Θεσμοί: Εύσημα για μεταρρυθμίσεις, προειδοποιήσεις για τις τράπεζες

Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «η Ελλάδα έχει προβεί στις απαραίτητες ενέργειες για να επιτύχει συγκεκριμένες δεσμεύσεις της, παρά τις δύσκολες συνθήκες που προκαλούνται από την πανδημία.

«Οι αρχές πραγματοποίησαν μια σειρά από θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένων των τομέων που θα είναι καθοριστικής σημασίας για τη διαχείριση των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων από την τρέχουσα οικονομική κρίση και την ενίσχυση της ικανότητας της δημόσιας διοίκησης να εφαρμόσει επιτυχώς το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας», αναφέρεται στην έκθεση.

Στη βάση αυτή, ανοίγει ο δρόμος ώστε ο να ESM θα μεταβιβάσει στην Ελλάδα 644,42 εκατ. ευρώ από τα κέρδη των ελληνικών ομολόγων, που είχαν στην κατοχή τους οι κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης (SMP/ANFA) και να εγκρίνει την άρση της προσαύξησης του περιθωρίου επιτοκίου που είχε αποφασισθεί για ορισμένα δάνεια που είχε λάβει η Ελλάδα από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF). Η ελάφρυνση από την απόφαση αυτή θα ανέλθει στα 103,64 εκατ. ευρώ.

Οι εκτιμήσεις για την ανάπτυξη

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην δέκατη έκθεση ενισχυμένης εποπτείας αναφέρει πως ο αντίκτυπος της πανδημίας του κορωνοϊού σηματοδότησε την πορεία της ελληνικής οικονομίας το 2020. «Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της Ελλάδας συρρικνώθηκε κατά 8,2% σε ετήσια βάση το 2020, αντικατοπτρίζοντας τον αντίκτυπο των μέτρων περιορισμού της οικονομικής δραστηριότητας και ιδιαίτερα του τουριστικού τομέα», σημειώνεται σχετικά.

Ωστόσο, τονίζεται πως η σταθερή πρόοδος στους εμβολιασμούς και η σταδιακή επανέναρξη του τουριστικού αναμένεται να επιταχύνουν την οικονομική δραστηριότητα στο δεύτερο εξάμηνο του 2021 και σύμφωνα με την εαρινή πρόβλεψη της Επιτροπής το ΑΕΠ της Ελλάδας θα αυξηθεί κατά 4,1% το 2021 και κατά 6% το 2022.

Όπως διευκρινίζεται στην έκθεση, οι εαρινές προβλέψεις της Κομισιόν συνυπολογίζουν τις μεταρρυθμίσεις και τις επενδύσεις που περιλαμβάνονται στο σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. «Το σχέδιο περιλαμβάνει ορισμένα ώριμα επενδυτικά σχέδια, ιδίως στους τομείς του πράσινου μετασχηματισμού, της ψηφιακής μετάβασης, της βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης, η υλοποίηση των οποίων αναμένεται να ξεκινήσει στο δεύτερο εξάμηνο του 2021 Με την προώθηση του πράσινου και ψηφιακού μετασχηματισμού της Ελλάδας, αυτές οι επενδύσεις είναι πιθανό να προσφέρουν ισχυρή ώθηση στην ανάκαμψη και να αυξήσουν την ανάπτυξη κατά περίπου 1,3 εκατοστιαίες μονάδες κατά μέσο όρο το 2021 και το 2022», αναφέρεται στην έκθεση.

Έλλειμμα και χρέος

Η έκθεση ενισχυμένης εποπτείας αναφέρει πως το πρωτογενές έλλειμμα της Ελλάδας ανήλθε στο 7,5% του ΑΕΠ το 2020. Αποσαφηνίζει δε πως η επιδείνωση σε σύγκριση με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Κομισιόν για το 2020 εξηγείται από τα πρόσθετα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση του δεύτερου κύματος της πανδημίας τους τελευταίους μήνες του 2020. «Η δημοσιονομική πολιτική θα παραμείνει ευνοϊκή το 2021 και τα περισσότερα από τα δημοσιονομικά μέτρα που ελήφθησαν για τον μετριασμό του κοινωνικού και οικονομικού κόστους της κρίσης αναμένεται να καταργηθούν σταδιακά το 2022», σημειώνεται σχετικά.

