Πώς η Λαγκάρντ διηύθυνε με τηλεκοντρόλ το τελευταίο Eurogroup

Η συνάντηση της Τρίτης ξεκίνησε στις τέσσερις το απόγευμα τοπική ώρα Βρυξελλών και δεν τελείωσε πριν τη μία μετά τα μεσάνυχτα.

Ελάχιστα λεπτά πριν οριστικοποιηθεί η συμφωνία, οι επικεφαλής των οικονομιών της ευρωζώνης οχι μόνο δεν είχαν καταλήξει στην πολυαναμενόμενη συμφωνία, αλλά από διάφορες πηγές γινόταν λόγος για πλήρη αποτυχία.

Τελικά, μετά από έντεκα ώρες η συμφωνία επήλθε και άλλο ένα Eurogroup ολοκληρωνόταν, εξαντλώντας το πολυπληθές κοινό του. Αυτή την φορά, όμως, η καθυστέρηση δεν οφειλόταν στα τηλεφωνήματα της ελληνικής αντιπροσωπείας στην Αθήνα, αλλά σε αυτά προς τη γενική διευθύντρια του ΔΝΤ.

Αυτό τονίζει σε σχετικό του ρεπορτάζ το πρακτορείο Reuters, επισημαίνοντας ότι οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης έμειναν ξύπνιοι, περιμένοντας την υποχώρηση του Ταμείου στο ζήτημα της ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους.

Η αναμονή τους έφτασε στο τέλος όταν η απούσα από τη συνεδρίαση Κριστίν Λαγκάρντ (Christine Lagarde) έδωσε τηλεφωνικά, από το Καζακστάν όπου πραγματοποιούσε προγραμματισμένη επίσκεψη, την έγκρισή της στους εκπροσώπους Ταμείου, που βρίσκονταν στο κτίριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες.

Όπως σχολιάζει το Reuters, τα σημάδια αναποφασιστικότητας που επιδεικνύει το ΔΝΤ έχουν δημιουργήσει αμφιβολίες στις τάξεις των ευρωπαίων αξιωματούχων, σχετικά με τη δέσμευση του Ταμείου να συμμετάσχει στο τρέχον πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας, αλλά και για το αν έχει αξία να συνεχίσουν να συνεργάζονται μαζί του στο μέλλον.

Ακόμα και ο υπουργός Οικονομικών της Φινλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ (Alexander Stubb) –ένας εκ των δορυφόρων συμμάχων της Γερμανίας– αναρωτιέται πλέον αν η Ευρωζώνη θα πρέπει να συνεχίσει να αποζητά τη συμμετοχή του Ταμείου «με κάθε κόστος». Ο πρώην Φινλανδός πρωθυπουργός και νυν επικεφαλής της χειμαζόμενης σκανδιναβικής οικονομίας τασσόταν ανέκαθεν υπέρ της συμμετοχής του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα, ως εγγύηση απέναντι στους «σπάταλους Έλληνες».

Σχετικές αμφιβολίες για τη συμμετοχή του ΔΝΤ εξέφρασαν αρκετοί ανώτεροι αξιωματούχοι της Ευρώπης, μιλώντας στο πρακτορείο Reuters, στον απόηχο της συμφωνίας της περασμένης Τρίτης.

Στις δύο τα ξημερώματα της Τετάρτης (ώρα Κεντρικής Ευρώπης), ο ολλανδός υπουργός Οικονομικών και πρόεδρος του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ (Jeroen Dijsselbloem), έκανε λόγο για «breakthrough», παρουσιάζοντας μια συμφωνία επί της αρχής, βάσει της οποίας ορίζονται τα εργαλεία που θα χρησιμοποιήσει η ευρωζώνη για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους το 2018.

Από την πλευρά του, ο Πόουλ Τόμσεν (Poul Thomsen), διευθυντής του ευρωπαϊκού τμήματος του Ταμείου, υποσχέθηκε ότι θα ζητήσει έως το τέλος του έτους την έγκριση του διοικητικού συμβουλίου του διεθνούς οργανισμού για να λάβει ενεργά μέρος στο πρόγραμμα διάσωσης.

Η συμφωνία τελείωσε μια δωδεκάμηνη σχεδόν, διατλαντική διαμάχη, την οποία η υπερχρεωμένη κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα παρακολουθούσε απλώς ως παρατηρητής.

