Φορολογικές δηλώσεις 2016: Τι πρέπει να προσέξουν οι φορολογούμενοι

Η προθεσμία για την υποβολή των φετινών δηλώσεων λήγει κανονικά στις 30 Απριλίου, όμως το πιο πιθανό είναι να παραταθεί τουλάχιστον μέχρι τις 31 Μαΐου, λόγω της καθυστέρησης στην έναρξη της περιόδου υποβολής.

Όλοι ανεξαιρέτως θα πρέπει να υποβάλλουν το βασικό έντυπο Ε1 της φορολογικής δήλωσης, ενώ όσοι έχουν ακίνητα από τα οποία προκύπτουν εισοδήματα, θα πρέπει πρώτα να συμπληρώσουν το έντυπο Ε2, ενώ όσοι ασκούν ατομικώς επιχειρηματικές δραστηριότητες ή ελευθέρια επαγγέλματα οφείλουν να συμπληρώσουν πρώτα το Ε3 (κατάσταση οικονομικών στοιχείων από επιχειρηματική δραστηριότητα).

Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Ναυτεμπορική, για να αποφύγουν λάθη και παραλείψεις που ενδεχομένως κοστίσουν σε πρόσθετους φόρους, πρόστιμα και ταλαιπωρία, οι φορολογούμενοι, πριν και κατά τη συμπλήρωση των φετινών δηλώσεων θα πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα τα ακόλουθα σημεία:

Υποβολή δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων

1 Δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος πρέπει να υποβάλουν φέτος υποχρεωτικά όλοι όσοι έχουν κλείσει μέχρι και τις 31-12-2015 το 18ο έτος της ηλικίας τους, εφόσον έχουν να δηλώσουν οποιουδήποτε ύψους πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα. Η υποβολή γίνεται υποχρεωτικά, με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου επικοινωνίας μέσω διαδικτύου. Αυτό σημαίνει, ότι δεν εξαιρούνται από την υποχρέωση υποβολής δήλωσης τα ενήλικα τέκνα (π.χ. φοιτητές κ.λπ.), που αναγνωρίζονται ως εξαρτώμενα μέλη του φορολογούμενου, εφόσον το προηγούμενο έτος απέκτησαν έστω και 0,01 ευρώ εισόδημα (π.χ. από τόκους καταθέσεων)!

2 Από την υποχρέωση να υποβάλουν φορολογική δήλωση απαλλάσσονται μόνο όσοι φορολογούμενοι, αν και έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους, δεν απέκτησαν πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα κατά τη διάρκεια του 2015.

3 Οι φορολογούμενοι οι οποίοι έχουν κάνει έναρξη επιτηδεύματος υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος σε κάθε περίπτωση.

4 Φέτος, για πρώτη φορά επιτρέπεται να υποβάλουν κοινή φορολογική δήλωση και τα ζευγάρια που έχουν συνάψει σύμφωνα συμβίωσης, είτε είναι ετερόφυλα είτε ομόφυλα. 5 Οι σύζυγοι και όσοι έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης υποβάλλουν χωριστή φορολογική δήλωση, ο καθένας για τα εισοδήματά του, εφόσον έχει διακοπεί η συμβίωση κατά τον χρόνο υποβολής της δήλωσης ή ο ένας από τους δύο συζύγους ή συντρόφους είναι σε κατάσταση πτώχευσης ή έχει υποβληθεί σε δικαστική συμπαράσταση.

6 Οι δηλώσεις των αποβιωσάντων υποβάλλονται αποκλειστικά σε χειρόγραφη μορφή στη Φορολογική Διοίκηση.

7 Οι δηλώσεις με επιφύλαξη υποβάλλονται ηλεκτρονικά μέσω διαδικτύου και οδηγούνται από τη Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων Διακυβέρνησης (εφεξής ΔΗΛΕΔ) για έλεγχο - εκκαθάριση στην αρμόδια ΔΟΥ.

8 Για την ηλεκτρονική υποβολή της δήλωσης ο φορολογούμενος πρέπει να εισέλθει, μέσω του διαδικτύου, στη σχετική ηλεκτρονική εφαρμογή που είναι διαθέσιμη στον λογαριασμό που έχει στο σύστημα ΤΑΧΙSnet, στην ιστοσελίδα της ΔΗΛΕΔ, στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.gsis.gr.

