Οι καταθέσεις δεν επιστρέφουν στις τράπεζες

Από τα 42 δισ. ευρώ των καταθέσεων που εξήλθαν του ελληνικού τραπεζικού συστήματος στο διάστημα Δεκεμβρίου – Ιουνίου 2015 εκτιμάται πως τα 28 δισ. ευρώ περίπου τοποθετήθηκαν σε τραπεζικές θυρίδες και άλλες προσωπικές κρυψώνες. Μόλις δε το 1/3 περίπου των καταθέσεων που έφυγαν κατευθύνθηκε σε λογαριασμούς στο εξωτερικό και σε αμοιβαία κεφάλαια. Τα περισσότερα χρήματα παρέμειναν φυλαγμένα στα "στρώματα", όπου δεν μπορεί να τα αγγίξει το υπουργείο Οικονομικών.

Ωστόσο, το γεγονός ότι στην τρέχουσα κρίση οι μεγαλύτερες διαρροές καταθέσεων προήλθαν κατά κύριο λόγο από καταθέτες λιανικής καθιστά πιο περίπλοκο το θέμα της επιστροφής των χρημάτων αυτών στις τράπεζες.

Τα περισσότερα νοικοκυριά μετά την επιβολή των capital controls χρησιμοποίησαν τα χρήματα που είχαν φυλάξει εκτός τραπεζών για την κάλυψη αναγκών που το καθημερινό 60ευρώ δεν μπορούσε να καλύψει.

Για το λόγο αυτό και τα στοιχεία για τις καταναλωτικές δαπάνες, και την πορεία του εμπορίου των τελευταίων μηνών ήταν καλύτερα των αναμενομένων.

Τραπεζικά στελέχη εκτιμούν πως στα τέλη Ιουνίου κυκλοφορούσαν στην πραγματική οικονομία χαρτονομίσματα του ευρώ αξίας 40 δισ. ευρώ, ωστόσο μετά τα capital controls αυτά έχουν μειωθεί σημαντικά, με τις μέσες εκτιμήσεις να τα τοποθετούν κοντά στα 32 δισ. ευρώ.

Χάρη στα χρήματα αυτά η εγχώρια αγορά δεν έχει καταρρεύσει, παρά τη σημαντική μείωση της καταθετικής βάσης.

Εξέλιξη καταθέσεων ποσά σε εκατ. ευρώΌπως έχει καταδειχθεί, η επίτευξη της συμφωνίας μεταξύ ελληνικής κυβέρνησης και δανειστών δεν ήταν αρκετή, για την ομαλοποίηση των συνθηκών ρευστότητας στην εγχώρια αγορά. Η πλειονότητα των χρημάτων που βρίσκονται σε θυρίδες και λοιπές προσωπικές κρυψώνες παραμένουν στις θέσεις τους, ενώ μεγάλο μέρος από τα κεφάλαια που κινούνται στην πραγματική οικονομία δεν επιστρέφει στο σύστημα.

Καθώς η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών καθυστερεί ακόμη και δεδομένου ότι η πρακτική έχει δείξει πως η εμπιστοσύνη των καταθετών επανέρχεται πλήρως τουλάχιστον 6 μήνες ή 12 μήνες μετά από την ολοκλήρωση των σχετικών διαδικασιών, είναι προφανές πως το απόθεμα καταθέσεων που έχουν τα νοικοκυριά εκτός τραπεζικού συστήματος θα εξακολουθήσει να παραμένει εκτός και να καλύπτει τρέχουσες κυρίως ανάγκες.

Μια ακόμη παράμετρος που ενδέχεται να επηρεάσει την επιστροφή των καταθέσεων στις τράπεζες είναι το τι τελικά θα ισχύσει με το περιουσιολόγιο. Καθώς εάν αυτό χρησιμοποιηθεί ως μηχανισμός επιβολής πρόσθετων φόρων – όπως πλέον διαφαίνεται- είναι πολύ πιθανόν οι φορολογούμενοι να δείξουν απροθυμία τόσο να καταθέσουν τα χρήματά τους στις τράπεζες όσο και να τα δηλώσουν στο περιουσιολόγιο.