Επίδομα ενοικίου: Οι δικαιούχοι και τα κριτήρια - Πώς θα το λάβετε

Το επίδομα ενοικίου υπολογίζεται ως εξής:

• Για τον δικαιούχο: 70 ευρώ το μήνα
• Για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού προσαύξηση 35 ευρώ το μήνα
• Στη μονογονεϊκή οικογένεια, για το πρώτο ανήλικο μέλος του νοικοκυριού ορίζεται προσαύξηση 70 ευρώ το μήνα.
• Στα νοικοκυριά με απροστάτευτα τέκνα, ορίζεται προσαύξηση 70 ευρώ το μήνα για κάθε απροστάτευτο τέκνο.

Όταν το επίδομα ενοικίου ξεπερνά το ποσό του ενοικίου, το ύψος του επιδόματος ανέρχεται στο αντίστοιχο ποσό. Να σημειωθεί ότι για το επίδομα ενοικίου δεν γίνονται δεκτά μισθωτήρια συμβόλαια που αναφέρουν μίσθωμα μικρότερο των 10 ευρώ.

Επίδομα ενοικίου: Δικαιούχοι και κριτήρια

Σύμφωνα με τον ΟΠΕΚΑ, τα κριτήρια για το επίδομα ενοικίου χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: εισοδηματικά περιουσιακά και διαμονής.

Α) Τα εισοδηματικά κριτήρια:

Το συνολικό εισόδημα δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενο κατά 3.500 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού. Στη μονογονεϊκή οικογένεια για το πρώτο ανήλικο μέλος του νοικοκυριού ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ. Στα νοικοκυριά με απροστάτευτα τέκνα, ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ για κάθε απροστάτευτο τέκνο.

Το συνολικό εισόδημα δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 21.000 ευρώ ετησίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.

Προσοχή, στο εισοδηματικό όριο για την επιδότηση ενοικίου δεν προσμετρώνται τα ποσά του Επιδόματος Παιδιού, τα μη ανταποδοτικά αναπηρικά επιδόματα και το επίδομα αναδοχής.

Κατά τα λοιπά συμπεριλαμβάνεται, όπως παγίως συμβαίνει, το πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα από κάθε πηγή προέλευσης – προ φόρων, μετά την αφαίρεση των εισφορών για κοινωνική ασφάλιση – που εισπράχθηκε από όλα τα μέλη του νοικοκυριού, όπως προκύπτει από τις τελευταίες εκκαθαρισμένες δηλώσεις φόρου εισοδήματος.

Επίσης το Επίδομα Ενοικίου είναι αφορολόγητο, δεν θεωρείται εισόδημα, δεν κατάσχεται και δεν υπολογίζεται στον καθορισμό της εισοδηματικής ενίσχυσης ή στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή του Eλάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και του Επιδόματος Παιδιού.

Β) Περιουσιακά κριτήρια

1) Ακίνητη περιουσία:
Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας του νοικοκυριού που κάνει αίτηση για επίδομα ενοικίου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 120.000 ευρώ για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως των 180.000 ευρώ.

2) Περιουσιακό τεκμήριο :
Το συνολικό ποσό από τόκους καταθέσεων των μελών του νοικοκυριού στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, όπως έχουν δηλωθεί στην τελευταία εκκαθαρισμένη δήλωση φορολογίας εισοδήματος (Ε1), δεν μπορεί να υπερβαίνει ετησίως το ποσό που προκύπτει από τον εξής μαθηματικό τύπο:

Ετήσιος τόκος = όριο καταθέσεων για κάθε τύπο νοικοκυριού * μέσο ετήσιο καταθετικό επιτόκιο /100

Τα όρια καταθέσεων για κάθε τύπου νοικοκυριού είναι τα ακόλουθα (συμπεριλαμβάνονται καταθέσεις, μετοχές, ομόλογα κτλ), δεν μπορούν να υπερβαίνει τις 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενα κατά 3.500 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού. Στη μονογονεϊκή οικογένεια για το πρώτο ανήλικο μέλος του νοικοκυριού ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ. Στα νοικοκυριά με απροστάτευτα τέκνα, ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ για κάθε απροστάτευτο τέκνο.

