Τι σημαίνει το Brexit για τις οικονομικές σχέσεις Βρετανίας -ΕΕ

Η Βρετανία θα κληθεί σε περίπτωση Brexit να διαψεύσει όσους υποστηρίζουν πως δεν υπάρχει εθνική κυριαρχία σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο και πως το Ηνωμένο Βασίλειο είναι κυρίαρχο μόνο στον βαθμό που δεν επηρεάζει άλλες χώρες.

Δεδομένου ότι το Brexit θα ωθήσει και άλλες χώρες – αργά ή γρήγορα - να ζητήσουν την έξοδο από την ΕΕ, οι διαδικασίες που θα ακολουθηθούν ώστε αυτό να υλοποιηθεί πλήρως θα λειτουργήσουν ως ένας μελλοντικός οδικός χάρτης, ένα εγχειρίδιο για ναυτιλλόμενους.

Οι προκλήσεις την επομένη ημέρα του δημοψηφίσματος θα είναι τεράστιες και σε κάθε περίπτωση χρονοβόρες. Αν και πολλοί έχουν επιχειρήσει να χαρτογραφήσουν αυτή την επομένη ημέρα στις οικονομικές σχέσεις Ευρώπης – Βρετανίας αυτό δεν είναι εύκολο , καθώς θα εξαρτηθεί από τις νέες συμβάσεις που θα υπογράψει το Ηνωμένο Βασίλειο με την ΕΕ.

Η Ευρωπαϊκή Συνθήκη ελάχιστα έχει προβλέψει για την έξοδο μιας χώρας από την ΕΕ. Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή δεξαμενή σκέψης Bruegel το άρθρο 50 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης ορίζει τις διαδικαστικές απαιτήσεις προκείμενο ένα κράτος μέλος να θέσει τέρμα στη θητεία του στην ΕΕ.

Κατά τη συνθήκη μια νομική απόσυρση θα σήμαινε ότι Συνθήκες της ΕΕ και των πρωτοκόλλων τους δεν θα ισχύουν πλέον, και χρηματοδοτικά τα προγράμματα της ΕΕ προς τη χώρα θα πρέπει να καταργηθούν.

Σε κάθε περίπτωση αν οι κάτοικοι του Ηνωμένου Βασιλείου διαλέξουν την έξοδο στο σημερινό δημοψήφισμα, το αποτέλεσμα δεν θα έχει άμεσα δεσμευτική νομική ισχύ.

Η διαδικασία αποχώρησης

Σύμφωνα με το Bruegel η βρετανική κυβέρνηση θα πρέπει πρώτα να καταθέσει πρόταση για την ενεργοποίηση του Άρθρου 50 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και να την περάσει από ψηφοφορία στο Κοινοβούλιο. Μόλις ψηφισθεί το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε στη συνέχεια να κοινοποιήσει επισήμως στην ΕΕ την πρόθεσή του να αποχωρήσει.

Αλλά τι θα σήμαινε ένα Brexit για τον προϋπολογισμό της ΕΕ; Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος χρηματοδότης της ΕΕ μετά τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία. Το 2014 συνέβαλε με 13 δισ. λίρες στο συνολικό προϋπολογισμό της ΕΕ ύψους 118,9 δισ. λιρών. Αυτό ήταν 0,52% του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος (ΑΕΕ) της Βρετανίας.

Από τα 13 δισ. λίρες η χώρα έλαβε πίσω ως ευρωπαϊκές επιδοτήσεις στον αγροτικό της τομέα 4 δισ. λίρες. Ως εκ τούτου, εάν το Ηνωμένο Βασίλειο ψηφίσει να αποχωρήσει από την ΕΕ, θα υπάρξουν συνέπειες για τον προϋπολογισμό της ΕΕ τόσο σε μέγεθος όσο και στη διανομή. Αλλά η συνολική επίπτωση θα εξαρτηθεί από τη συμφωνία που θα επιτευχτεί μεταξύ της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ένα μεγάλο ζητούμενο είναι το τι θα συμβεί με τους κανονισμούς της ΕΕ που έχει υιοθετήσει η Βρετανία. Αυτοί είναι χιλιάδες. Συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια των 40 χρόνων της ένταξης του Ηνωμένου Βασιλείου στην ΕΕ ένας τεράστιος όγκος ευρωπαϊκής νομοθεσίας έχει ενσωματωθεί στο εθνικό της δίκαιο.

