Η πιο ριζοσπαστική μεταρρύθμιση μείωσης «κόκκινων» δανείων στην ΕΕ ο «Ηρακλής»

Προσκεκλημένοι ήταν ο Γιώργος Ζαββός , τέως υφυπουργός Οικονομικών αρμόδιος για τον χρηματοπιστωτικό τομέα, ο Peter Sanfey ,Αν. Διευθυντής της EBRD του Λονδίνου , υπεύθυνος για την οικονομική πολιτική και την διακυβέρνηση , Alex Muscatelli , Διευθυντής Fitch Ratings στην Φρανκφούρτη , επικεφαλής αναλυτής για τις πιστοληπτικές αξιολογήσεις της Ελλάδας, Ισπανίας και Ιρλανδίας και η κα Vicky Pryce επικεφαλής οικονομολόγος στο Center for Economic and Business Research του Λονδίνου . Την συζήτηση συντόνισε ο Dr Andrew Hilton , Επικεφαλής του Center for the Study of Financial Innovation, κορυφαίου think tank στο City του Λονδίνου για τα θέματα των διεθνών χρηματοπιστωτικών αγορών , καινοτομιών και επενδύσεων.

Ο κ. Sanfey είπε ότι ο Ηρακλής είναι ένα χρήσιμο μοντέλο για χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα μεγάλης σώρευσης Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) κυρίως στον Ευρωπαϊκό Νότο. Ο κ Muscatelli σημείωσε ότι ο Ηρακλής ήταν ο άξονας της σημαντικής μείωσης των κόκκινων δανείων στην Ελλάδα , ενώ ο Dr Hilton τόνισε ότι αποτελεί ένα εξαιρετικά επιτυχημένο εγχείρημα και μια από τις ριζοσπαστικότερες μειώσεις κόκκινων δανείων στην Ευρώπη . Ο κ. Ζαββός υπογράμμισε ότι Ηρακλής είναι ένας επιτυχημένος μηχανισμός μείωσης συστημικών κινδύνων αλλά και διασποράς κινδύνων και δείχνει πως η τιτλοποιήσεις ως δυναμικό εργαλείο της Ένωσης των Ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την επίλυση των προβλημάτων της Τραπεζικής Ένωσης. Γι’αυτόν τον λόγο θα πρέπει να διευρυνθεί η χρήση τους για την επιτάχυνση της εμβάθυνσης της Ένωσης των Ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών.

Ο κ. Ζαββός είπε ότι μετά από μια πολύ δύσκολη περίοδο το ελληνικό τραπεζικό σύστημα βρίσκεται σε περίοδο καμπής αφού πετυχαίνει την μετάβαση από τον κίνδυνο στην ανάπτυξη για δύο λόγους:

Πρώτον, γιατί υπήρξε μια εκπληκτική μείωση των ΜΕΔ μέσω του σχήματος Ηρακλής, παρά την κρίση του COVID, με τα ΜΕΔ στην Ελλάδα να μειώνονται από το 43% των δανείων το 2019 στο 12% στο τέλος της προηγούμενης χρονιάς . Ο δείκτης των ΜΕΔ των ελληνικών τραπεζών οδεύει σταθερά προς μονοψήφιο αριθμό για το 2022 και σύντομα θα συγκλίνει με τον μέσο όρο στην ΕΕ.

Δεύτερον, γιατί απαλλασσόμενες από τα ΜΕΔ οι τράπεζες είναι και πάλι επενδύσιμες και μπορούν να ενισχύσουν την κεφαλαιακή τους βάση και την κερδοφορία τους . Μόνο πέρυσι δύο από τις συστημικές τράπεζες άντλησαν κεφάλαια, μέσω αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου, πάνω από 2 δισ. Οι προβλέψεις για την αύξηση των δανείων είναι για φέτος γύρω στο 6,5 με 7%.»