Δεν γίνονται δεκτές αιτήσεις νοικοκυριών, τα μέλη των οποίων, βάσει της τελευταίας εκκαθαρισμένης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος:

• εμπίπτουν στις διατάξεις του φόρου πολυτελούς διαβίωσης,
• δηλώνουν δαπάνες για αμοιβές πληρωμάτων σκαφών αναψυχής,
• δηλώνουν δαπάνες άνω των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ για δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία,
• δηλώνουν δαπάνες για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό, όπως αυτές προσδιορίζονται στους αντίστοιχους κωδικούς του εντύπου Ε1.

Γ) Κριτήρια διαμονής

Ο δικαιούχος του επιδόματος ενοικίου πρέπει να διαμένει νόμιμα και μόνιμα στην ελληνική επικράτεια κατά τα τελευταία 5 έτη πριν την υποβολή της αίτησης, όπως αποδεικνύεται από την υποβολή δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος για τα έτη αυτά ή από κάθε άλλο πρόσφορο δικαιολογητικό και με την προϋπόθεση ότι οι Δηλώσεις Φορολογίας Εισοδήματος να έχουν υποβληθεί κατά τη διάρκεια του έτους, εντός του οποίου τασσόταν η προθεσμία για την υποβολή τους.

Οι πολίτες τρίτων χωρών, εξαιρουμένων των ομογενών και πολιτών κρατών μελών ΕΕ, πρέπει να διαμένουν νόμιμα και μόνιμα στην Ελλάδα κατά τα τελευταία 12 έτη πριν την υποβολή της αίτησης.

Τα υπόλοιπα μέλη του νοικοκυριού πρέπει επίσης να διαμένουν νόμιμα και μόνιμα στην ελληνική επικράτεια.

Τα 10+1 «SOS» για το επίδομα ενοικίου

1. Τι διάρκεια έχει το επίδομα ενοικίου;

Ο ΟΠΕΚΑ εξηγεί ότι η χορήγηση του επιδόματος ενοικίου πραγματοποιείται κατόπιν υποβολής αίτησης και έχει διάρκεια έξι μήνες.

Προσοχή: Πλέον έχει καταργηθεί η δυνατότητα αυτόματης ανανέωσης της αίτησης για ένα επιπλέον εξάμηνο μετά την υποβολή της. Ο ωφελούμενος πρέπει να υποβάλλει νέα αίτηση.

2. Μετά την πάροδο των 6 μηνών μπορώ να υποβάλλω εκ νέου αίτημα ένταξης στο πρόγραμμα;

Μετά την πάροδο έξι μηνών από την πράξη έγκρισης ο δικαιούχος μπορεί να επανυποβάλει αίτηση ένταξης στο πρόγραμμα.

3. Ποιος είναι ο τρόπος καταβολής του επιδόματος;

Το επίδομα καταβάλλεται μηνιαίως, την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μήνα, με πίστωση σε τραπεζικό λογαριασμό του δικαιούχου. ΠΡΟΣΟΧΗ, το επίδομα δεν καταβάλλεται εάν ο αιτών δεν έχει δηλώσει στην αίτησή του αριθμό τραπεζικού λογαριασμού (IBAN) στον οποίο είναι δικαιούχος ή συνδικαιούχος καθώς και εάν ο IBAN δεν ταυτοποιείται με τον ΑΦΜ του δικαιούχου.

Το δικαίωμα στην καταβολή του επιδόματος ισχύει από την 1η ημέρα του επόμενου μήνα από αυτόν κατά τον οποίο υποβλήθηκε η αίτηση.

4. Πώς μπορώ να υποβάλω την σχετική αίτηση;

Η αίτηση υποβάλλεται ηλεκτρονικά είτε από τους αιτούντες απευθείας μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του επιδόματος, είτε μέσω των αρμοδίων οργάνων των Δήμων ή των Κέντρων Κοινότητας των Δήμων στους οποίους διαμένουν οι αιτούντες.

Τα νοικοκυριά με απροστάτευτα τέκνα και οι μονογονεϊκές οικογένειες υποβάλλουν αίτηση αποκλειστικά στους Δήμους ή τα Κέντρα Κοινότητας.

Η αίτηση υποβάλλεται με αυτοπρόσωπη παρουσία του πρόσωπου στο όνομα του οποίου έχει συναφθεί το μισθωτήριο συμβόλαιο της κύριας κατοικίας και εφόσον έχει υποβληθεί δήλωση φορολογίας εισοδήματος από όλα τα ενήλικα μέλη του νοικοκυριού.

