Πρόεδρος Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς: Ενισχύουμε σημαντικά το ελεγκτικό μας έργο

Ως προς την ενίσχυση της προληπτικής εποπτείας, «ακολουθήσαμε μία διαφορετική φιλοσοφία μέσα από την οποία στηρίζουμε τις προσπάθειες των εταιρειών για συμμόρφωσή τους με το νομοθετικό πλαίσιο προκειμένου να αποφευχθούν αποκλίσεις», τονίζει. Οι προσπάθειες, όμως, όπως θα τονίσει, για πιο γρήγορη και αποτελεσματική ανταπόκριση της ΕΚ στις διαρκώς και πιο σύνθετες εποπτικές και ελεγκτικές αρμοδιότητες συνεχίζονται και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει επίσης προχωρήσει στην υποβολή μίας ολοκληρωμένης πρότασης σχεδίου νόμου, με το οποίο επιδιώκεται η προσαρμογή και ο εκσυγχρονισμός των διατάξεων που διέπουν τη λειτουργία της Επιτροπής όσον αφορά τη λειτουργική ανεξαρτησία και την οικονομική αυτοτέλειά της.

«Είναι σημαντικό και απαραίτητο η Κεφαλαιαγορά να καταστεί και πάλι αρωγός της οικονομίας» σημειώνει και προσθέτει ότι «η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, σε ρόλο εμπειρογνώμονα, μπορεί να συμβάλλει στη διαμόρφωση συγκεκριμένου πλαισίου. Με πρωτοβουλία μας, μελετούμε νέα προϊόντα, που συνδεόμενα με φορολογικά κίνητρα, θα μπορούσαν να συνδράμουν προς αυτήν την κατεύθυνση (κεφάλαια καινοτομίας)».

Η κυρία Βασιλική Λαζαράκου αναφέρει ότι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει δεχθεί καταγγελίες για επενδυτικές εταιρείες "φαντάσματα", οι οποίες μέσω ιστοσελίδων διαφημίζουν πλατφόρμες για Forex, κρυπτονομίσματα κ.ά. «Όπου διαπιστώνουμε ότι λειτουργούν παράνομα πέραν της ανάρτησης προειδοποίησης για κάθε μία από αυτές, παραπέμπουμε την υπόθεση και στις δικαστικές αρχές όταν απαιτείται» επισημαίνει.

Σχετικά με τις επενδύσεις στα κρυπτονομίσματα που έχουν γίνει πλέον της μόδας και στην Ελλάδα, η εποπτεία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς αφορά μόνον στο θέμα του "ξεπλύματος" που μπορεί να διενεργείται μέσω κρυπτονομισμάτων. «Θέλω να επισημάνω ότι η εποπτεία για το "ξέπλυμα" στα θέματα ανταλλαγής κρυπτονομισμάτων αποτελεί ιδιαίτερη πρόκληση για την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς καθώς, εξ' όσων γνωρίζουμε, υπάρχει μεγάλος αριθμός "ανταλλακτηρίων" σε όλη τη χώρα, μάλιστα ακόμη και εντός εμπορικών καταστημάτων» θα πει.

Τέλος, για την πρόσφατη ομόφωνη εκλογή της στο ΔΣ της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) δηλώνει ότι αποτελεί προσωπική τιμή και συγχρόνως αναγνώριση της ενεργούς δραστηριότητας της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς στην ESMA.

Ακολουθεί η συνέντευξη της προέδρου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, Βασιλικής Λαζαράκου, στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και τον Κώστα Χριστοφιλέα

ΕΡ. Κατά τη διάρκεια τής μέχρι τώρα θητείας σας έχετε αναμορφώσει ριζικά το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς με βασικό στόχο την ενίσχυση της προληπτικής εποπτείας. Πόσο σίγουρος μπορεί να αισθάνεται ο επενδυτής ότι δεν θα «ζήσουμε» κάποιο φαινόμενο ανάλογο με αυτό της Folli Follie;

Πρώτα απ' όλα θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι η ασφάλεια της αγοράς δημιουργείται μέσα από το νομοθετικό πλαίσιο που ορίζει η πολιτεία και το οποίο είναι προσαρμοσμένο στην Ευρωπαϊκή νομοθεσία. Από τις βασικότερες, δε, αποστολές της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς είναι η διασφάλιση κλίματος ασφάλειας στην αγορά μέσω της εποπτείας της, εντός φυσικά των εξουσιοδοτήσεων του νομοθετικού πλαισίου, και βέβαια σύμφωνα με το ανθρώπινο δυναμικό και τις υποδομές που είναι διαθέσιμες. Γι' αυτό το λόγο, από την πρώτη ημέρα που αναλάβαμε καθήκοντα θέσαμε τρεις προτεραιότητες: την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου, την ενίσχυση προληπτικής εποπτείας και την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών. Πρόκειται για προτεραιότητες τις οποίες διατηρούμε και σήμερα ψηλά στην ατζέντα μας.