Η βρετανική κυβέρνηση εκτιμά ότι το 50% της νομοθεσίας του Ηνωμένου Βασιλείου, με σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο προέρχεται από τη νομοθεσία της ΕΕ. Σε περίπτωση εξόδου, το Ηνωμένο Βασίλειο πιθανότατα θα χρειαστεί να επανεξετάσει ολόκληρο το σώμα της νομοθεσίας της ΕΕ για να καθορίσει πόσο μεγάλη επιρροή είχε στο εσωτερικό δίκαιο. Υπάρχουν 6.987 εν ισχύ κανονισμοί της ΕΕ, που κάποιοι εξ αυτών θα πρέπει να αντικατασταθούν από νόμους του Ηνωμένου Βασιλείου.

Πως θα επηρεαστούν οι εργαζόμενοι

Παράλληλα, η επίδραση του Brexit τόσο στις ζωές των Βρετανών πολιτών, όσο και των Ευρωπαίων που εργάζονται στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει εξαιρετικά σοβαρές διαστάσεις.

Ενδεικτικά 5,2 εκατομμύρια Βρετανών ζουν εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου, εκ των οποίων 1,3 εκατομμύρια ζουν σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ. Από την άλλη πλευρά, 8,3 εκατομμύρια άτομα μη Βρετανικής καταγωγής ζουν στο Ηνωμένο Βασίλειο και 3 εκατομμύρια εξ αυτών προέρχονται από άλλο κράτος μέλος της ΕΕ. Περίπου 300.000 Βρετανοί ζουν στην Ισπανία, 250.000 στην Ιρλανδία και 180.000 στη Γαλλία.

Εάν το Ηνωμένο Βασίλειο εξέλθει της ΕΕ, οι πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου δεν θα έχουν πλέον την ιδιότητα του πολίτη της ΕΕ και το ίδιο θα ισχύσει και με τους πολίτες της ΕΕ που διαμένουν στην Βρετανία. Δεδομένου ότι μιλάμε για τις ζωές 13,5 εκατομμυρίων ανθρώπων που θα επηρεασθούν από το Brexit στο σκέλος της παραμονής και εργασίας, αναμένεται η βρετανική κυβέρνηση και η ΕΕ να εκκινήσουν τις διαπραγματεύσεις από το ζήτημα αυτό.

Αλλά πρακτικά προβλήματα θα αναδειχθούν άμεσα. Η Βρετανία είναι μέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου ως μέλος της ΕΕ και σε περίπτωση Brexit θα πρέπει να γίνει μέλος του ΠΟΕ ως ανεξάρτητη χώρα. Είναι χαρακτηριστικό πως η ΕΕ διαθέτει επί του παρόντος ειδικές εμπορικές συμφωνίες (Preferential Trade Agreements) με 52 χώρες και διαπραγματεύεται εμπορικές συμφωνίες με άλλες 72 χώρες. Εάν το Ηνωμένο Βασίλειο εξέλθει θα πρέπει να επαναδιαπραγματευθεί με την ΕΕ και με 124 άλλες χώρες για να επαναπροσδιορίσει το δικό του καθεστώς. Αυτή η διαδικασία θα απαιτούσε την παρέλευση πολλών ετών.

Δεδομένου ότι αυτό που επιζητά διαχρονικά η Ευρώπη είναι πλήρης δέσμευση όλων των μελών της, καθώς μόνον έτσι θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις, ενδεχόμενη έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ είναι πολύ πιθανόν να πυροδοτήσει εχθρική στάση έναντι του Ηνωμένου Βασιλείου .

Ακολούθως εάν οι διμερείς σχέσεις της Βρετανίας με την ΕΕ δεν είναι ομαλές ήδη κάποιοι ομιλούν για πιθανή εμπλοκή και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, στην περίπτωση που η Βρετανία επιλέξει να μην υιοθετήσει κάποιους ευρωπαϊκούς νόμους στο δρόμο προς την οριστική έξοδο.

Το μόνον σίγουρο είναι πως «ανώδυνα διαζύγια» δεν υπάρχουν. Ενδεχόμενο Brexit θα το πιστοποιήσει.