Σε περίπτωση νοικοκυριού που απαρτίζεται και από φιλοξενούμενα μέλη, η αίτηση υποβάλλεται από τον υπόχρεο ή τον σύζυγο του υπόχρεου υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, για το σύνολο των μελών του νοικοκυριού.

Ο αιτών συμπληρώνει υποχρεωτικά στα αντίστοιχα πεδία της αίτησης, τα στοιχεία επικοινωνίας και συγκεκριμένα τη διεύθυνση ηλεκτρονικής αλληλογραφίας και τον αριθμό κινητής τηλεφωνίας, τον Α.Φ.Μ. και τον Α.Μ.Κ.Α. Όλα τα δεδομένα που αφορούν σε προσωπικά στοιχεία, στη σύνθεση του νοικοκυριού, σε φορολογικά και οικονομικά στοιχεία προκύπτουν από διασυνδέσεις ή διασταυρώσεις με τις βάσεις δεδομένων της Α.Α.Δ.Ε. της Η.Δ.ΙΚ.Α., του Ε.Φ.Κ.Α., του Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε., των υπουργείων Μεταναστευτικής Πολιτικής, Παιδείας, Εργασίας. Σε περίπτωση που προκύπτει αναντιστοιχία στοιχείων, η αίτηση παραμένει σε εκκρεμότητα και ο αιτών προσκομίζει αποκλειστικά στον Δήμο ή στο Κέντρο Κοινότητας κάθε πρόσφορο δικαιολογητικό για την τεκμηρίωση της πραγματικής κατάστασης του νοικοκυριού.

5. Η αίτηση μπορεί να γίνει από το σπίτι;

Ναι. Ο αιτών υποβάλλει ηλεκτρονικά την αίτηση του μέσω του διαδικτυακού ιστοτόπου του προγράμματος, χρησιμοποιώντας τους προσωπικούς κωδικούς πρόσβασης του πληροφοριακού συστήματος TAXISnet της Α.Α.Δ.Ε. Η εισαγωγή των κωδικών πρόσβασης επέχει θέση δήλωσης συναίνεσης στις διασταυρώσεις που θα πραγματοποιηθούν.

Σε περίπτωση πολυπρόσωπου νοικοκυριού ζητείται η συναίνεση των ενήλικων μελών του νοικοκυριού μέσω των κωδικών τους TAXISnet. Η συναίνεση όλων των ενηλίκων μελών είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ολοκλήρωση της αίτησης.

6. Η αίτηση μπορεί να γίνει από τα Κέντρα Κοινότητας;

Ναι. Ο αιτών αυτοπροσώπως προσκομίζει στον εξουσιοδοτημένο υπάλληλο του Δήμου διαμονής του ή του Κέντρου Κοινότητας του Δήμου διαμονής του, υπογεγραμμένο, με θεωρημένο το γνήσιο της υπογραφής, από όλα τα ενήλικα μέλη του νοικοκυριού, το έντυπο συναίνεσης, που βρίσκεται αναρτημένο στον διαδικτυακό ιστότοπο του προγράμματος, με το οποίο τα μέλη του νοικοκυριού συναινούν στο σύνολο των διασταυρώσεων που θα πραγματοποιηθούν για την επιβεβαίωση των στοιχείων τους.

Αιτήσεις υποβάλλονται με εξουσιοδότηση μόνο σε περίπτωση που συντρέχουν σοβαροί λόγοι υγείας του αιτούντα.

Το έντυπο συναίνεσης υποβάλλεται και στην περίπτωση μονοπρόσωπου νοικοκυριού. Εάν η αίτηση αφορά και φιλοξενούμενους, το έντυπο συναίνεσης υπογράφεται υποχρεωτικά και από όλα τα ενήλικα φιλοξενούμενα μέλη. Για τη συμπλήρωση της αίτησης ο εξουσιοδοτημένος υπάλληλος ενημερώνει τον αιτούντα για όσα στοιχεία είναι διαθέσιμα από τις ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων. Ο αιτών επισημαίνει τα στοιχεία που λείπουν.

