Τα πρωτογενή πλεονάσματα βάζουν τέλος στις μελλοντικές παροχές
Μπορεί η κυβέρνηση να ανέλαβε δεσμεύσεις έναντι του Eurogroup και του ESM για το πώς θα χρησιμοποίει στο μέλλον τα χρήματα από ενδεχόμενη δημοσιονομική υπεραπόδοση, ωστόσο αυτές είναι «κενές περιεχομένου», καθώς είναι πολύ δύσκολο στο μέλλον να βρεθεί δημοσιονομικός χώρος για παροχές.
Το γιατί, προκύπτει από τα «μαθηματικά» του ίδιου του προγράμματος του ESM. Για εφέτος το πρόγραμμα προσαρμογής προέβλεπε πως η Ελλάδα θα έπρεπε να καταγράψει πρωτογενές πλεόνασμα 919 εκατ. ευρώ ή 0,53% του ΑΕΠ. Τελικά μετά την επιβολή πρόσθετων μέτρων εντός του 2016 -τα οποία ξεπέρασαν σε δημοσιονομική απόδοση τα 1,4 δισ. ευρώ που αρχικά είχαν υπολογισθεί - το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης ανήλθε σε 1,9 δισ. ευρώ ή στο 1,09% του ΑΕΠ.
Ωστόσο, το πρόγραμμα προσαρμογής προβλέπει πως η Ελλάδα θα πρέπει να καταγράψει το 2017 πρωτογενές πλεόνασμα 3,1 δισ. ευρώ ή 1,75% του ΑΕΠ. Ακόμα και με την καταιγίδα νέων φόρων 3 δισ. ευρώ που θα φέρει το 2017 και τις περικοπές δαπανών 960 εκατ. ευρώ του επομένου έτους ο στόχος αυτός θεωρείται φιλόδοξος – το ΔΝΤ θεωρεί πως δύσκολα θα επιτευχτεί-. Στη βάση αυτή το να πιστεύει κανείς πως θα υπάρξει και δημοσιονομική υπεραπόδοση, δηλαδή υπέρβαση του στόχου του 1,75%, είναι μια πεποίθηση που μπορεί να επαληθευτεί μόνον με επιβολή φορολογικής εξόντωσης στο σύνολο της κοινωνίας.
Αυτό ισχύει σε υπερθετικό βαθμό για το 2018, οπότε το πρωτογενές πλεόνασμα θα πρέπει να ανέλθει σε 6,2 δισ. ευρώ ή στο 3,5% του ΑΕΠ. Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός η Ελλάδα θα πρέπει να έχει επανέλθει σε εύρωστη ανάπτυξη άνω του 3% του ΑΕΠ και παράλληλα να είναι σε εφαρμογή όχι μόνον οι φόροι και οι εξοικονομήσεις δαπανών που προβλέπει το πρόγραμμα του ESM, αλλά και πρόσθετα μέτρα που θα περιληφθούν στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Στρατηγικής.
Στο πλαίσιο αυτό είναι κατανοητό πως όταν οι δανειστές ζητούν να επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα 6,2 δισ. ευρώ, το να συζητά κανείς για δημοσιονομική υπεραπόδοση είναι μάλλον σενάριο επιστημονικής φαντασίας, καθώς ακόμη και ο στόχος του 3,5% απαιτεί «ηρωικές» θυσίες – κατά δήλωση του ΔΝΤ- για να επιτευχθεί.
Στη βάση όλων των ανωτέρω θα είναι δημοσιονομικό κατόρθωμα να υπάρξει το 2017 και το 2018, περισσευούμενο ποσό το οποίο θα μπορούσε να διανεμηθεί ως «κοινωνικό μέρισμα». Πάντως εάν η κυβέρνηση καταφέρει αυτόν τον «ηράκλειο άθλο» τους προσέχεις 24 μήνες το προς διανομή ποσό θα διοχετευθεί στο πρόγραμμα για το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης, στην αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών, στη δημιουργία ενός «μαξιλαριού ρευστότητας» ή στην επιλεκτική μείωση των φορολογικών βαρών που προέκυψαν από τις μνημονιακές δεσμεύσεις, κάτι που σε κάθε περίπτωση θα αποφασισθεί σε συνεργασία με τους θεσμούς.
Κοινοτική πηγή δήλωσε στο CNN Greece πως η επιστολή Τσακαλώτου αφορούσε «ζητήματα αρχής» και δεν θέλησε να κάνει «σπέκουλα» για το εάν θα υπάρξει ξανά στο μέλλον η δυνατότητα δημοσιονομικής υπεραπόδοσης.