιονομική επέκταση κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου».

Παραπλανεί το ΔΝΤ

Για την ίδια την ποιότητα των δημοσίων οικονομικών της Ελλάδας στο έγγραφο σημειώνεται πως η έκθεση του ΔΝΤ είναι «παραπλανητική» στον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζονται οι προκλήσεις. Και σχετικά το έγγραφο της ΕΕ εξηγεί τα εξής:

Η χρηματοδότηση του ασφαλιστικού

Στο έγγραφο της ΕΕ αναφέρεται για τις μεταβιβάσεις 11% του ΑΕΠ προς τα ασφαλιστικά ταμεία στις οποίες εστιάζει διαρκώς το ΔΝΤ πως η χρηματοδότηση των συνταξιοδοτικών ταμείων είναι διαφορετική από χώρα σε χώρα και, επομένως, οι συγκρίσεις μεταξύ των χωρών θα πρέπει να γίνονται με προσοχή. «Μεγάλο μέρος αυτού του χρηματοδοτικού κενού οφείλεται στο πολύ υψηλό ποσοστό ανεργίας, που είναι αναμφισβήτητα κυκλικό: με την ανεργία σε επίπεδο σταθερής κατάστασης, αυτό το χάσμα αναμένεται να είναι 3,5% του ΑΕΠ», σημειώνεται σχετικά.

Για τις συντάξεις αναφέρεται ότι η έκθεση του ΔΝΤ υποβαθμίζει το μέγεθος των συνταξιοδοτικών μεταρρυθμίσεων που εγκρίθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος. «Λαμβάνοντας όλα τα στοιχεία υπόψη, η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος θα δημιουργήσει συνολική καθαρή εξοικονόμηση ύψους 1,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2018 και 2,6% του ΑΕΠ μέχρι το 2026 με περικοπές δαπανών που συμβάλλουν τα δύο τρίτα των αποταμιεύσεων μέχρι το 2018 και περισσότερο από 90% από το 2026 . Σε αντίθεση με όλες τις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις των συνταξιοδοτικών συστημάτων σε άλλες χώρες της ΕΕ που είχαν καταργηθεί με μεταβατικές περιόδους για τη διατήρηση των κεκτημένων δικαιωμάτων των σημερινών εργαζομένων, η ελληνική μεταρρύθμιση δεν έχει κατ 'αναλογία εφαρμογή των κεκτημένων συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων για τους σημερινούς εργαζόμενους. Αυτό θα οδηγήσει σε αυξανόμενη εξοικονόμηση με την πάροδο του χρόνου καθώς τα κεκτημένα δικαιώματα των νέων συνταξιούχων έχουν άμεσα μειωθεί κατά περίπου 10%.

«Το ξεπάγωμα των κύριων συντάξεων και ο άμεσος εκ νέου υπολογισμός τους, από την 1η Ιανουαρίου 2019 θα παράγει περίπου εξοικονόμηση 1% ΑΕΠ εάν εφαρμοστεί πλήρως το 2019 και επηρεάζει τουλάχιστον 1,2 εκατομμύρια συνταξιούχους, με μέση ονομαστική περικοπή του 14% και σημαντική διακύμανση μεταξύ των διαφορετικών συνταξιούχων», αναφέρει σχετικά το έγγραφο των Ευρωπαϊκών θεσμών.

Ακόμη, αναφέρει πως η έκθεση του ΔΝΤ τάσσεται υπέρ των περικοπών στις συντάξεις και βασίζεται στην παρατήρηση ότι τα ποσοστά φτώχειας μεταξύ του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας έχουν αυξηθεί κατά τη διάρκεια της κρίσης, ενώ παρέμειναν σε γενικές γραμμές σταθερά μεταξύ των συνταξιούχων. Θα πρέπει, ωστόσο, να επισημανθεί, ότι, ενώ όσοι είναι ηλικία εργασίας εξακολουθούν να έχουν τη δυνατότητα να βγουν από τη φτώχεια με την εύρεση θέσεων εργασίας όταν ξεκινήσει η ανάκαμψη, οι φτωχοί συνταξιούχοι δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα, η οποία απαιτεί μια πιο διαφοροποιημένη μεταχείριση της φτώχειας μεταξύ των συνταξιούχων.

Το αφορολόγητο

Σε ότι αφορά στο αφορολόγητο, στο έγγραφο σημειώνεται ότι τα επιχειρήματα ότι η υψηλή προσωπική έκπτωση φόρου εισοδήματος στην Ελλάδα οδηγεί το 50% των φορολογουμένων να μην πληρώνουν κανένα φόρο είναι «εσφαλμένη».