Ο εξουσιοδοτημένος υπάλληλος, αφού συμπληρώσει τα στοιχεία της αίτησης στην ηλεκτρονική πλατφόρμα, εκτυπώνει την πλήρη αίτηση με τα δηλωθέντα στοιχεία.
Σε περίπτωση που προκύπτει αναντιστοιχία μεταξύ των δηλωθέντων στοιχείων και του αποτελέσματος των διασταυρώσεων, η αίτηση παραμένει σε εκκρεμότητα και ο αιτών υποχρεούται να προσκομίσει στον Δήμο ή το Κέντρο Κοινότητας κάθε πρόσφορο δικαιολογητικό για την τεκμηρίωση της πραγματικής κατάστασης του νοικοκυριού.

Αν μετά την οριστική υποβολή και επεξεργασία της αίτησης το νοικοκυριό πληροί τα κριτήρια υπαγωγής στο πρόγραμμα, η αίτηση γίνεται δεκτή και σημαίνεται αυτομάτως με την ένδειξη «Εγκεκριμένη». Η εγκεκριμένη αίτηση μπορεί να τροποποιηθεί από τον δικαιούχο απευθείας, ή μέσω του Δήμου ή του Κέντρου Κοινότητας του τόπου διαμονής, καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος αποκλειστικά για τη διόρθωση των στοιχείων επικοινωνίας, της διεύθυνσης κατοικίας και του αριθμού τραπεζικού λογαριασμού (ΙΒΑΝ).

Δίδεται η δυνατότητα υποβολής αίτησης με χειρόγραφο μισθωτήριο αποκλειστικά για τις περιπτώσεις που περιγράφονται στην ΠΟΛ1028/23.1.2015 και για τις οποίες δεν υπάρχει η δυνατότητα σύναψης ηλεκτρονικού μισθωτηρίου για συγκεκριμένες κατηγορίες ιδιοκτητών /ακινήτων.

Σε περίπτωση που μετά την οριστική υποβολή και επεξεργασία της αίτησης το νοικοκυριό δεν πληροί τα κριτήρια υπαγωγής στο πρόγραμμα η αίτηση σημαίνεται αυτομάτως με την ένδειξη «Μη Έγκριση». Οι λόγοι της απόρριψης αναγράφονται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του προγράμματος.

7. Τι συμβαίνει σε περίπτωση θανάτου του αιτούντα σε πολυπρόσωπο νοικοκυριό;

Σε περίπτωση θανάτου ανακαλείται η αίτηση και για το πολυπρόσωπο νοικοκυριό. Η αίτηση ανακαλείται είτε αυτοδίκαια κατόπιν ηλεκτρονικής διασταύρωσης είτε κατόπιν αίτησης μέλους του νοικοκυριού.

Σε αυτή την περίπτωση τα υπόλοιπα μέλη του νοικοκυριού επανυποβάλουν νέα αίτηση πριν την πάροδο έξη μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της πράξης έγκρισης.

8. Υπάρχουν περιπτώσεις εισήγησης αναδρομικής καταβολής του επιδόματος;

Ναι, δίνεται η δυνατότητα εισήγησης για αναδρομική καταβολή του επιδόματος σε περιπτώσεις που ο δικαιούχος δεν έλαβε το ποσό του επιδόματος 1)για λόγους που τεκμηριωμένα δεν οφείλονται σε υπαιτιότητα του δικαιούχου και 2) όταν υπάρχει αμέλεια των αρμόδιων υπαλλήλων του Δήμου.

9. Ποια είναι τα δικαιολογητικά που οφείλω να προσκομίσω;

Για τη χορήγηση του Επιδόματος Ενοικίου απαιτείται η δήλωση και αποδοχή του ηλεκτρονικού μισθωτηρίου συμβολαίου. Το μισθωτήριο θα πρέπει να είναι σε ισχύ κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης και για το σύνολο της περιόδου χορήγησης του επιδόματος. Δεν απαιτείται η πιστοποίηση εξάμηνης ισχύος μισθωτηρίου πριν την υποβολή της αίτησης.

