ΔΝΤ στο CNN Greece: Δεν έχουμε ένδειξη ότι η Τουρκία θα υποβάλει αίτημα για βοήθεια

Η κατάρρευση της τουρκικής λίρας χθες κατά 15%, έως στα ιστορικά χαμηλά των 13,4650 λιρών ανά δολάριο, αποτυπώνει το μέγεθος της συσσωρευμένης αναξιοπιστίας του τουρκικού νομίσματος, απότοκου της αποσυνδεδεμένης νομισματικής πολιτικής από την πραγματική κατάσταση της οικονομίας.

Η ισοτιμία του τουρκικού νομίσματος κινείται και σήμερα στην περιοχή των 13 τουρκικών λιρών ανά 1 δολάριο, με τους αναλυτές να προειδοποιούν για πολλαπλές επιπτώσεις από τη διολίσθηση της λίρας στον πληθωρισμό, το τραπεζικό σύστημα, το χρέος και την ανάπτυξη της Τουρκίας.

Αν και οι αρχικές εκτιμήσεις μιλούσαν για αύξηση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της Τουρκίας της τάξης του 9% εφέτος — ένας από τους ταχύτερους ρυθμούς στον κόσμο – πλέον οι εκτιμήσεις μετριάζονται, με τους αναλυτές να προειδοποιούν ότι η αστάθεια του νομίσματος θα μπορούσε να περιορίσει σοβαρά τη μελλοντική ανάπτυξη.

Αυτό που είναι ορατό τα τελευταία 24ωρα είναι πως όλο και περισσότεροι Τούρκοι αποταμιευτές στρέφονται με πανικό στο δολάριο. Οι τουρκικές τράπεζες επιτρέπουν στους πελάτες να διατηρούν καταθέσεις σε ξένα νομίσματα καθώς και σε λίρες. Τα τελευταία χρόνια, οι Τούρκοι επιλέγουν όλο και περισσότερο να διατηρούν τα χρήματά τους σε δολάρια και ευρώ, καθώς ο υψηλός πληθωρισμός και τα χαμηλά επιτόκια έχουν διαβρώσει τις αποδόσεις των αποταμιεύσεων σε λίρες. Οι καταθέσεις σε ξένο νόμισμα αποτελούν το 55% του συνόλου των καταθέσεων στον τραπεζικό τομέα της χώρας - περίπου 260 δισ. δολάρια -.

Οι αναλυτές ανησυχούν ότι η διακράτηση δολαρίων θα μπορούσε να αυξηθεί περαιτέρω, ασκώντας μεγαλύτερη πίεση στη λίρα και δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο.

Η άνοδος των τιμών βρίσκεται ήδη στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας της Τουρκίας. Ο ετήσιος πληθωρισμός διαμορφώθηκε σχεδόν στο 20% τον Οκτώβριο, σύμφωνα με την τουρκική στατιστική υπηρεσία. Ο πληθωρισμός των τιμών των τροφίμων, ο οποίος ήταν πάνω από 27% σε ετήσια βάση, έχει πλήξει ιδιαίτερα σκληρά τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα.

Η εξάρτηση της Τουρκίας από εισαγόμενα αγαθά, ιδίως ενέργεια και πρώτες ύλες, σημαίνει ότι η κατάρρευση του νομίσματος μεταφράζεται γρήγορα σε υψηλότερες τιμές. Στη βάση αυτή αναλυτές αναμένουν πως ο πληθωρισμός είναι πλέον πιθανό να αυξηθεί στο 25% με 30% τους επόμενους δύο μήνες.

Ο υψηλός πληθωρισμός κινδυνεύει να τροφοδοτήσει περισσότερη νομισματική αδυναμία και να καταπνίξει την ανάπτυξη, καθώς βάλλεται η εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Θα μπορούσε επίσης να υπονομεύσει περαιτέρω τη δημόσια στήριξη προς τον Ερντογάν.

Την ίδια στιγμή, τα εξαντλημένα καθαρά συναλλαγματικά αποθέματα της κεντρικής τράπεζας σημαίνουν ότι η ικανότητά της να παρέμβει για την υπεράσπιση του νομίσματος είναι περιορισμένη. Κατά τη διάρκεια προηγούμενων περιόδων εξασθένησης της λίρας, συμπεριλαμβανομένου του 2018, η Τουρκία ανακοίνωσε έκτακτες αυξήσεις των επιτοκίων που σταμάτησαν την υποχώρηση της λίρας. Όμως, υπό το φως της ασφυχτικής πίεσης του Ερντογάν στην κεντρική τράπεζα -και των υπονοούμενων του για περισσότερες μειώσεις επιτοκίων-, ορισμένοι αναλυτές αναρωτιούνται εάν ο Τούρκος Πρόεδρος θα πράξει ότι και το 2018.

Παράλληλα, οι τράπεζες στην Τουρκία εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από δανεισμό από το εξωτερικό για να χρηματοδοτήσουν τα δάνειά τους στο εσωτερικό. Ενώ η ξένη χρηματοδότηση παρέμεινε ανθεκτική ακόμη και σε προηγούμενα επεισόδια ακραίου συναλλαγματικού στρες, όπως το 2018, μια ξαφνική αλλαγή στο κλίμα μεταξύ των ξένων δανειστών θα μπορούσε να θέσει το χρηματοπιστωτικό σύστημα υπό πίεση.

Αν και οι τράπεζες έχουν σημαντικά αποθέματα ρευστότητας σε ξένο νόμισμα για να καλύψουν ένα σύντομο κλείσιμο της αγοράς περίπου ενός έτους, ένα παρατεταμένο κλείσιμο της αγοράς θα μπορούσε να εγκυμονεί σημαντικούς κινδύνους.

Σε σχέση με το δημόσιο χρέος της Τουρκίας οι ανησυχίες δεν είναι μεγάλες, καθώς αυτό εξακολουθεί να είναι χαμηλό, περίπου στο 40%του ΑΕΠ. Μεγαλύτερη είναι η συζήτηση για το χρέος σε ξένο νόμισμα που έχει εκδώσει η Τουρκία, διότι καθώς το νόμισμα διολισθαίνει, γίνεται πιο ακριβό για το τουρκικό δημόσιο να εξυπηρετήσει το χρέος του.

Το αυξανόμενο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους θα μπορούσε να περιορίσει τον δημοσιονομικό χώρο της κυβέρνησης σε μια εποχή που σχεδιάζει να αυξήσει τις παροχές, καθώς πλησιάζουν οι εκλογές.