Πτωχευτικός νόμος: Τι ισχύει για την αίτηση στον εξωδικαστικό μηχανισμό και τη διαμεσολάβηση

Γράφει η Άννα Κορσάνου*

Από την 1/6/2021 έως την 5/6/2021 σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία είχαν εκκινήσει τη διαδικασία 24.000 ΑΦΜ-οφειλέτες και η πλειοψηφία εξ αυτών βρίσκεται στο στάδιο της άντλησης στοιχείων από τους πιστωτές.

Με απλά λόγια τα πρώτα βήματα έχουν ως εξής:. Κάνει εγγραφή στην πλατφόρμα ο αιτών οφειλέτης με τους κωδικούς taxis του. Δέχεται να γίνει άρση του απορρήτου, δηλώνει το σύζυγο ο οποίος πρέπει να εγγραφεί και να κάνει και αυτός δήλωση απορρήτου (και εδώ «κολλανε» κάποιες περιπτώσεις πχ για συζύγους σε διάσταση, καθώς αν δε γίνει αυτό το βήμα δεν προχωράει η πλατφόρμα). Το επόμενο βήμα είναι να εξουσιοδοτήσει αν θέλει ο οφειλέτης σύμβουλο-δικηγόρο που θα αναλάβει τη διαδικασία. Αυτό είναι προαιρετικό ασφαλώς. Προσοχή στο σημείο αυτό δεν έχει γίνει κατανοητό ότι είναι διαφορετική η πλατφόρμα του εξωδικαστικού μηχανισμού και διαφορετική η πλατφόρμα της πτώχευσης όπου εκεί είναι υποχρεωτική η συμμετοχή δικηγόρου που μπαίνει με ειδικούς κωδικούς.

Το επόμενο στάδιο είναι η αναμονή για άντληση των οφειλών από τράπεζες servicers και δημόσιο. Θεωρητικά γίνεται σε 15 μέρες, στην πράξη καθυστερεί προς το παρόν περισσότερο. Το επόμενο στάδιο είναι η συμπλήρωση της αίτησης. Υπάρχει λίστα menu με τις οφειλές, τα περιουσιακά στοιχεία, τους εγγυητές-συνοφειλέτες. Να σημειωθεί ότι σε περίπτωση υπογραφής μιας τελικής συμφωνίας μπορεί να υπογράψει και ο συνοφειλέτης και να επωφεληθεί και αυτός από τις ενδεχόμενες ευνοϊκές διατάξεις μιας καλής ρύθμισης αν υπάρξει βέβαια.

Η προτεινόμενη λύση που όλοι αυτό αναμένουν διαμορφώνεται με κάποια κριτήρια οριζόμενα από το νόμο. Για παράδειγμα ως αξία ακινήτων λαμβάνεται αυτή του ΕΝΦΙΑ, ως εύλογες δαπάνες διαβίωσης λαμβάνονται υπ όψιν η πρώτη ομάδα δαπανών (που είναι πολύ χαμηλά τα ποσά). Η μέγιστη διάρκεια αποπληρωμής οφειλών προς τους χρηματοδοτικούς φορείς ισούται με 420 μήνες για οφειλές φυσικών προσώπων που καλύπτονται από ειδικά προνόμια και 240 μήνες για οφειλές φυσικών προσώπων που δεν καλύπτονται από ειδικά προνόμια και 180 μήνες για οφειλές νομικών προσώπων δηλαδή εταιρειών που καλύπτονται από ειδικά προνόμια.

Η διαδικασία θα διαρκέσει δύο μήνες βάσει του γράμματος του νόμου. Στην πράξη θα διαρκέσει πολύ περισσότερο καθώς θα υπάρχει δικαίωμα να δίνονται παρατάσεις ιδίως στο στάδιο της διερεύνησης εξεύρεσης λύσης. Προβλέπεται η ύπαρξη συντονιστή πιστωτή , δηλαδή ο φορέας που έχει τις περισσότερες οφειλές και μεριμνά για την επικοινωνία με τους υπόλοιπους φορείς. Μπορεί να υποβάλλει ανεξάρτητη πρόταση ρύθμισης που βασίζεται στην αυτοματοποιημένη πρόταση αναδιάρθρωσης που προκύπτει με τη χρήση συγκεκριμένων κριτηρίων όπως ανέφερα παραπάνω.

Ο συντονιστής πιστωτής μπορεί να αυξήσει ή να μειώσει το ποσό διαγραφής. Εννοείται ότι μπορεί ένας πιστωτής να απορρίψει όλες τις προτάσεις. Επίσης ο οφειλέτης στο τέλος μπορεί να μη δεχτεί την πρόταση αν θεωρεί ότι δεν τον συμφέρει.

