Δεν δίνει η ευρωζώνη τη μεσοπρόθεσμη ελάφρυνση του χρέους

Σε ενημερωτικό σημείωμα που εξέδωσε ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) αποσαφηνίσθηκε εκ νέου πως τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους «ενδέχεται» να περιγραφούν μετά τον Αύγουστο του 2018 υπό την προϋπόθεση ότι κριθεί απαραίτητη η λήψη τους και κυρίως υπό την προϋπόθεση ότι ενδιάμεσα η Ελλάδα θα έχει εφαρμόσει μέχρι κεραίας το πρόγραμμα του ESM.

Από το εν λόγω σημείωμα του ESM αναφύεται όλη η γερμανική επιχειρηματολογία για το γιατί η ζώνη του ευρώ δεν δέχεται να υπεισέρθει καν στη συζήτηση για μια αόριστη «υπόσχεση» απομείωσης του χρέους σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.

Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας επαναλαμβάνει σκόπιμα πως στόχος των παρεμβάσεων για το χρέος είναι οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας (το συνολικό ποσό των χρημάτων που χρειάζεται να ξοδεύει ετησίως σε πληρωμές τόκων και αποπληρωμές χρέους) να παραμείνουν κάτω από το 15% του ΑΕΠ την περίοδο μετά το 2018 και μεσοπρόθεσμα και κάτω από το 20% του ΑΕΠ στη συνέχεια.

Να σημειωθεί πως με τα κλειδωμένα από χθες μέτρα για την βραχυπρόθεσμη ελάφρυνση του χρέους οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας παραμένουν αισθητά κάτω του 15% του ΑΕΠ – πλησίον του 5% με 7%- για όλη την προσεχή δεκαπενταετία, ήτοι έως το 2032. Αυτό σημαίνει πως για την ευρωζώνη οποιεσδήποτε συζητήσεις για επέκταση των μέτρων σε ορίζοντα πέραν του 2032 είναι πρόωρες.

Από την επιχειρηματολογία του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας προκύπτει ακόμη πως μια ενδεχομένη μεσοπρόθεσμη διευθέτηση του χρέους θα ήταν σκόπιμη μόνον εάν την ευνοούσαν και οι συνθήκες της αγοράς. Κατά γράμμα ο ESM σημειώνει πως νέα μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους μελλοντικά «θα αποσκοπούν στο να διευκολύνουν την πρόσβαση της Ελλάδας στις αγορές προκειμένου να αντικαταστήσει το χρηματοδοτούμενο από τις κυβερνήσεις χρέος, με χρέος που θα χρηματοδοτείται από τον ιδιωτικό τομέα».

Γα να γίνει αυτό θα πρέπει η Ελλάδα να έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη των αγορών και να βρεθεί σε θέση να αναχρηματοδοτεί το χρέος της με πολύ χαμηλά επιτόκια που θα καθιστούν συμφέρουσα την αποπληρωμή των εξαιρετικά χαμηλότοκων δανείων του ESM. Σε μια τέτοια περίπτωση ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας θα διευκόλυνε τη διαδικασία αυτή. Ωστόσο, η διαμόρφωση των συνθηκών που θα επιτρέψουν κάτι τέτοιο μοιάζει σήμερα πολύ μακρινή.

Ο ESM αφήνει ανοικτό και ένα προσθετό «παράθυρο» για παρέμβαση στο χρέος. Αυτό έχει να κάνει με ενδεχόμενη ομαλοποίηση του προφίλ των αποπληρωμών του χρέους μεσοπρόθεσμα και με τη μείωση του ύψους των μελλοντικών επιτοκίων, ειδικά σε περίπτωση που η Ελλάδα βρεθεί σε αδιέξοδα για τα οποία δεν ευθύνεται η ίδια. Προκειμένου σε ένα τέτοιο σενάριο να διευκολυνθεί η αβέβαιη οικονομική ανάπτυξη της χώρας το Eurogroup έχει ήδη αποφασίσει ότι ο ESM θα μπορούσε να παρέμβει προκειμένου να διευκολύνει τις ετήσιες πληρωμές εξυπηρέτησης του χρέους (σε καμία περίπτωση δεν γίνεται συζήτηση για «κούρεμα» χρέους).

Τέλος, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας εστιάζει και στη λειτουργία της μεσοπρόθεσμης ελάφρυνσης του χρέους ως «μαστίγιο και καρότο». Συγκεκριμένα, αναφέρεται στο σχεδιασμό της ζώνης του ευρώ, ώστε μια ενδεχόμενη νέα ελάφρυνση του χρέους να χρησιμοποιηθεί ως κίνητρο (ή ως μέσω πίεσης) για να παραμείνει η Ελλάδα συνεπής στη διαδικασία προσαρμογής, μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος του ESM το 2018.

Η αναλυτική αυτή επιχειρηματολογία του ESM είναι γνωστή στην ελληνική κυβέρνηση, στο ΔΝΤ και στην ΕΚΤ. Παραδόξως όμως και οι τρεις πλευρές εξακολουθούν να θέτουν την περιγραφή των μεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους στο επίκεντρο της δεύτερης αξιολόγησης, κάτι που δυσκολεύει τις διαπραγματεύσεις, παρά το ότι όλοι αναγνωρίζουν πως η εφαρμογή των εν λόγω παρεμβάσεων δεν επείγει.