Αναφορικά με το ελληνικό χρέος η έκθεση της Κομισιόν τονίζει πως η παρατεταμένη πανδημία αύξησε τους κινδύνους δημοσιονομικής βιωσιμότητας, οι οποίοι αντισταθμίζονται εν μέρει από την αναμενόμενη οικονομική ανάκαμψη. «Τα αποτελέσματα της ανάλυσης βιωσιμότητάς του χρέους δείχνουν ότι στο βασικό σενάριο, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ παραμένει σε καθοδική πορεία από το 2021 και μετά. Το χρέος προβλέπεται να φτάσει το 169% έως το τέλος της δεκαετίας και να μειωθεί κάτω από το 100% του ΑΕΠ έως το 2047 στο βασικό σενάριο. Η αξιολόγηση λαμβάνει υπόψη τον αναμενόμενο θετικό αντίκτυπο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας στην ανάπτυξη τα επόμενα έξι χρόνια. Βασίζεται στις πληροφορίες που παρέχονται στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και αντικατοπτρίζεται στις παραδοχές που χρησιμοποιήθηκαν στην εαρινή πρόβλεψη της Επιτροπής και δεν προδικάζει την επίσημη αξιολόγηση του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που διενεργείται από την Επιτροπή», αναφέρει η έκθεση. Όπως ξεκαθαρίζεται, τα μέτρα που παρουσιάζονται στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ελλάδος αναμένεται να έχουν πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα 0,8 στο πραγματικό ΑΕΠ κατά μέσο όρο μεταξύ 2021 και 2026.

Για τις ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδος η Επιτροπή σημειώνει πως παραμένουν αυξημένες βραχυπρόθεσμα κυρίως λόγω του υψηλού πρωτογενούς ελλείμματος, ωστόσο προσθέτει πως θα παραμείνουν κάτω από το 15% του ΑΕΠ έως το 2030 και θα διατηρηθούν σε πτωτική πορεία αργότερα και θα φθάσουν στο 13% του ΑΕΠ έως το 2060.

Οι εξελίξεις στις τράπεζες

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει πως η κερδοφορία των ελληνικών τραπεζών στηρίχθηκε το 2020 από το χαμηλό κόστος χρηματοδότησης και τα έσοδα από προμήθειες, αλλά και από τον περιορισμό του λειτουργικού κόστους χάρη στα προγράμματα εθελουσίων αποχωρήσεων. Ωστόσο, τονίζει πως το περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων και η αβεβαιότητα σχετικά με τις οικονομικές προοπτικές επηρεάζουν τις προοπτικές των τραπεζών για το 2021.

«Η κεφαλαιακή θέση του τραπεζικού συστήματος στο σύνολό της είναι σε γενικές γραμμές επαρκής, αλλά εξακολουθεί να πλήττεται από τη χαμηλή κερδοφορία και την κακή ποιότητα ενεργητικού, ενώ ο δεσμός Κράτους – Τραπεζών έχει γίνει ισχυρότερος», αναφέρει η έκθεση και προσθέτει: «Παρόλο που οι τράπεζες λαμβάνουν μια σειρά ενεργειών για την ενίσχυση των κεφαλαίων τους και την κάλυψη του κόστους των επερχόμενων τιτλοποιήσεων μη εξυπηρετούμενων δανείων και τη σταδιακή κατάργηση των μεταβατικών ρυθμίσεων προληπτικής εποπτείας, τα υποτονικά επίπεδα κερδοφορίας μπορεί να θέσουν προκλήσεις για τη μελλοντική θέση των τραπεζών. Επιπλέον, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του ήδη υψηλού μεριδίου των αναβαλλόμενων φορολογικών πιστώσεων στο κεφάλαιο των τραπεζών (59% του κεφαλαίου Common Equity Tier 1 από τα τέλη του 2020)», τονίζεται.

Αναφερόμενη στα θετικά η Κομισιόν εστιάζει στην αύξηση κεφαλαίου της Πειραιώς, που διενεργήθηκε με επιτυχία τον Απρίλιο του 2021, συγκεντρώνοντας 1,38 δισ. ευρώ, αλλά και στην πρόοδο του σχεδίου «Ηρακλής».

«Η επέκταση του προγράμματος «Ηρακλής» αναμένεται να διευκολύνει την επιτάχυνση της μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων το 2021, κυρίως μέσω ανόργανων ενεργειών, με βάση τις ισχυρές επιδόσεις του προηγούμενου έτους», σημειώνεται και προστίθεται πως ο λόγος των μη εξυπηρετούμενων δανείων προς το σύνολο των δανείων μειώθηκε σημαντικά στο 30,2% το 2020, παραμένοντας ωστόσο ο υψηλότερος στη ζώνη του ευρώ.