Τι ισχύει για το νόμο Κατσέλη

Χιλιάδες είναι πλέον οι δανειολήπτες που είχαν αίτηση υπαγωγής στο νόμο 3869/2010 το νόμο Κατσέλη, και απορρίφθηκε η αίτησή τους συνήθως λόγω δόλου. Πολλοί εξ αυτών άσκησαν έφεση και απορρίφθηκε και η έφεση. Επίσης υπάρχουν περιπτώσεις που η τράπεζα έκανε έφεση σε μια θετική απόφαση για το δανειολήπτη και την κερδίζει άρα στην περίπτωση αυτή ο δανειολήπτης πάλι χάνει. Για περίπου μια δεκαετία είχαν «παγώσει» τα δάνεια καταβάλλοντας μια χαμηλή δόση που είχε ορίσει η προσωρινή διαταγή και θεωρούσαν ότι όλοι θα συνεχίσουν έτσι για πάντα με την καταβολή μιας πολύ χαμηλής δόσης.

Μετά την έκδοση μιας απορριπτικής απόφασης η κατάσταση αλλάζει δραματικά. Οι οφειλέτες απογοητεύονται πολύ καθώς βλέπουν ότι τα χρόνια έχουν περάσει και θα αφήσουν χρέη στα παιδιά τους, κάτι που σε καμία περίπτωση δεν επιθυμούν. Και έτσι μετά από μια δεκαετία περίπου βρίσκεται ένας δανειολήπτης με αρρύθμιστα χρέη και αυξημένα λόγω τοκοφορίας για τις περιπτώσεις που υπήρχαν εξασφαλισμένα δάνεια. Για μια μερίδα δανειοληπτών η θετική έκβαση του νόμου Κατσέλη ήταν αυτονόητη και η απόρριψη της αίτησης τους αδιανόητη. Δυστυχώς η δικαιοσύνη δεν λειτουργεί με συγκεκριμένες δικλείδες και ο κάθε δικαστής δικάζει με γνώμονα την κρίση του και τη συνείδησή του.

Ποια είναι η εναλλακτική ενός δανειολήπτη που έχασε μετά από χρόνια τη διαδικασία του νόμου Κατσέλη; Μια εναλλακτική είναι η διμερής διαπραγμάτευση με τις Τράπεζες. Ιδίως αν υπάρχει οφειλή σε μια μόνο Τράπεζα. Στις περιπτώσεις όμως πολλών οφειλών σε πολλούς φορείς έχει δικαίωμα να κάνει αίτηση στην πλατφόρμα. Δηλαδή ο νόμος λέει ότι δικαίωμα υποβολής στην πλατφόρμα έχουν όσοι παραιτηθούν από την αίτηση του Ειρηνοδικείου που δεν έχει ακόμα εκδικαστεί. Όμως δεν μπορεί να υποβάλει αίτηση στον εξωδικαστικό αν εκκρεμεί η έκδοση απόφασης του νόμου Κατσέλη, ή αν έχει θετική απόφαση και δεν του αρέσει πρέπει να παρέλθει διάστημα 15 μηνών από την έκδοση της θετικής απόφασης.

Σε περίπτωση απόρριψης της αίτησης του νόμου Κατσέλη ο οφειλέτης μπορεί να υποβάλλει αίτηση στην πλατφόρμα εξωδικαστικού μηχανισμού και είναι μία σοβαρή εναλλακτική. Απλά οι δανειολήπτες θα πρέπει να έχουν ρεαλιστικές προσδοκίες και ιδίως στην περίπτωση ύπαρξης ακίνητης περιουσίας με αξία να μην προσδοκούν διαγραφές 80% ή 90% των χρεών τους. Σε περίπτωση μη ύπαρξης περιουσίας οι πιθανότητες για υψηλές διαγραφές είναι μεγάλες, αλλά στην περίπτωση αυτή ίσως να συμφέρει τον οφειλέτη η πτώχευση. Προσοχή όμως χρειάζεται ενημέρωση των συνεπειών που θα έχει στην περίπτωση της πτώχευσης, ιδίως αν επιθυμεί να ασκήσει στο μέλλον επιχειρηματική δραστηριότητα.

Εναλλακτική επίσης είναι η διαδικασία της χρηματοοικονομικής διαμεσολάβησης. Δηλαδή η προσπάθεια πολυμερούς διαμεσολάβησης και διαπραγμάτευσης προκειμένου να βρεθεί μια εξωδικαστική λύση διάρθρωσης των οφειλών του οφειλέτη. Στα πλαίσια του εξωδικαστικού μηχανισμού στο άρθρο 15 υπάρχει μέριμνα και δυνατότητα προσφυγής στη διαμεσολάβηση. Σε περίπτωση που εντός 10 ημερών από τη λήψη της πρότασης ο οφειλέτης καταθέσει αίτημα υποβολής σε διαμεσολάβηση και το αίτημα αυτό γίνει δεκτό από την πλειοψηφία των χρηματοδοτικών φορέων, ως προς την αξία των σχετικών απαιτήσεων που αφορά, τότε μπορεί να διεξαχθεί διαμεσολάβηση με εξειδικευμένο χρηματοοικονομικό διαμεσολαβητή.

Η Άννα Κορσάνου είναι δικηγόρος και χρηματοοικονομική διαμεσολαβήτρια