Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο: Ο ρυπαίνων δεν πληρώνει στην ΕΕ

Βάσει της αρχής αυτής, οι ρυπαίνοντες επωμίζονται το κόστος της ρύπανσης που προκαλούν, περιλαμβανομένου του κόστους των μέτρων που λαμβάνονται για την πρόληψη, τον έλεγχο και την αποκατάσταση της ρύπανσης, καθώς και του κόστους που αυτή συνεπάγεται για την κοινωνία.

Οι ρυπαίνοντες έχουν κίνητρο να αποφεύγουν την πρόκληση περιβαλλοντικών ζημιών και είναι υπόλογοι για τη ρύπανση που προκαλούν. Το κόστος της αποκατάστασης καλύπτεται επίσης από τους ρυπαίνοντες και όχι από τους φορολογούμενους.

Έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου εστιάζει στο κατά πόσον η αρχή εφαρμόστηκε ορθώς σε τέσσερις τομείς της περιβαλλοντικής πολιτικής της ΕΕ: σε αυτούς της βιομηχανικής ρύπανσης, των αποβλήτων, των υδάτων και του εδάφους.

Το συνέδριο αξιολόγησε κατά πόσον οι δράσεις της Επιτροπής που σχετίζονταν με την οδηγία για την περιβαλλοντική ευθύνη, η οποία ρυθμίζει περιπτώσεις πρόκλησης περιβαλλοντικής ζημίας από οικονομική δραστηριότητα, απέφεραν αποτελέσματα. Εξέτασε δε κατά πόσον η Επιτροπή και τα κράτη μέλη προστάτευαν τον προϋπολογισμό της ΕΕ εμποδίζοντας τη χρήση του για την κάλυψη δαπανών που θα έπρεπε να είχαν καλυφθεί από τους ρυπαίνοντες.

Κατά την περίοδο 2014-2020, ο προβλεπόμενος προϋπολογισμός της ΕΕ στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής και του προγράμματος LIFE για έργα που αποσκοπούσαν ειδικά στην προστασία του περιβάλλοντος ανερχόταν σε περίπου 29 δισ. ευρώ.

Το συνέδριο εξέτασε τις δαπάνες και τις δράσεις της ΕΕ κατά την εφαρμογή του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου της περιόδου 2014-2020 διότι η ρύπανση επιβαρύνει με σημαντικό κόστος την κοινωνία και συνιστά σημαντική πηγή ανησυχίας για τους πολίτες της ΕΕ, η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» είναι βασικό εργαλείο για την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων της Ευρώπης κατά τρόπο αποδοτικό και δίκαιο.

Συνολικά, η έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου διαπίστωσε, αφενός, ότι η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» αποτυπώνεται και εφαρμόζεται σε διαφορετικό βαθμό στο πλαίσιο των διαφόρων πολιτικών της ΕΕ για το περιβάλλον, και, αφετέρου, ότι η κάλυψη και η εφαρμογή της είναι ανεπαρκείς.

Όπως διαπιστώνεται στην έκθεση, στο πλαίσιο των δράσεων που ανέλαβε η Επιτροπή, σε ό,τι αφορά την περιβαλλοντική ευθύνη, προκειμένου να υποστηρίξει την εφαρμογή της οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη από τα κράτη μέλη, δεν επιλύθηκαν βασικές αδυναμίες, όπως ασάφειες σε βασικές έννοιες και ορισμούς και η απουσία χρηματοοικονομικής ασφάλειας σε περιπτώσεις αφερεγγυότητας.

Όπως χαρακτηριστικά τονίζεται στην έκθεση ενίοτε, ο προϋπολογισμός της ΕΕ χρησιμοποιείται για τη χρηματοδότηση δράσεων απορρύπανσης, το κόστος των οποίων θα έπρεπε, βάσει της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» να έχουν επωμιστεί οι ρυπαίνοντες.

Στη βάση αυτή η έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου συνιστά στην Κομισιόν να αξιολογήσει τα περιθώρια περαιτέρω ενσωμάτωσης της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» στην περιβαλλοντική νομοθεσία, να εξετάσει το ενδεχόμενο ενίσχυσης της εφαρμογής της οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη· και να προστατεύει τα κονδύλια της ΕΕ από το να χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση έργων το κόστος των οποίων θα έπρεπε να έχουν αναλάβει οι ρυπαίνοντες.