«Η πρόσφατη παράταση του «Ηρακλής» για επιπλέον 18 μήνες, σε συνδυασμό με τη χορήγηση επιπλέον εγγυήσεων 12 δισ. ευρώ, αυξάνοντας το συνολικό φάκελο των κρατικών εγγυήσεων στα 24 δισ. ευρώ, αναμένεται να επιτρέψει στις ελληνικές τράπεζες να προχωρήσουν σε περαιτέρω μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων τους, σε μια προσπάθεια να επιτευχθούν μονοψήφιοι δείκτες μη εξυπηρετούμενων δανείων το 2022», αναφέρεται στην έκθεση και υπογραμμίζεται πως η επιτυχία αυτών των «φιλόδοξων σχεδίων» εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η κλίμακα των νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων που γέννησε η πανδημία, η μελλοντική οικονομική ανάπτυξη και οι συνολικές συνθήκες της αγοράς.

«Οι αρχές αξιολογούν κατά πόσον απαιτείται πρόσθετη τροποποίηση στον σχετικό εκτελεστικό νόμο του «Ηρακλή» για να αντικατοπτρίζει τις δυσμενείς επιπτώσεις της πανδημίας στις ανακτήσεις», αναφέρει η Επιτροπή, ωστόσο προσθέτει πως τα περισσότερα μορατόρια δανείων έληξαν στα τέλη του 2020, και τα αρχικά αποτελέσματα από τους δύο πρώτους μήνες του 2021 υποδηλώνουν ότι ο αριθμός των πιθανών αθετήσεων υποχρεώσεων ενδέχεται να μην υπερβεί την αρχική εκτίμηση.

Τέλος, η έκθεση αναφέρει πως μια πρόσφατα εγκριθείσα τροποποίηση του νόμου για το ΤΧΣ του επιτρέπει να συμμετέχει ως ιδιώτης επενδυτής σε μελλοντικές αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου των τραπεζών, όπου διατηρεί ποσοστό, κάτι που εφαρμόσθηκε ήδη στην περίπτωση της Τράπεζας Πειραιώς. «Άλλες βασικές πτυχές, όπως η διάρκεια ζωής του Ταμείου, η διακυβέρνηση, τα ειδικά δικαιώματα, η στρατηγική εκποίησης των συμμετοχών του και τα κριτήρια επιλεξιμότητας του διοικητικού συμβουλίου για τις τράπεζες, αναμένεται να εξεταστούν από κοινού έως τον Οκτώβριο του 2021», αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Σταϊκούρας: Επιστέγασμα της σκληρής και μεθοδικής δουλειάς τα εύσημα των Θεσμών

Ως επιστέγασμα της σκληρής εργασίας της κυβέρνησης χαρακτήρισε σήμερα ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας τις θετικές αναφορές που διατυπώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην δέκατη έκθεση ενισχυμένης εποπτείας για την Ελλάδα.

Ο κ. Σταϊκούρας δήλωσε τα εξής:

«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα τη 10η Έκθεση Αξιολόγησης των Θεσμών, στο πλαίσιο του καθεστώτος Ενισχυμένης Εποπτείας, στο οποίο εισήλθε η χώρα το καλοκαίρι του 2018.

Πρόκειται για την 7η διαδοχική θετική Έκθεση Αξιολόγησης των θεσμών κατά την περίοδο διακυβέρνησης της χώρας από τη Νέα Δημοκρατία.

Και για την 5η Έκθεση που, παρά τις μεγάλες δυσκολίες τις οποίες έχει προκαλέσει – διεθνώς – η πρωτόγνωρη δοκιμασία του κορονοϊού, ολοκληρώνεται επιτυχώς.

Το αποτέλεσμα αυτό είναι επιστέγασμα της σκληρής και μεθοδικής δουλειάς, καθώς και της άριστης συνεργασίας των μελών της Κυβέρνησης, υπό την καθοδήγηση και τις εντολές του Πρωθυπουργού.

Η Έκθεση αναγνωρίζει τη σημαντική πρόοδο που επετεύχθη, εν μέσω πανδημίας, στην υλοποίηση μεταρρυθμίσεων, οι οποίες, όπως υπογραμμίζεται, αφορούν, μεταξύ άλλων, τομείς-κλειδιά για την αντιμετώπιση των μακροπρόθεσμων οικονομικών επιπτώσεων της υγειονομικής κρίσης και για την εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Επισημαίνει ότι τα πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα που έλαβε η Κυβέρνηση για το 2021 και το 2022, και τα οποία περιλαμβάνουν μειώσεις φόρων και ασφαλιστικών εισφορών, με στόχο την ενίσχυση της ανάκαμψης και των επενδύσεων, κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση.