Εκκαθάριση της δήλωσης και καταβολή φόρου

9 Η ΔΗΛΕΔ θα πραγματοποιήσει την εκκαθάριση των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων που θα υποβληθούν ηλεκτρονικά, θα εκδώσει τα εκκαθαριστικά σημειώματα και θα τα κοινοποιήσει σ’ αυτούς ηλεκτρονικά, μέσω των λογαριασμών τους στο σύστημα ΤΑΧΙSnet.

10 Στις περιπτώσεις που θα κριθεί απαραίτητος ο έλεγχος των δικαιολογητικών των αρχικών ή τροποποιητικών δηλώσεων που υποβάλλονται ηλεκτρονικά, θα οδηγούνται για έλεγχο και εκκαθάριση στις αρμόδιες ΔΟΥ.

11 Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, εφόσον από την εκκαθάριση της φορολογικής δήλωσης προκύψει επιπλέον φόρος προς καταβολή, θα πρέπει να εξοφληθεί είτε εφάπαξ, μέχρι την 29η Ιουλίου, είτε σε τρεις ίσες δόσεις, από τις οποίες η πρώτη μέχρι την 29η Ιουλίου, η δεύτερη μέχρι την 30ή Σεπτεμβρίου και η τρίτη μέχρι την 30ή Νοεμβρίου.

12 Οι φορολογούμενοι που θα πληρώσουν φέτος εφάπαξ τον φόρο εισοδήματος δεν δικαιούνται έκπτωση 2% επί της συνολικής οφειλής.

13 Δεν θα βεβαιώνεται ποσό φόρου εισοδήματος για καταβολή, εφόσον αυτό δεν υπερβαίνει τα 30 ευρώ αθροιστικά λαμβανόμενο για τον φορολογούμενο και τη σύζυγό του.

Περιεχόμενο της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος

14 Στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος πρέπει να αναγράφεται υποχρεωτικά ο Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ) του υπόχρεου και της συζύγου ή της ή του συντρόφου του.

15 Η αναγραφή του Αριθμού Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) είναι υποχρεωτική μόνο για τα εξαρτώμενα μέλη άνω των 18 ετών (που ήταν άνω των 18 ετών την 31η-12-2015).

16 Τα ανήλικα ή ενήλικα τέκνα, καθώς επίσης και τα μέλη της οικογενείας του φορολογούμενου με αναπηρία 67% και άνω θεωρείται ότι βαρύνουν τον φορολογούμενο εφόσον συνοικούν με αυτόν και το ετήσιο φορολογητέο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσό των 3.000 ευρώ ή το ποσό των 6.000 ευρώ αν αυτά παρουσιάζουν αναπηρία εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και άνω.

17 Στη δήλωση πρέπει να αναγραφούν υποχρεωτικά όλα τα εισοδήματα του φορολογούμενου και της συζύγου του, ανεξάρτητα από τον τρόπο φορολόγησής τους. Επίσης πρέπει να αναγραφούν και όλα τα απαλλασσόμενα από τον φόρο εισοδήματα. Στα ποσά που πρέπει να αναγραφούν υποχρεωτικά στη φετινή δήλωση περιλαμβάνεται και κάθε ποσό κέρδους που έχει προκύψει από μεταβίβαση επιχειρήσεων, καθώς επίσης και κάθε ποσό κέρδους ή ζημιάς που έχει προκύψει από την πώληση των ακόλουθων τίτλων:

α) μετοχών που ανήκουν σε εταιρεία μη εισηγμένη σε χρηματιστηριακή αγορά,

β) μετοχών και άλλων κινητών αξιών εισηγμένων σε χρηματιστηριακή αγορά, εφόσον ο μεταβιβάζων συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας με ποσοστό τουλάχιστον 0,5% και εφόσον οι τίτλοι αυτοί έχουν αποκτηθεί από την 1η Ιανουαρίου 2009 και εξής.

γ) μεριδίων ή μερίδων σε προσωπικές εταιρείες,

δ) κρατικών ομολόγων και εντόκων γραμματίων ή εταιρικών ομολόγων,

ε) παραγώγων χρηματοοικονομικών προϊόντων.