Ο κ. Ζαββός υπογράμμισε την συμβολή του Ηρακλή στις επενδύσεις τονίζοντας ότι «ο Ηρακλής είναι ο κύριος παράγοντας πίσω από τις πολλαπλές αναβαθμίσεις των ελληνικών τραπεζών από τους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης τα τελευταία δυόμισι χρόνια. Η τελευταία αναβάθμιση ήρθε από τη Fitch την Παρασκευη 18 Φεβρουαρίου»

Κατά τον ίδιο, η αναβάθμιση των τραπεζών είναι ο προπομπός για την επίτευξη της επενδυτικής βαθμίδας από την Ελλάδα. Δεδομένης της μεγάλης δυναμικής της οικονομίας, καθώς και της πολιτικής σταθερότητας πού υπάρχει, με μια φιλική προς τις επενδύσεις κυβέρνηση, εργατικό δυναμικό υψηλής ειδίκευσης που ενισχύεται από την πρόσφατη επιστροφή νέων (brain gain), είναι αναμενόμενο ότι η Ελλάδα θα φτάσει στην επενδυτική βαθμίδα μέχρι το επόμενο έτος. Και όπως γνωρίζουμε η επίτευξης της επενδυτικής βαθμίδας θα πυροδοτήσει ένα νέο κύμα επενδύσεων για την περαιτέρω τόνωση της ελληνικής οικονομίας ακολουθώντας τα παραδείγματα της JP Morgan, της Microsoft και της Pfizer που πρόσφατα επένδυσαν στην Ελλάδα»

Ο κ Ζαββός διαγράφοντας το πεδίο της επόμενης μέρας για τις τράπεζες υπογράμμισε ότι είναι οι δύο πιο σημαντικοί μοχλοί της περαιτέρω ανάπτυξης του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και της ελληνικής οικονομίας.

Πρώτον, ένα βελτιωμένο μακροοικονομικό περιβάλλον καθώς μετά την ισχυρή ανάπτυξη του 2021 που έφθασε στο 8,5% του ΑΕΠ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει ότι η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί κατά το τρέχον έτος κατά 4,9% και 3,5% το επόμενο έτος. Το ποσοστό ανεργίας τον περασμένο Δεκέμβριο μειώθηκε στο 12,7% από 17,3% το 2019 .

Ο δεύτερος σημαντικός μοχλός για την ελληνική οικονομία είναι η το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Οι ελληνικές τράπεζες είναι πλέον έτοιμες να παίξουν τον ρόλο τους ως ιμάντες μετάδοσης των Ευρωπαϊκών πόρων για την ανάπτυξη . Το Ταμείο Ανάκαμψης αναμένεται να κινητοποιήσει περίπου 60 δις εκ των οποίων πάνω από 30 δις ευρώ προέρχονται από το Ταμείο με κατανομή 18 δις επιχορηγήσεις και 13 δις δάνεια. Γνωρίζουμε επίσης ότι οι ελληνικές τράπεζες είναι έτοιμες να συμμετάσχουν με 30% στις προγραμματισμένες επενδύσεις, ενώ οι ιδιώτες επενδυτές θα συμμετέχουν σε ποσοστό 20% . Οι ελληνικές τράπεζες πρέπει να διασφαλίσουν την έγκαιρη και αποτελεσματική χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας. Το μεγάλο στοίχημα τους είναι να διοχετεύσουν τα διαθέσιμα κεφάλαια σε βιώσιμα επενδυτικά έργα, συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών επενδύσεων, της πράσινης χρηματοδότησης καθώς και σε πηγές εναλλακτικής ενέργειας που προσελκύουν σήμερα σημαντικές επενδύσεις.»

Πιο συγκεκριμένα για τις τράπεζες είπε ότι «Για να το πετύχουν αυτό, οι ελληνικές τράπεζες θα χρειαστεί να επιταχύνουν τον δικό τους ψηφιακό μετασχηματισμό σε μια δυναμική συνέργεια με τη μεγάλη επιτυχία της ψηφιοποίησης του ελληνικού δημόσιου τομέα. Επίσης, μαζί με το κράτος και τους άλλους ενδιαφερόμενους φορείς πρέπει να οικοδομήσουν ένα καινοτόμο οικοσύστημα για την πράσινη χρηματοδότηση .»