Το ΔΝΤ εκτιμά ότι το χρέος της Αθήνας είναι μη βιώσιμο και αρνείται τη συμμετοχή του στο τρίτο πρόγραμμα διάσωσης, εκτός αν οι Ευρωπαίοι –και όχι το ίδιο το Ταμείο– προχωρούσαν σε reprofiling των ελληνικών δανείων.

Ορισμένοι Ευρωπαίοι, με «αρχηγό» τον βετεράνο υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε (Wolfgang Schaeuble), αρνήθηκαν τις αιτιάσεις του ΔΝΤ.

Ο Σόιμπλε, συγκεκριμένα, υποστηρίζει ότι η Αθήνα μπορεί να επιβιώσει προς το παρόν και προσθέτει ότι ενδεχομένως να είναι σε καλύτερη θέση να αποπληρώσει τα χρέη της στο μέλλον, τονίζοντας ότι η διαγραφή μέρους του ελληνικού χρέους θα δημιουργούσε έναν «ηθικό κίνδυνο», με επίπτωση στην εμπιστοσύνη.

Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων αυτής της εβδομάδας, οι αξιωματούχοι της Ευρωζώνης έμειναν «άναυδοι» από αυτό που χαρακτηρίζουν ως «δύσκολες και γεμάτες ένταση» συνομιλίες του Τόμσεν με τους υπόλοιπους αξιωματούχους του ΔΝΤ, αλλά και από το γεγονός ότι ο Δανός αξιωματούχος έπρεπε να περιμένει ώρες για να συνομιλήσει με τη Lagarde, έως ότου αυτή τελικά δέχθηκε την κλήση.

«Φαινόταν ότι τα ίδια τα στελέχη του ΔΝΤ δε μπορούσαν να συμφωνήσουν σε μια κοινή θέση», ανέφερε ανώτερος αξιωματούχος της Ευρωζώνης στο Reuters, σημειώνοντας ότι κορυφαίος δικηγόρος του Ταμείου πέταξε στις Βρυξέλλες από την Ουάσινγκτον για να αξιολογήσει τη συμφωνία.

Από την πλευρά τους, αξιωματούχοι του ΔΝΤ επισημαίνουν ότι η καθυστέρηση ήταν τεχνικό ζήτημα, καθώς η Λαγκάρντ βρισκόταν στο Καζακστάν, ενώ παρατηρούν ότι δεν είναι «ασύνηθες» το να περιμένει ο Thomsen για το πράσινο φως της Γενικής Διευθύντριας.

Έτερος ευρωπαίος αξιωματούχος σχολιάζει, πάντως, στο Reuters, ότι ο Τόμσεν έμοιαζε «συγχισμένος» κατά τη διάρκεια της δεκάλεπτης τηλεφωνικής ομιλίας που είχε με τη Λαγκάρντ, ενώ βρισκόταν στον διάδρομο έξω από την αίθουσα του Eurogroup.

Ακουγόταν να λέει ότι το Ταμείο δεν πρέπει να συμφωνήσει, αλλά φαινόταν να χάνει τη «μάχη», είπε ο ευρωπαίος αξιωματούχος.

Ο εκπρόσωπος Τύπου του Ταμείου, Τζέρι Ράις (Gerry Rice), απέρριψε την ερμηνεία αυτή, καθιστώντας σαφές ότι η διαπραγματευτική στάση του Ταμείου σε αυτές τις περιπτώσεις είναι προαποφασισμένη.
Όπως είπε, ένα τελευταίο τηλεφώνημα «είναι σύνηθες σε αυτές τις περιπτώσεις», ενώ προσέθεσε πως η Γενική Διευθύντρια έδωσε πλήρη στήριξη στη θέση του Πόουλ.

Όποιοι και αν ήταν, πάντως, οι λόγοι της καθυστέρησης, ο Σόιμπλε, ο οποίος έχει επιμείνει ότι το ΔΝΤ πρέπει να συμμετέχει στο πρόγραμμα για να πείσει τους γερμανούς βουλευτές να «δώσουν την ευχή τους» στο πρόγραμμα διάσωσης, δεν έκρυψε την ενόχλησή του από τη συμπεριφορά του Ταμείου,
«Θα βοηθούσε ίσως η παρουσία της γενικής διευθύντριας στο Eurogroup», φέρεται να είπε σε δημοσιογράφους, σημειώνοντας ότι το Βερολίνο – και όχι το ΔΝΤ– είναι ο βασικός πιστωτής της Αθήνας.