Η τυπική προσέγγιση είναι να κοιτάξουμε τη συνολική φορολογική επιβάρυνση στο εισόδημα. Όλοι οι φορολογούμενοι στην Ελλάδα υποχρεούνται να καταβάλλουν εισφορές κοινωνικής ασφάλισης που είναι σημαντικά υψηλότερες από ό, τι σε ορισμένες άλλες χώρες της ΕΕ. Ένα άτομο με το 67% των μέσων αποδοχών και δύο παιδιά έχει μια φορολογική επιβάρυνση 15% στην Ελλάδα, η οποία είναι διπλάσια από αυτή της Πορτογαλίας και τρεις φορές μεγαλύτερη από αυτό της Ισπανίας.

Σύμφωνα με το έγγραφο οι αναδιανεμητικές συνέπειες, ιδίως για τα χαμηλά εισοδήματα θα πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη. Ελλείψει αντισταθμιστικών μέτρων, η μείωση της έκπτωσης του φόρου εισοδήματος κατά 600 ευρώ κατά μέσο όρο (από τα 1.900 ευρώ στα 1.300 ευρώ) θα αποτελέσει οπισθοδρόμηση. Το μεγαλύτερο ποσοστό μείωσης στα μετά-φόρων έσοδα (-7,2%) θα επιβαρύνει τα άτομα με ετήσια εισοδήματα ακριβώς πάνω από τον κατώτατο μισθό, ενώ η αρνητική επίδραση θα είναι μειωμένη για τα υψηλότερα εισοδήματα.

Η βιωσιμότητα του χρέους

Για το λάθος για τη βιωσιμότητα του χρέους, τονίζεται ότι η εξαιρετικά αρνητική έκθεση βιωσιμότητας του ΔΝΤ βασίζεται σε μια σειρά υποθέσεων που εμφανίζονται υπερβολικά συντηρητικές και δεν υποστηρίζονται σωστά από αναλυτικά στοιχεία.

• Τα πρωτογενή πλεονάσματα: Το ΔΝΤ έχει διατηρήσει την υπόθεση για το πρωτογενές πλεόνασμα στο 1,5% του ΑΕΠ από το 2018 και σε όλο τον ορίζοντα προβολής. Αυτή είναι η κύρια διαφορά με την ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, εξηγώντας περίπου τα δύο τρίτα της συνολικής διαφοράς. «Ένα υψηλότερο πρωτογενές ισοζύγιο για την Ελλάδα θα ήταν επιθυμητό και εφικτό», σημειώνει το έγγραφο.
• Μακροοικονομικά δεδομένα: Το ΔΝΤ αναθεώρησε προς τα κάτω τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και τις προοπτικές του πληθωρισμού από το Μάιο του 2016 από μισή εκατοστιαία μονάδα του ΑΕΠ ετησίως. Η αναθεώρηση του ετήσιου ρυθμού αύξησης επιδεινώνει το λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ κατά σχεδόν 40% το 2060. Δεν είναι σαφές ποιες εξελίξεις κατά τους τελευταίους έξι μήνες θα υποστηρίξουν μια τέτοια σημαντική αλλαγή στη μακροπρόθεσμη προοπτική. «Η υπόθεση για μακροχρόνια απόκλιση από στόχο για τον πληθωρισμό έρχεται και αυτή σε αντίθεση με τις καθιερωμένες οικονομικές μεθόδους», αναφέρει το έγγραφο.
• Επιτόκια: Το ΔΝΤ έχει ενσωματώσει έναν πιο ρεαλιστικό ρυθμό μεταβολής των επιτοκίων των δανείων των ESM / EFSF, αλλά εξακολουθεί να υιοθετεί προεξοφλητικά επιτόκια υψηλότερα από εκείνα που χρησιμοποιούνται από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Το ΔΝΤ επίσης δεν φαίνεται να έχει λάβει πλήρως υπόψη την επίπτωση των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το χρέος που συμφωνήθηκαν από τον ESM, τον Ιανουάριο.
• Άλλες παραδοχές: Οι παραδοχές σχετικά με τις ιδιωτικοποιήσεις έχουν παραμείνει αμετάβλητες σε πολύ συντηρητικά επίπεδα. Το ΔΝΤ επίσης, εξακολουθεί να προϋποθέτει την ανάγκη των 10 δισ. ευρώ για την πρόσθετη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών το 2018. Η έκθεση δεν παρέχει μια δικαιολογία για αυτή την υπόθεση, η οποία δεν είναι σύμφωνη με την εκτίμηση των αρμόδιων εποπτικών Αρχών.