Στην παρέμβασή του ο εκπρόσωπος της EBRD κ. Sanfey είπε ότι αυτό που συντελέστηκε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα με την εντυπωσιακή μείωση των ΜΕΔ «αποτελεί μια πραγματική μεταμόρφωση γιατί αν κατορθώσεις να μεταρρυθμίσεις τον τραπεζικό τομέα η οικονομία ακολουθεί» . Μιλώντας για την εμπειρία της EBRD είπε ότι η Ελλάδα είναι από τις πιο σημαντικές χώρες για την λειτουργία της εφόσον σ αυτήν έχει σωρευτικά επενδύσεις ύψους 5.5 δις ευρώ στην διάρκεια επτά τελευταίων ετών . Τόνισε ότι «Το πιο ενθαρρυντικό από όλα τα σενάρια είναι η βελτίωση του τραπεζικού τομέα . Πράγματι, μια από τις πρώτες μας συναλλαγές το 2015 ήταν μέρος της ανακεφαλαιοποίησης των τεσσάρων συστημικών τραπεζών . Και όταν κοιτάμε πίσω το 2015 που ήταν πραγματικά η αποκορύφωση της ελληνικής κρίσης και τον τραπεζικό τομέα που ήταν σε δραματική κατάσταση και τον συγκρίνουμε με την σημερινή κατάσταση της μείωσης των ΜΕΔ από το 43% στο 12 % και οδεύουν προς μονοψήφιο ποσοστό αυτή τη χρονιά, έχουμε τώρα μια δραματική βελτίωση». Επίσης πρόσθεσε ότι είναι πολύ ενθαρρυντικό ότι οι ελληνικές τράπεζες όχι μόνο στέκονται πλέον στα πόδια τους αλλά προσφέρουν νέα προϊόντα στην αγορά που αφορούν τα χαρτοφυλάκια των τιτλοποιησεων του Ηρακλή στην δημιουργία των οποίων συνεργάζονται με την EBRD .

Απαντώντας σε μια ερώτηση για την σοβούσα κρίση των διεθνών αγορών και το δημόσιο χρέος ο κ. Ζαββός είπε ότι ‘’η δομή του δημοσίου χρέους είναι πολύ ευνοϊκή με «ισχυρά αντισώματα»(immunized debt) καθώς οι δανειστές που διακρατούν το μεγαλύτερο ποσοστό του χρέους είναι κυρίως κράτη ή Ευρωπαϊκοί και διεθνείς οργανισμοί και λιγότερο ο ιδιωτικός τομέας που , σε περίπτωση κρίσης , θα μπορούσε να λειτουργήσει απρόβλεπτα . Επίσης υπάρχουν μεγάλες προθεσμίες αποπληρωμής που υπερβαίνουν τα 20 χρόνια καθώς και σταθερά χαμηλότοκα επιτόκια. Εκτιμώ ότι είναι όλα αυτά τα στοιχεία που καθιστούν το ελληνικό χρέος ως ένα με την ευνοϊκότερη δομή που υπάρχει διεθνώς.» .

Στη συζήτηση που περιεστράφη στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και στο ενδεχόμενο δημοσιονομικών ελλειμμάτων, ο κ. Ζαββός τόνισε ότι είναι γνωστό ότι η ελληνική κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να διατηρήσει τη δημοσιονομική πειθαρχία όχι μόνο κατά τη διάρκεια της κρίσης αλλά και στα επόμενα χρόνια.

Στη δε συζήτηση για την ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν την διαφανή διακυβέρνηση και κάποιες εστίες γραφειοκρατίας ο κ. Ζαββός είπε ότι έχει ήδη υλοποιηθεί ένα τεράστιο μέρος του αναγγελθέντος μεταρρυθμιστικού προγράμματος . Επίσης είπε ότι πολλές μεταρρυθμίσεις έγιναν τα τελευταία δυόμισι χρόνια στην Ελλάδα και αφορούν όλους τους τομείς της οικονομίας (συστήματα συνταξιοδοτικών ταμείων, υγεία , απλοποιήσεις αδειοδότησης , μεγαλύτερη διαφάνεια).

Πιο συγκεκριμένα σχετικά με την διακυβέρνηση στο δημόσιο τομέα , έχει ήδη γίνει μια ευρεία ψηφιοποίηση των δημοσίων υπηρεσιών που βοηθάει σημαντικά στην μείωση της γραφειοκρατίας και συνεπώς στην ενίσχυση της διαφάνειας . Παράλληλα αναφέρθηκε στον νόμο της εταιρικής διακυβέρνησης που νομοθετήθηκε τον Ιούνιο του 2020 που ενισχύει την αξιοπιστία της κεφαλαιαγοράς και του Χρηματιστηρίου το οποίο θα πρέπει σύντομα να γίνει το επόμενο εφαλτήριο για επενδύσεις.