• Η σύμβαση προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας για την μισθωμένη κατοικία θα πρέπει να είναι στο όνομα του αιτούντα ή μέλους του νοικοκυριού.
• Τα δικαιολογητικά που προσκομίζονται κατά περίπτωση στους Δήμους ή τα Κέντρα Κοινότητας είναι:

α) Σε περίπτωση που η σύνθεση του νοικοκυριού είναι διαφορετική από αυτήν που εμφανίζεται από τα αποτελέσματα των ηλεκτρονικών διασταυρώσεων, απαιτείται η προσκόμιση οποιουδήποτε δικαιολογητικού τεκμηριώνει τη μεταβολή (π.χ. πιστοποιητικό γέννησης, αντίγραφο ληξιαρχικής πράξης θανάτου κλπ)
β)Για τον έλεγχο του κριτηρίου της διαμονής απαιτείται η εμπρόθεσμη υποβολή δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος για τα έτη αυτά ή κάθε άλλο πρόσφορο δικαιολογητικό.
γ) Σε περίπτωση που ο αιτών ή ενήλικο μέλος του νοικοκυριού είναι πολίτης τρίτης χώρας, απαιτείται η προσκόμιση άδειας διαμονής σε ισχύ ή η βεβαίωση κατάθεσης αιτήματος ανανέωσής της, για το ελεγχόμενο διάστημα της πενταετούς ή, όπου απαιτείται, δωδεκαετούς διαμονής.

10. Ποιες είναι οι υποχρεώσεις των δικαιούχων;

Οι δικαιούχοι και τα υπόλοιπα ενήλικα μέλη του νοικοκυριού οφείλουν :

α) Να υποβάλλουν Δήλωση Φορολογίας Εισοδήματος κάθε έτος.
β) Να συναινούν στην χρήση της βάσης δεδομένων της Α.Α.Δ.Ε., καθώς και στο σύνολο των διασταυρώσεων που πραγματοποιεί η Η.ΔΙ.Κ.Α. Α.Ε., για την επιβεβαίωση των στοιχείων όλων των μελών του νοικοκυριού, συμπεριλαμβανομένων των φιλοξενούμενων.
γ) Να συναινούν στην χρησιμοποίηση των στοιχείων τους, αποκλειστικά και μόνο για το σκοπό της αξιολόγησης του προγράμματος.
δ) Να συναινούν στη διενέργεια κοινωνικής έρευνας και σε κατ’ οίκον επισκέψεις από αρμόδιους υπαλλήλους, αν απαιτηθεί, για επιτόπια επαλήθευση της σύνθεσης και των συνθηκών διαβίωσης του νοικοκυριού.
ε) Να ενημερώνουν άμεσα καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου χορήγησης του επιδόματος για ενδεχόμενη διακοπή ή λήξη ισχύος του μισθωτηρίου.
στ) Να συμπεριλαμβάνουν στην επόμενη δήλωση φορολογίας εισοδήματος όλες τις αλλαγές που αναφέρθηκαν κατά τη διαδικασία υποβολής της αίτησης.
ζ) Να εξασφαλίζουν τη φοίτηση των ανήλικων μελών του νοικοκυριού στην υποχρεωτική εκπαίδευση.
η) Να υποβάλουν αίτημα ανάκλησης της πράξης έγκρισης :1) σε περίπτωση που, εντός του μήνα της υποβολής της αίτησης, μεταβληθεί η σύνθεση του νοικοκυριού ή η κατάσταση διαμονής, 2) εάν σταματήσει η μίσθωση κύριας κατοικίας, 3) εντός του μήνα που μετακομίζουν στο εξωτερικό, 4)εφόσον εμπλέκονται σε αυτήν ακούσια και 5)έως και το επόμενο μήνα από εκείνον του θανάτου του δικαιούχου.

11. Ποιες περιπτώσεις εξαιρούνται από το πρόγραμμα;

Από την ένταξη στο πρόγραμμα εξαιρούνται νοικοκυριά που:

α) Είναι ενταγμένα σε οποιοδήποτε άλλο πρόγραμμα επιδότησης ή κάλυψης ενοικίου (π.χ στεγαστική συνδρομή ανασφαλίστων υπερηλίκων),
β) Μισθώνουν μη ηλεκτροδοτούμενες κατοικίες,
γ) Μισθώνουν μέρος κατοικίας,
δ) Μισθώνουν ως κατοικία, ακίνητο συγγενών πρώτου βαθμού εξ’ αίματος ή εξ’ αγχιστείας, συζύγου ή πρώην συζύγου, καθώς και ετέρου μέρους συμφώνου συμβίωσης.
ε) Μισθώνουν κατοικία η οποία τους είχε παραχωρηθεί εντός των τριών τελευταίων ετών πριν την υποβολή της αίτησης .