18 Στη δήλωση του τρέχοντος έτους πρέπει επίσης ο κάθε φορολογούμενος να αναγράψει όλα τα χρηματικά ποσά που δαπάνησε μέσα στο 2015 για την ανέγερση οικοδομών, για αγορές ακινήτων, μετοχών εισηγμένων ή μη στο Χρηματιστήριο, ομολόγων και εντόκων γραμματίων του ελληνικού Δημοσίου, για σύσταση επιχειρήσεων και για συμμετοχή σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου εταιρειών.

19 Στο κεντρικό μενού επιλογών που αντικρίζει ο φορολογούμενος μόλις εισέλθει στην ηλεκτρονική εφαρμογή υποβολής της φορολογικής δήλωσης, του παρέχεται η δυνατότητα να ενημερωθεί ηλεκτρονικά για το περιεχόμενο όλων των βεβαιώσεων αποδοχών ή συντάξεων που έχουν εκδοθεί γι’ αυτόν.

20 Οι κωδικοί της δήλωσης Ε1 που αφορούν εισόδημα από μισθωτή εργασία ή συντάξεις και την αντίστοιχη παρακράτηση φόρου θα εμφανίζονται στη φορολογική δήλωση σε πορτοκαλί πλαίσιο και θα είναι προσυμπληρωμένοι χωρίς τη δυνατότητα τροποποίησης ή διαγραφής τους από το φορολογούμενο.

21 Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος έχει λάβει έντυπη βεβαίωση αποδοχών ή συντάξεων ή αμοιβών και τα στοιχεία της δεν έχουν προσυμπληρωθεί στη δήλωση, θα πρέπει να προβεί στις ακόλουθες ενέργειες:

α) Να συμπληρώσει όλα τα υπόλοιπα στοιχεία που πρέπει να δηλώσει (όπως αυτοκίνητα, δαπάνες κ.τ.λ.).

β) Να αποθηκεύσει προσωρινά τη δήλωση Ε1.

γ) Να επικοινωνήσει με τον εργοδότη ή τον φορέα που εξέδωσε τη βεβαίωση, προκειμένου να ενημερωθεί αν αυτός υπέβαλε το αρχείο βεβαιώσεων αποδοχών ή πότε θα προβεί στις απαραίτητες ενέργειες ηλεκτρονικής υποβολής της με βάση την ΠΟΛ 1051/19.2.2015.

δ) Εφόσον ο εργοδότης υποβάλλει ηλεκτρονικά τη βεβαίωση και ενημερωθούν τα αρχεία της ΔΗΛΕΔ θα εμφανιστούν προσυμπληρωμένα τα στοιχεία της βεβαίωσης και ο φορολογούμενος θα μπορεί να συνεχίσει την υποβολή της δήλωσης.

ε) Εάν ο εργοδότης δεν υποβάλει τη βεβαίωση αποδοχών ή συντάξεων ή αμοιβών, τότε θα πρέπει να συμπληρώσει τους κωδικούς της δήλωσης που αφορούν εισοδήματα και παρακράτηση φόρου για τα οποία δεν υπάρχει ηλεκτρονική πληροφόρηση.

22 Σε περίπτωση που τα στοιχεία της βεβαίωσης αποδοχών ή συντάξεων ή αμοιβών είναι διαφορετικά από αυτά που είναι προσυμπληρωμένα, ο φορολογούμενος θα πρέπει να προβεί στις ακόλουθες ενέργειες:

α) Να συμπληρώσει όλα τα υπόλοιπα στοιχεία που πρέπει να δηλώσει (όπως αυτοκίνητα, δαπάνες κ.τ.λ.).

β) Να κάνει προσωρινή αποθήκευση της δήλωσης Ε1.

γ) Να επικοινωνήσει με τον εργοδότη ή φορέα και σε περίπτωση που επιβεβαιωθεί ότι έγινε λανθασμένη υποβολή στοιχείων, θα πρέπει ο εργοδότης ή φορέας να υποβάλει ηλεκτρονικά εκ νέου το αρχείο με τα σωστά στοιχεία βεβαίωσης.

δ) Σε διαφορετική περίπτωση, ο φορολογούμενος θα πρέπει να επικοινωνήσει με το Κέντρο Εξυπηρέτησης Συναλλασσομένων μέσω e-mail ή στο τηλέφωνο 15515.

