Προειδοποιήσεις και ειρωνείες από τον Τσακαλώτο για τη Γερμανία

Το εν λόγω άρθρο που συνέπεσε με τη δημοσίευση της επιστολής του κ. Τσακαλώτου προς τους θεσμούς, χαρακτηρίζει μεταξύ άλλων ως ζουρλομανδύα το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και υποστηρίζει πως η πολιτική που ακολουθείται σήμερα στην Ευρώπη τροφοδοτεί τους δεξιούς λαϊκιστές και την ακροδεξιά.

Θέλοντας να εξηγήσει την άνοδο της ακροδεξιάς στην ΕΕ και τις αυξανόμενες φυγόκεντρες δυνάμεις εντός της Ένωσης ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών αναφέρει πως η Ευρώπη αντιμετωπίζει πρόβλημα χαμηλής ανάπτυξης, υψηλής ανεργίας και επιδείνωσης των υποδομών και της κοινωνικής πρόνοιας.

Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος εμφανίζεται επικριτικός για το γεγονός ότι η ΕΚΤ είναι προσηλωμένη στον κίνδυνο του πληθωρισμού, ότι το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης δρα ως μόνιμος ζουρλομανδύας και ότι παρά το γεγονός πως τα κράτη της ζώνης του ευρώ παραιτήθηκαν από την επιλογή της υποτίμησης, η νομισματική ένωση δεν έχει καταλήξει σε επαρκή υποκατάστατα υπό τη μορφή δημοσιονομικών μεταβιβάσεων ή άλλα μέσα πολιτικής.

Κατά τον ίδιο, χωρίς μια ατζέντα που θα έχει στο επίκεντρο της την ανάπτυξη και μια διαφορετική οικονομική και χρηματοπιστωτική αρχιτεκτονική για την ευρωζώνη που θα ενσωματώνει τις ανησυχίες των πολιτών σχετικά με τους μισθούς, τις συντάξεις και τα επιδόματα τους, δηλαδή αυτό που ονομάζει «κοινωνική αφήγηση», οι δεξιοί λαϊκιστές θα συνεχίσουν να κερδίζουν έδαφος.

Ο Έλληνας υπουργός εστιάζει και στην αφήγηση οι «κανόνες είναι κανόνες» (rules-are-rules narrative) που απαντάται κυρίως στο Βορρά και εκφράζεται από δεξιά κόμματα. Όπως τονίζει ο κ. Τσακαλώτος το επιχείρημα της αφήγησης αυτής είναι ότι η ΕΕ βασίζεται σε κανόνες και ότι η αλλαγή των κανόνων αυτών κάθε τόσο μπορεί να υπονομεύσει την αξιοπιστία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ευρώ. Επιπλέον, κατά την ίδια αφήγηση οι πολίτες του Βορρά έχουν κουραστεί από τη διάσωση εκείνων του Νότου που είτε δεν μπορούν ή είναι απρόθυμοι να συμμορφωθούν με τους κανόνες. Η αφήγηση οι «κανόνες είναι κανόνες» υποστηρίζει ακόμη πως υπάρχουν και όρια στην αλληλεγγύη και πως η περαιτέρω αποδυνάμωση των κανόνων ρίχνει νερό στο μύλο των λαϊκιστών.

Ο Έλληνας υπουργός σημειώνει πως η αφήγηση αυτή υποστηρίζει πως ο τρόπος για την αντιμετώπιση του κοινωνικού προβλήματος είναι να συνεχιστεί η δημοσιονομική ορθοδοξία, να υπάρξουν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα. Στη βάση της λογικής αυτής η πανευρωπαϊκή επενδυτική πρωτοβουλία μπορεί να βοηθήσει, μπορεί να υπάρξει κάποια περαιτέρω συγκέντρωση πόρων για δαπάνες που είναι για το καλό όλων (για παράδειγμα για τους πρόσφυγες), αλλά σε κάθε περίπτωση οι δημοσιονομικές μεταβιβάσεις εξαιρούνται του πλαισίου.

«Με λίγα λόγια η Ευρώπη μπορεί να διασωθεί ως ένα ενιαίο σύνολο αν όλα τα κράτη μέλη γίνουν περισσότερο σαν τη Γερμανία. Εάν δεν το πράξουν, τότε λαϊκίστικες και φυγόκεντρες δυνάμεις θα αναπτυχθούν στο Βορρά και θα υπονομεύσουν το ευρωπαϊκό ιδεώδες», αναφέρει με ειρωνικό ύφος ο κ. Τσακαλώτος.

Στο σημείο αυτό ο Έλληνας υπουργός τονίζει πως η «κοινωνική αφήγηση» έχει μεγάλη πνευματική στήριξη διότι εστιάζει στις καταστροφικές συνέπειες της λιτότητας και στις αυξανόμενες κοινωνικές και περιφερειακές ανισότητες.Το πιο σημαντικό είναι πως η «κοινωνική αφήγηση» αντιμετωπίζει τους φόβους εκείνων που στρέφονται προς την άκρα δεξιά, προτείνοντας μια αλλαγή στην ημερήσια διάταξη και τη μεταρρύθμιση των υφιστάμενων προτεραιοτήτων.

Επικαλείται δε τον Αμερικανό πολιτικό αναλυτή, ιστορικό και δημοσιογράφο Τόμας Φρανκ ο οποίος έχει υποστηρίξει πως η ικανότητα της ακροδεξιάς να κινητοποιεί την κοινωνική βάση του προοδευτικού μπλοκ στηρίζεται στο ότι οι προοδευτικοί δεν κινητοποιούν τη δική τους βάση για να αμφισβητήσουν τη νεοφιλελεύθερη τάξη.

Στο σημείο αυτό ο υπουργός Οικονομικών αναφέρει πως η ισορροπία δυνάμεων μεταξύ των υποστηρικτών των δύο αφηγήσεων είναι άνιση – υπέρ της αφήγησης οι «κανόνες είναι κανόνες»- και αναρωτιέται εάν η Ευρώπη δεν έχει ένα δημόσιο χώρο για τέτοιου είδους συζητήσεις και εάν τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα έχουν την τάση να αποφεύγουν την ορθολογική συζήτηση, τότε τι εμπιστοσύνη μπορεί να έχουν οι απλοί πολίτες στο αποτέλεσμα.

«Το επόμενο έτος θα δείξει εάν η μία ή η άλλη από τις δύο αφηγήσεις θα επικρατήσει ή το εάν μπορεί να υπάρξει μια πραγματική προσπάθεια για να πάμε πιο μακριά από ένα διάλογο κωφών και να συγκλίνουμε σε μια νέα αφήγηση. Η επιτυχία του ευρωπαϊκού σχεδίου μπορεί να βασιστεί σε μόνο σε δύο από τις τρεις προφερόμενες δυνατότητες. Με λίγα λόγια, η ατζέντα του οι «κανόνες είναι κανόνες» αργά ή γρήγορα θα οδηγήσει στη διάλυση της Ευρώπης», καταλήγει το άρθρο του υπουργού Οικονομικών.