Αντιμέτωποι με το «κούρεμα» οι Ιταλοί μικροομολογιούχοι

Η κρατικοποίηση της Monte dei Paschi, της γηραιότερης τράπεζας του κόσμου, εμφανίζεται κάτι περισσότερο από πιθανή. Αλλά η διάσωση της τοσκανικής τράπεζας, που αναμένεται να ανακοινωθεί την επόμενη εβδομάδα, ελάχιστα θα βοηθήσει στην επίλυση της ιταλικής τραπεζικής κρίσης.Το πρόβλημα είναι πολύ βαθύτερο. Η Ρώμη το γνωρίζει καλά και ο νέος ιταλός πρωθυπουργός Πάολο Τζεντιλόνι δέχεται καθημερινά εισηγήσεις να αδράξει την ευκαιρία και να ξεκινήσει μια ευρύτερη εκκαθάριση των ιταλικών τραπεζών, οι οποίες με 360 δισ. ευρώ επισφαλών δανείων είναι από τις λιγότερο κερδοφόρες πανευρωπαϊκά.

Αλλά, με εξαίρεση την κρατική στήριξη για μια ομάδα μικρών και «άρρωστων» πιστωτικών ιδρυμάτων, θεωρείται μάλλον απίθανη μια εκτεταμένη διάσωση για τις μεγαλύτερες ιταλικές τράπεζες.

Σε κάθε περίπτωση, πλησιάζει η ώρα της αλήθειας και δεν θα είναι αναίμακτη για τους ιταλούς ομολογιούχους. Στην περίπτωση για παράδειγμα της Monte dei Paschi, η τράπεζα καταβάλει μια ύστατη προσπάθεια ώστε μέχρι το τέλος του χρόνου να αντλήσει από την αγορά 5 δισ. ευρώ μέσω ανταλλαγής χρέους και έκδοσης μετοχών.

Αν δεν τα καταφέρει, η κυβέρνηση Τζεντιλόνι θα αναλάβει δράση για την επιχείρηση διάσωσης. Τούτο σημαίνει κούρεμα για χιλιάδες μετόχους και κατόχους ομολόγων. Η κίνηση είναι μονόδρομος για κάθε ιταλική κυβέρνηση, πόσω μάλλον όταν τα ομόλογα υψηλού κινδύνου που βρίσκονται στα χέρια επενδυτών ανέρχονται σε 30 δισ. ευρώ για το σύνολο των τραπεζών της χώρας.

Αλλά η προοπτική εκλογών στην Ιταλία την επόμενη χρονιά περισσότερο δένει παρά λύνει τα χέρια του Τζεντιλόνι. Η ενίσχυση των λαϊκιστικών κομμάτων, τα οποία δηλώνουν κατηγορηματικά αντίθετα σε κάθε κυβερνητική προσπάθεια διάσωσης των τραπεζών, αφήνει ελάχιστες πιθανότητες στον Πάολο Τζεντιλόνι να επιδείξει σε αυτό το στάδιο τολμηρή δράση πέραν της διάσωσης της Monte dei Paschi.

Οσο όμως η λύση δεν δίνεται τόσο τα προβλήματα θα μεγαλώνουν. Το γεγονός ότι η ιταλική οικονομία βρίσκεται σε στασιμότητα και δεν αναμένεται να αυξηθεί περισσότερο από 1% τα επόμενα χρόνια, σε συνδυασμό με το «ξεπερασμένο» επιχειρηματικό μοντέλο των πιστωτικών ιδρυμάτων της χώρας, προσφέρει ελάχιστα περιθώρια για άλλες λύσεις πέρα από το κούρεμα.

Τα παραπάνω, μαζί με τη στασιμότητα στην επίλυση του προβλήματος, συμπιέζουν συνεχώς τα τραπεζικά κέρδη, διατηρώντας αμετάβλητη τη διαφορά μεταξύ επιτοκίων χορηγήσεων και καταθέσεων. Την ίδια στιγμή ο ανταγωνισμός πιέζει συνεχώς προς τα κάτω τα επιτόκια δανεισμού, ενώ η πολύ υποτονική επιχειρηματική δραστηριότητα εξανεμίζει τη ζήτηση για δάνεια. Ως αποτέλεσμα, οι τράπεζες βλέπουν τα έσοδα από δάνεια να έχουν μειωθεί κατά 30% συγκριτικά με το 2008, τάση που συνεχίζεται με αμείωτο ρυθμό.