23 Εάν συμπληρωθούν κωδικοί της δήλωσης με ποσά εισοδημάτων και φόρων για τα οποία δεν έχει παρασχεθεί ηλεκτρονική πληροφόρηση στη ΔΗΛΕΔ, οι φορολογούμενοι είναι πιθανό να κληθούν να προσκομίσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά στις αρμόδιες ΔΟΥ ή στη ΔΗΛΕΔ για έλεγχο, προκειμένου να ολοκληρωθεί η εκκαθάριση της δήλωσής τους.

24 Στο ηλεκτρονικό έντυπο της φορολογικής δήλωσης υπάρχουν πεδία διαγραμμισμένα με κίτρινο χρώμα. Πατώντας στα διαγραμμισμένα με κίτρινο χρώμα πεδία είτε εμφανίζονται σε πίνακες ήδη προσυμπληρωμένα στοιχεία τα οποία ο φορολογούμενος καλείται απλά να επιβεβαιώσει, όπως στις περιπτώσεις των κατοικιών ή των αυτοκινήτων που χρησιμοποίησε το 2015 (και είχε συμπεριλάβει και στις προηγούμενες φορολογικές του δηλώσεις) είτε εμφανίζονται πίνακες στους οποίους ο φορολογούμενος πρέπει να συμπληρώσει αναλυτικά τα στοιχεία που του ζητούνται, όπως στις περιπτώσεις των ανήλικων τέκνων που τον βαρύνουν. Με την ολοκλήρωση της συμπλήρωσης κάθε εμφανιζόμενου πίνακα, ο φορολογούμενος πρέπει να «κλικάρει» στην επιλογή «μεταφορά στη δήλωση», προκειμένου τα στοιχεία που ανέγραψε να μεταφερθούν αυτόματα στους αντίστοιχους κωδικούς της δήλωσης.

25 Για να δηλώσει ο φορολογούμενος τους τόκους που πιστώθηκαν το 2015 στους τραπεζικούς λογαριασμούς του ιδίου και της συζύγου του θα πρέπει να κάνει «κλικ» πάνω στη λέξη «ΕΔΩ» που περιλαμβάνεται στη φράση «Για εμφάνιση τόκων πατήστε ΕΔΩ», στην παράγραφο 3 του υποπίνακα 4Δ1 της φορολογικής δήλωσης. Μόλις «κλικάρει» πάνω στη λέξη αυτή τότε εμφανίζεται στην οθόνη του υπολογιστή του ένας πληροφοριακός πίνακας στον οποίο αναγράφονται αναλυτικά όλα τα ποσά των τόκων που έχουν πιστωθεί κατά τη διάρκεια του 2015 σε κάθε τραπεζικό λογαριασμό του ιδίου και της συζύγου του. Αναγράφεται επίσης το άθροισμα όλων των ποσών τόκων ξεχωριστά για τον κάθε σύζυγο.

26 Το καθαρό εισόδημα που αποκτάται από αγροτική δραστηριότητα θεωρείται πλέον ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, δηλαδή ως καθαρό κέρδος, και φορολογείται με συντελεστή 13% από το πρώτο ευρώ. Το εισόδημα από ατομική αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα προσδιορίζεται, πλέον, με λογιστικό τρόπο (έσοδα μείον έξοδα) ανεξάρτητα από την υποχρέωση τήρησης βιβλίων ή όχι. 27 Προκειμένου να δηλωθεί εισόδημα από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα για το φορολογικό έτος 2015 είναι απαραίτητη η συμπλήρωση του εντύπου Ε3. Το Ε3 πρέπει υποχρεωτικά να υποβληθεί πριν από το Ε1.

28 Το καθαρό εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα όσων έχουν την ιδιότητα του επιτηδευματία, ανεξάρτητα της τήρησης απλογραφικών ή διπλογραφικών βιβλίων προκύπτει με λογιστικό προσδιορισμό (με τη συμπλήρωση και υποβολή του εντύπου Ε3), ενώ για τους μη επιτηδευματίες φορολογείται εξ ολοκλήρου, καθόσον δεν αναγνωρίζονται δαπάνες.

29 Απαραίτητη προϋπόθεση για την υποβολή της φορολογικής δήλωσης από επιτηδευματία είναι να συμπληρωθεί και να υποβληθεί πρώτα το έντυπο Ε3.