Ένα βασικό επιχείρημα της ευρωζώνης στην αναζήτηση μιας λιγότερο δογματικής γραμμής από το ΔΝΤ για την ελάφρυνση του ελληνικού, που το Ταμείο εφαρμόζει σε άλλες περιπτώσεις, είναι ότι σε αντίθεση με άλλους οφειλέτες του ΔΝΤ, η Ελλάδα μπορεί να υπολογίζει στην Ευρωζώνη για την αποτροπή μιας χρεοκοπίας.

Για το λόγο αυτό, οι Ευρωπαίοι λένε ότι το Ταμείο θα πρέπει να ανησυχεί λιγότερο για το αν θα αποπληρωθούν τα δάνεια που έχει χορηγήσει ή για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους σε μακροπρόθεσμη βάση και να αποδεχθεί τον ρόλο του δημοσιονομικού επιστάτη, που η Γερμανία το καλεί να διαδραματίσει, σημειώνει το Reuters.

Το κατά πόσο το Ταμείο έχει αποδεχθεί αυτόν τον ρόλο παραμένει ένα ερώτημα για τους Ευρωπαίους.
Ορισμένοι αξιωματούχοι του ΔΝΤ, υπό το καθεστώς της ανωνυμίας, έχουν ενημερώσει τους δημοσιογράφους ότι εξακολουθούν να απαιτούν προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται πριν το διοικητικό συμβούλιο συμφωνήσει να δανείσει επιπλέον την Ελλάδα.

Σε αντίθεση με αυτό, αρκετοί αξιωματούχοι της ζώνης του ευρώ, ανέφεραν στο Reuters ότι ό,τι και αν πιστεύουν τα στελέχη του ΔΝΤ, η πολιτική δέσμευση του επικεφαλής, που δόθηκε μέσω τηλεφώνου αργά τη νύχτα, αποτελεί απόδειξη ότι το ΔΝΤ θα συμμετάσχει στο πρόγραμμα.

«Αυτή έχει την πραγματική δύναμη», είπε ένας από τους αξιωματούχους της ΕΕ, που μίλησε στο Reuters.

Αρκετοί αξιωματούχοι της ΕΕ εκτιμούν ότι η συμφωνία βρισκόταν ουσιαστικά «στη τσάντα» του Τόμσεν πριν από τη συνεδρίαση του Eurogroup την Τρίτη –από όταν η Λαγκάρντ συναντήθηκε με τον Σόιμπλε, τον Ντάισελμπλουμ και τον Γάλλο υπουργό Οικονομικών Μισέλ Σαπέν (Michel Sapin), σε συνάντηση που είχαν στην Ιαπωνία, στο πλαίσιο της συνεδρίασης των G7 το Σαββατοκύριακο που προηγήθηκε του Eurogroup.

Αυτό ίσως εξηγεί την ενόχληση του Σόιμπλε, όταν είδε τον Τόμσεν να διστάζει τα μεσάνυχτα, εκτιμά το Reuters.

Ευρωπαίος αξιωματούχος είπε: «Είμαι σίγουρος ότι το ΔΝΤ θα συμμετάσχει στο πρόγραμμα. Ωστόσο χρειάζεται ακόμα μία έντονη συζήτηση για τα πιθανά μέτρα, αργότερα αυτό το φθινόπωρο, προτού συμμετάσχει και επίσημα».

«Αλλά με αυτό δεν έχουμε θέμα», προσέθεσε.

Εντούτοις, ορισμένοι Ευρωπαίοι εξέφρασαν την άποψη ότι ακόμα και αν το ΔΝΤ δεν επιστρέψει τελικά στο πρόγραμμα αυτό δε θα είναι και μεγάλο πρόβλημα τελικά, σχολιάζοντας ότι ακόμα και η Γερμανία ενδέχεται να επιμένει λιγότερο στη συμμετοχή του Ταμείου σε οποιεσδήποτε μελλοντικές διασώσεις.

Όπως επισημαίνει το Reuters, ένας αξιωματούχος της ευρωζώνης, δήλωσε: «Η όλη εμπειρία κατά τη διάρκεια των τελευταίων 12 μηνών με το ΔΝΤ και την Ελλάδα έχει ως αποτέλεσμα να μειωθεί η υποστήριξη στη συμμετοχή του ΔΝΤ, ακόμη και σε παραδοσιακούς υποστηρικτές, όπως η Γερμανία, η Ολλανδία και τη Φινλανδία».