Fitch στο CNN Greece: «Θωρακισμένες» οι τράπεζες απέναντι σε πληθωρισμό και επισφάλειες

Όπως τονίζει η κυρία Cristina Torrella, Analytical Senior Director της Fitch, η κερδοφορία των τραπεζών θα επανέλθει σε υψηλά επίπεδα το 2022 ενώ ταυτόχρονα οι ελληνικές τράπεζες είναι καλά τοποθετημένες προκειμένου να επωφεληθούν από τις αυξήσεις των επιτοκίων που αναμένονται το προσεχές χρονικό διάστημα.

Επιπλέον, η Fitch εκτιμά ότι η ΕΚΤ θα παραμείνει ευέλικτη ως προς τη στήριξη προς τις εγχώριες τράπεζες, παρατείνοντας μάλιστα το waiver για το ελληνικό χρέος και πέρα από τον Ιούνιο του 2022.

Σημειώνεται ότι η κυρία Torrella συμμετέχει ως ομιλήτρια στο Fin Forum 2022 που διοργανώνει το CNN Greece μαζί με την Tsomokos στις 2 Μαρτίου.

Πώς βλέπετε τις προοπτικές του ελληνικού τραπεζικού τομέα το 2022;

H Fitch θεωρεί ότι οι προοπτικές του ελληνικού τραπεζικού τομέα είναι θετικές, καθώς η οικονομική ανάκαμψη στην Ελλάδα, η συνεχιζόμενη πρόοδος που καταγράφουν οι τράπεζες ως προς τη μείωση του ρίσκου στο χαρτοφυλάκιο των περιουσιακών στοιχείων τους και η ομαλοποίηση της πρόσβασης τους στις αγορές χρήματος υποστηρίζουν το λειτουργικό περιβάλλον και τις ευρύτερες επιχειρηματικές προοπτικές, παρά τους κινδύνους που δημιουργούν οι πληθωριστικές πιέσεις και η αστάθεια των χρηματοπιστωτικών αγορών.

Το ξεκαθάρισμα ως προς την ποιότητα του ενεργητικού βελτιώνει τη διαρθρωτική ικανότητα των ελληνικών τραπεζών να παράγουν κέρδη. Επίσης, οι τελευταίες επωφελούνται από την ανάπτυξη της οικονομικής δραστηριότητας, συμπεριλαμβανομένου του τουρισμού και των ακινήτων, αλλά και από το μειωμένο λειτουργικό κόστος των τραπεζών σε συνέχεια της εφαρμογής πρωτοβουλιών αναδιάρθρωσης.

Αναμένουμε ότι η κερδοφορία των τραπεζών θα επανέλθει σε βελτιωμένα επίπεδα το 2022, καθώς ορισμένες από αυτές κατέγραψαν σημαντικές ζημίες το 2021 λόγω της διάθεσης χαρτοφυλακίων μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Η βελτίωση της κερδοφορίας, μαζί με τις δράσεις κεφαλαιακής ενίσχυσης που πραγματοποίησαν οι τράπεζες, στηρίζουν επίσης τα επίπεδα κεφαλαιοποίησης του κλάδου. Με βάση αυτές τις θετικές εξελίξεις, ο οίκος Fitch αναβάθμισε πρόσφατα (στις 18 Φεβρουαρίου) τις αξιολογήσεις των τεσσάρων ελληνικών συστημικών τραπεζών.

Η Eurobank και η Εθνική αξιολογούνται πλέον με «Β+» με σταθερή προοπτική, η Alpha Bank με «Β» με θετική προοπτική και η Τράπεζα Πειραιώς με «Β-» με θετική προοπτική. Παρά τις βελτιωμένες προοπτικές για τον κλάδο, προκλήσεις για τις τράπεζες θα παραμείνουν, γεγονός που οφείλεται στα ακόμη χαμηλά επίπεδα διαρθρωτικής κερδοφορίας και την ανάγκη ανασυγκρότησης των επιχειρηματικών μοντέλων τους. Ιδίως με βάση της την ικανότητα διαφοροποίησης των εσόδων μέσω ενεργειών που παράγουν προμήθειες ή με την ανάπτυξή τους σε διεθνείς αγορές όπου είναι ήδη παρούσες .

Η βελτίωση των δυνατοτήτων ψηφιοποίησης και η περαιτέρω μείωση του αποθέματος των με εξυπηρετούμενων δανείων σε επίπεδα κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο θα αποτελέσουν επίσης στρατηγικές προτεραιότητες για τον κλάδο τα επόμενα χρόνια.