Εισοδήματα από κεφάλαιο

30 Σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4172/2013 (Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος) τα εισοδήματα από μερίσματα, τόκους, δικαιώματα και ακίνητη περιουσία, αποτελούν εισόδημα από κεφάλαιο και θα πρέπει να δηλώνονται σε ξεχωριστό πίνακα του έντυπου Ε1, στον Πίνακα 4Δ1. Στον πίνακα αυτό δηλώνονται όχι μόνο τα εισοδήματα αυτής της κατηγορίας που αποκτήθηκαν κατά το φορολογικό έτος 2015, αλλά και ο φόρος που παρακρατήθηκε στην Ελλάδα όπου προβλεπόταν, ή ο φόρος που αυτοαποδόθηκε, ή ο φόρος που παρακρατήθηκε στην αλλοδαπή εφόσον η αλλοδαπή είχε δικαίωμα φορολόγησης.

31Στον Πίνακα 4Δ1 δηλώνονται και τα κέρδη που διανέμουν οι εταιρείες όλων των νομικών μορφών, περιλαμβανομένων και των προσωπικών εταιρειών που τηρούν διπλογραφικά βιβλία. Ομοίως δηλώνονται και οι τόκοι που εισπράττονται, από κάθε αιτία.

Εισόδημα από ακίνητη περιουσία

32 Στον υποπίνακα Δ2 του πίνακα 4 της φορολογικής δήλωσης αναγράφονται τα πάσης φύσεως εισοδήματα από ακίνητα (από εκμίσθωση ή υπεκμίσθωση ή από ιδιοχρησιμοποίηση ή δωρεάν παραχώρηση κ.λπ.). Τα πεδία που πρέπει να συμπληρωθούν στους βασικούς κωδικούς 101-108, 111-114, 129-134 και 141-150 του υποπίνακα Δ2 έχουν ροζ χρώμα.

33 Αναγνωρίζεται ποσοστό 5% επί του ακαθάριστου εισοδήματος ως δαπάνες επισκευής συντήρησης ανακαίνισης ή άλλες πάγιες και λειτουργικές δαπάνες όσων ακινήτων αποφέρουν φορολογητέο εισόδημα, ανεξάρτητα από το είδος και τη χρήση αυτών.

34 Τα ενοίκια που δεν κατάφερε να εισπράξει ο ιδιοκτήτης από τον ενοικιαστή του κατά τη διάρκεια του 2015 μπορεί να τα δηλώσει φέτος σε ξεχωριστό κωδικό και στο έντυπο Ε2 και στο έντυπο Ε1.

35 Το τεκμαρτό εισόδημα από δωρεάν παραχώρηση κατοικίας μέχρι 200 τ.μ. προς τα τέκνα ή τους γονείς του φορολογούμενου ή προς άλλους ανιόντες ή κατιόντες εξ αίματος ή εξ αγχιστείας συγγενείς, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως κύρια κατοικία, δεν υπάγεται σε φόρο.

Εισόδημα από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου

Στον υποπίνακα Ε του πίνακα 4 του εντύπου Ε1:

36 Στους κωδικούς 829-830 συμπληρώνεται το κέρδος από την πώληση τίτλων, όταν οι τίτλοι έχουν εκδοθεί από επιχείρηση που εδρεύει στην Ελλάδα, ενώ στους κωδικούς 865-866 συμπληρώνεται το κέρδος από την πώληση τίτλων όταν οι τίτλοι έχουν εκδοθεί από αλλοδαπή επιχείρηση.

37 Στους κωδικούς 867-868 συμπληρώνεται ο φόρος που τυχόν καταβλήθηκε ή παρακρατήθηκε για μεταβίβαση τίτλων στο εξωτερικό, σε χώρα που είχε δικαίωμα φορολόγησης.

38 Στους κωδικούς 871-872 συμπληρώνεται η ζημιά από την πώληση τίτλων, η οποία δύναται να μεταφέρεται για 5 έτη προκειμένου να συμψηφιστεί με κέρδη από την ίδια αιτία.

Πίνακας 6 (Πρόσθετα πληροφοριακά στοιχεία)

39 Στους κωδικούς 657-658 και 659-660 συμπληρώνονται τα εισοδήματα που απαλλάσσονται του φόρου ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο και εμφανίζεται πίνακας στον οποίο αναλύονται ανάλογα με την προέλευσή τους.

40 Στους κωδικούς 781-782 συμπληρώνονται τα ποσά που δεν αποτελούν εισόδημα και εμφανίζεται ομοίως πίνακας για την ανάλυσή τους.