Πιστοποιεί την αποτελεσματικότητα των μέτρων που εφαρμόζονται για τη στήριξη της απασχόλησης και την ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων, συμπληρώνοντας πως η παροχή ρευστότητας προς τις μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις αναμένεται να τονωθεί μέσω του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Προβλέπει, μετά τη σημαντική ύφεση που κατεγράφη πέρυσι, λόγω κυρίως της μεγάλης συμμετοχής του τουρισμού στο ΑΕΠ και της δομής της οικονομίας, ισχυρή ανάκαμψη το 2021 και το 2022, η οποία θα υπερκαλύψει μέσα στην προσεχή χρονιά τις απώλειες του 2020.

Αναδεικνύει την αναπτυξιακή ώθηση που αναμένεται να προσδώσουν οι μεταρρυθμίσεις και οι επενδύσεις που περιλαμβάνονται στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθώς και τη συμβολή τους στον εκσυγχρονισμό της οικονομίας, στην ενίσχυση της απασχόλησης και στη μείωση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.

Επιβεβαιώνει τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους.

Τονίζει τη σημασία της πλήρους ενεργοποίησης του νόμου για τη ρύθμιση οφειλών και την παροχή 2ης ευκαιρίας.

Καλωσορίζει την παράταση του προγράμματος “Ηρακλής”, που, όπως σημειώνεται, αναμένεται να επιτρέψει την περαιτέρω μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στις ελληνικές τράπεζες και να στηρίξει την προσπάθειά τους να περιορίσουν το ποσοστό των “κόκκινων” δανείων σε μονοψήφιο νούμερο το 2022, με στόχο την ενίσχυση της ρευστότητας σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Επικροτεί την εφαρμογή σειράς μεταρρυθμίσεων σε διάφορους τομείς, όπως η επιτυχής ολοκλήρωση της άσκησης επανυπολογισμού των αντικειμενικών αξιών, η ολοκλήρωση του “οικοδομήματος” του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, ο νέος εργασιακός νόμος, οι πρωτοβουλίες για την προώθηση των έργων στρατηγικής σημασίας – συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας Μονάδας Ωρίμανσης Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας στο ΤΑΙΠΕΔ –, η βελτίωση του πλαισίου για τις δημόσιες συμβάσεις, η απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης επενδύσεων, η πρόοδος που σημειώνεται στα πεδία των αποκρατικοποιήσεων (με ιδιαίτερη αναφορά στο Ελληνικό, τα περιφερειακά λιμάνια κ.ά.), του Κτηματολογίου και των δασικών χαρτών.

Τέλος, δίνει το “πράσινο φως” για την αποδέσμευση της 5ης δόσης των κερδών των ευρωπαϊκών κεντρικών τραπεζών από τα ελληνικά ομόλογα, των γνωστών ANFAs και SMPs.

Υπενθυμίζεται ότι θα είναι η 4η δόση που αποδεσμεύεται μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια, ενισχύοντας, συνολικά, τα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας κατά 2,8 δισ. ευρώ.

Όλα τα παραπάνω πιστοποιούν ότι η συστηματική προσπάθεια που καταβάλλουμε όλοι – πολίτες και πολιτεία – στον τομέα της οικονομίας, υπό ιδιαίτερα δυσμενείς συνθήκες, αναγνωρίζεται από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Όπως, επίσης, αναγνωρίζεται και από τις διεθνείς αγορές και τους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης.

Ωστόσο, η αναγνώριση αυτή δεν μας κάνει να εφησυχάσουμε ούτε να παραγνωρίσουμε τις μεγάλες προκλήσεις και τις δυσκολίες που εξακολουθούμε να έχουμε μπροστά μας.

Προκλήσεις και δυσκολίες από τις οποίες, όμως, μπορούμε να αναδειχθούμε νικητές, συνεχίζοντας να εργαζόμαστε με σχέδιο, αυτοπεποίθηση, υπευθυνότητα και αλληλεγγύη, ώστε να διασφαλίσουμε την ταχύτερη δυνατή ανάταξη της οικονομίας και την επίτευξη ισχυρής, διατηρήσιμης, έξυπνης και κοινωνικά δίκαιης ανάπτυξης».