Ποια είναι η αναμενόμενη επίδραση των μελλοντικών αυξήσεων των επιτοκίων στις ελληνικές τράπεζες;

Όπως και άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες, οι ελληνικές είναι καλά τοποθετημένες προκειμένου να επωφεληθούν από τις σταθερές αυξήσεις των επιτοκίων, καθώς το κόστος των καταθέσεων λιανικής θα παραμείνει σταθερό για κάποιο χρονικό διάστημα, ενώ τα επιτόκια των δανείων θα ανατιμηθούν. Όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα, η Fitch αναμένει ότι η ΕΚΤ θα απέχει από την αύξηση των επιτοκίων τουλάχιστον για φέτος. Σε πιο άμεσο ορίζοντα, αναμένουμε ότι τα καθαρά έσοδα από τόκους των τραπεζών θα ωφεληθούν από την αύξηση των νέων δανείων προς τις επιχειρήσεις, η οποία θα υποστηριχθεί από την εκταμίευση κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) και από την ανάκαμψη της ζήτησης για χρηματοδοτήσεις από τα νοικοκυριά.

Εντούτοις, η υψηλή έκθεση των τραπεζών στο δημόσιο χρέος της Ελλάδας και άλλων κρατών θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τα κεφάλαιά τους σε περίπτωση σημαντικής αύξησης των επιτοκίων ή διεύρυνσης των πιστωτικών περιθωρίων.

Ωστόσο, ο κίνδυνος αυτός μετριάζεται εν μέρει για σημαντικό μερίδιο των χρεογράφων χάρη στη λογιστική αποτίμηση στο κόστος απόσβεσης, καθώς και με την αξιοποίηση εργαλείων αντιστάθμισης κινδύνου. Επίσης, πιστεύουμε ότι η ανακοίνωση της ΕΚΤ ότι ενδέχεται να συνεχίσει να αγοράζει ελληνικά κρατικά ομόλογα μέχρι το τέλος του 2024 μειώνει τον κίνδυνο απότομα υψηλότερου κόστους δανεισμού του δημοσίου καθώς το PEPP βαίνει προς την ολοκλήρωσή του.

Αντίστοιχα, πόσο εκτιμάτε ότι θα επηρεάσει η ενεργειακή/πληθωριστική κρίση τον τραπεζικό τομέα;

Ο υψηλός πληθωρισμός και ιδίως οι υψηλές τιμές της ενέργειας θα μπορούσαν να επιβαρύνουν το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών και τα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων επιβραδύνοντας την ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας.
Ωστόσο, οι στοχευμένες κρατικές επιδοτήσεις προς τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά και η προσδοκία μας για ομαλοποίηση του πληθωρισμού σε χαμηλότερα επίπεδα εντός του 2022 συνολικά για την Ευρωζώνη μετριάζουν την πίεση στην δυνατότητα των δανειοληπτών να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους και στην ποιότητα του ενεργητικού των τραπεζών, τουλάχιστον προς το παρόν.

Θεωρείτε επαρκείς τις ενέργειες των τραπεζών όσον αφορά τη μείωση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων; Πιστεύετε ότι θα είμαστε μάρτυρες ενός νέου, μεταπανδημικού κύματος επισφαλειών;

Οι πρόσφατες αναβαθμίσεις που πραγματοποίησε η Fitch, οι οποίες οδήγησαν σε άνοδο δύο βαθμίδων για τις περισσότερες τράπεζες, αναγνωρίζουν την επιτυχή μείωση το κινδύνου αναφορικά με το ενεργητικό των τραπεζών τα τελευταία δύο χρόνια, η οποία υποστηρίχθηκε από την έγκριση του Ελληνικού Σχεδίου Προστασίας Περιουσιακών Στοιχείων (σ.σ. Σχέδιο Ηρακλής) .

Ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων έχει μειωθεί με τον ταχύτερο ρυθμό που έχει παρατηρηθεί ποτέ στην Ευρωζώνη, από 41% στο τέλος του 2019 σε 15% στα τέλη Σεπτεμβρίου 2021.

Αναμένουμε ότι θα μειωθεί ακόμη περισσότερο σε επίπεδα κάτω από 10% το 2022, καθώς οι τράπεζες αναλαμβάνουν πρόσθετες απομειώσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων και άλλα μέτρα μείωσής τους.

Το νέο πλαίσιο αφερεγγυότητας, η εκ νέου ενεργοποίηση των πλειστηριασμών για ανακτηθέντα ακίνητα και η «βαθύτερη» αγορά για τις πωλήσεις τιτλοποιημένων μη εξυπηρετούμενων δανείων θα να βελτιώσουν τις ανακτήσεις κεφαλαίων για τις τράπεζες και τους φορείς εξυπηρέτησης δανείων. Τα νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια από την πανδημία θα πρέπει να είναι διαχειρίσιμα, δεδομένου ότι οι πληρωμές για δάνεια υπό μορατόριουμ ήταν επαρκείς μέχρι σήμερα.

Ωστόσο, οι δανειολήπτες που εξακολουθούν να επωφελούνται από λύσεις κλιμακωτής επαναπληρωμής ή προγράμματα κρατικής στήριξης Γέφυρα (περίπου 6% των ακαθάριστων δανείων) ενέχουν πιθανούς κινδύνους να μην ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους,, ιδίως στο πλαίσιο πιθανών νέων υγειονομικών περιορισμών ή εάν οι πληθωριστικές πιέσεις επιβαρύνουν περισσότερο πιστοληπτική ικανότητα των δανειοληπτών.

Ποια πιθανά γεγονότα μπορούν να επηρεάσουν την πιστοληπτική ικανότητα των ελληνικών τραπεζών, τόσο θετικά όσο και αρνητικά;

Όπως ανέφερα προηγουμένως, υπάρχουν κάποιες διαφορές στα επίπεδα αξιολόγησης των τεσσάρων ελληνικών συστημικών τραπεζών, που αντικατοπτρίζουν κυρίως τα διάφορα στάδια ποτ βρίσκονται όσον αφορά τη βελτίωση της ποιότητας του ενεργητικού και την ικανότητά τους να παράγουν κέρδη.

Η Alpha Bank και η Τράπεζα Πειραιώς έχουν σχετικά χαμηλότερες αξιολογήσεις, αλλά η θετική προοπτική και των δύο τραπεζών σημαίνει ότι είναι πιθανή η αναβάθμιση τους επόμενους 24 μήνες, εφόσον υλοποιήσουν με επιτυχία τα στρατηγικά τους σχέδια.
Τούτου λεχθέντος, τα κριτήρια αξιολόγησης και των τεσσάρων τραπεζών εστιάζονται στους ίδιους παράγοντες, αν και με διαφορετικά όρια ανάλογα με την τράπεζα.

Η ανοδική αξιολόγηση θα εξαρτηθεί από την περαιτέρω βελτίωση του περιβάλλοντος της Ελλάδας και τη συνεχή βελτίωση της ποιότητας του ενεργητικού των τραπεζών, λαμβάνοντας υπόψη το επίπεδο κάθε τράπεζας, κάτι που θα συμβάλει επίσης στη μείωση της κεφαλαιακής έκθεσης σε προβληματικά περιουσιακά στοιχεία για τα οποία δεν έχουν ληφθεί προβλέψεις. Μια περαιτέρω βελτίωση της ικανότητας παραγωγής κερδών θα επηρέαζε επίσης θετικά την αξιολόγηση.

Όσον αφορά τους κινδύνους, η Fitch πιθανότατα θα υποβάθμιζε τις αξιολογήσεις εάν νέοι υγειονομικοί περιορισμοί ή ένα πληθωριστικό σοκ αποδυνάμωναν ουσιαστικά τις προοπτικές οικονομικής ανάκαμψης της Ελλάδας. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα πιέσεις στην ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων, μεγαλύτερες από τις αναμενόμενες πιστωτικές απώλειες που θα επιδρούσαν αρνητικά στην κερδοφορία σε σταθερή βάση ή σημαντική αποδυνάμωση της κεφαλαιοποίησης, λόγω και της κεφαλαιακής επιβάρυνσης από προβληματικά περιουσιακά στοιχεία για τα οποία δεν έχουν ληφθεί προβλέψεις.

Η καθοδική πίεση στις αξιολογήσεις θα μπορούσε επίσης να προέλθει από μια ξαφνική αποδυνάμωση του πιστωτικού κλίματος, την επιδείνωση της πρόσβασης στις χρηματοπιστωτικές αγορές ή την απότομη απόσυρση της στήριξης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, πιέζοντας την αξία του χαρτοφυλακίου χρεογράφων ή τη ρευστότητας. Ωστόσο, ως προς τον παράγοντα αυτό, η Fitch πιστεύει ότι η ΕΚΤ θα παραμείνει αρκετά ευέλικτη ώστε να αποφύγει αρνητικές επιπτώσεις για τη χρηματοδότηση και τη ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών, προσαρμόζοντας το σύστημα ώστε να αντισταθμίσει το τέλος των ευνοϊκών συνθηκών στο πλαίσιο του TLTROIII ή παρατείνοντας το waiver για τo ελληνικό δημόσιο χρέος πέραν του Ιουνίου του 2022. Επίσης, τα προφίλ χρηματοδότησης και ρευστότητας των ελληνικών τραπεζών έχουν βελτιωθεί ουσιαστικά τα τελευταία χρόνια, υποστηριζόμενα από την υγιή αύξηση των καταθέσεων και την καλύτερη πρόσβαση στις αγορές χρέους.