Το προηγούμενο χρονικό διάστημα τολμήσαμε την αναμόρφωση του οικοσυστήματος της κεφαλαιαγοράς. Ειδικότερα θα αναφερθώ σε τέσσερις ενδεικτικές αλλαγές που προήλθαν κατόπιν εισήγησης της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, όπως ότι θεσπίστηκε η διάταξη του άρθρου 40 του ν. 4640/2019 με το οποίο δόθηκε η δυνατότητα στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς να ζητάει από το δικαστήριο διορισμό προσωρινής διοίκησης σε εισηγμένη εταιρία αν συντρέχουν συγκεκριμένες περιπτώσεις - μέτρο το οποίο και ενεργοποιήθηκε αμέσως μετά την ψήφιση του στην περίπτωση που αναφέρατε. Παράλληλα, αναθεωρήθηκε ο νόμος για την εταιρική διακυβέρνηση, προβλέφθηκαν νέα προϊόντα και υιοθετήθηκαν επιμέρους διατάξεις για την αποτελεσματικότερη λειτουργία της αγοράς. Επιπλέον, εκδόθηκαν από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς κανονιστικές πράξεις που ενισχύουν την αποτελεσματικότητα της εποπτείας και την απλούστευση των διαδικασιών σε διάφορα θέματα όπως, για παράδειγμα, την ηλεκτρονική υποβολή δικαιολογητικών, την απλούστευση της διαδικασίας για έγκριση Ενημερωτικών Δελτίων που απαιτούνται για τις εισαγωγές μετοχών και άλλων κινητών αξιών στο χρηματιστήριο, τις αυξήσεις κεφαλαίων και τις εκδόσεις εταιρικών ομολόγων.

Ειδικά όσον αφορά στην εταιρική διακυβέρνηση και τον κίνδυνο επανάληψης φαινομένων του παρελθόντος, δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στον εκσυγχρονισμό και θωράκιση της εταιρικής διακυβέρνησης των εισηγμένων εταιριών. Τα κενά που εντόπισε η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς οδήγησαν στην εισήγησή της για την αναμόρφωση του αντίστοιχου θεσμικού πλαισίου που υλοποιήθηκε με τον Νόμο 4706/2020. Με τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία επιδιώχθηκε να θεραπευθούν δυσλειτουργίες και στρεβλώσεις της μέχρι τότε νομοθεσίας και κυρίως να ενισχυθούν ουσιαστικά οι ελεγκτικοί μηχανισμοί των εισηγμένων. Πρόκειται για μία ευκαιρία που προσφέρεται στις εισηγμένες εταιρίες, καθώς η ορθή εταιρική διακυβέρνηση πρωτίστως ωφελεί τις ίδιες, δίνοντας τους τη δυνατότητα να καταστούν ανταγωνιστικότερες σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και βοηθώντας συνολικά στην αποτελεσματικότερη λειτουργία τους. Έχουμε ήδη εκδώσει Κανονιστικές Αποφάσεις και Κατευθυντήριες Γραμμές για ειδικότερα θέματα που προβλέπει ο νόμος, προκειμένου να συμβάλλουμε στην έγκαιρη και κατάλληλη προετοιμασία των εισηγμένων εταιριών μέχρι τις 17 Ιουλίου του 2021, ημερομηνία που θα τεθούν σε πλήρη εφαρμογή οι νέες διατάξεις, καθώς τώρα διανύουμε τον χρόνο προσαρμογής στο νέο πλαίσιο.

Ως προς την ενίσχυση της προληπτικής εποπτείας, προχωρήσαμε σε σημαντικές ενέργειες για παροχή πληρέστερης ενημέρωσης και για αποτροπή ερμηνευτικών ασαφειών στη νομοθεσία της κεφαλαιαγοράς ώστε να προλάβουμε προβλήματα και δυσλειτουργίες στην αγορά, πριν εκδηλωθούν τυχόν δυσάρεστες συνέπειες. Δηλαδή, πρόκειται για μία διαφορετική φιλοσοφία μέσα από την οποία στηρίζουμε τις προσπάθειες των εταιρειών για συμμόρφωσή τους με το νομοθετικό πλαίσιο προκειμένου να αποφευχθούν αποκλίσεις. Για παράδειγμα, θα αναφέρω τρείς συγκεκριμένες δράσεις: Τους συστηματικούς ελέγχους σε σχέση με τις πλατφόρμες που επιδιώκουν να προσελκύσουν πελάτες στην Ελλάδα. Ήδη, έχουμε διαπιστώσει σωρεία παραβάσεων οι οποίες επικοινωνούνται μέσω του ιστοτόπου της ΕΚ και καλώ τους επενδυτές να συμβουλεύονται την ιστοσελίδα της Επιτροπής πριν προβούν σε επενδύσεις σε τέτοιες πλατφόρμες. Εκτός από τις προβλεπόμενες νομικές ενέργειες εκδώσαμε και σειρά ανακοινώσεων για την προστασία του επενδυτικού κοινού. Αντίστοιχα, εστάλη ενημέρωση σε εισηγμένες εταιρίες με συγκεκριμένες υποδείξεις, πρακτικές και διαδικασίες που πρέπει να τηρούνται για επιμέρους θέματα τα οποία αφορούν κυρίως στις υποχρεώσεις τους σε θέματα διαφάνειας ή και κατάχρησης αγοράς. Συνολικά, ενισχύσαμε σημαντικά το ελεγκτικό μας έργο ώστε να ασκήσουμε αποτελεσματική εποπτεία.

ΕΡ. Η Ελληνική Κεφαλαιαγορά καλείται να παίξει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Ποιες ενέργειες έγιναν και πρέπει να γίνουν με στόχο την προσέλκυση επενδυτών;

Η Ελλάδα έχει ανάγκη από υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και χρειαζόμαστε από την αγορά να υποστηρίξει με τις λειτουργίες της την πραγματική οικονομία. Είναι σημαντικό και απαραίτητο η κεφαλαιαγορά να καταστεί και πάλι αρωγός της οικονομίας. Πέραν των εποπτικών καθηκόντων, στόχος της Αρχής είναι και η συμβολή στην αναμόρφωση του εθνικού πλαισίου, όπου αυτό απαιτείται, με τη χάραξη κατάλληλης στρατηγικής για την ελληνική κεφαλαιαγορά. Ήδη, οι Ευρωπαίοι επόπτες στο πλαίσιο της Ένωσης Κεφαλαιαγορών εξετάζουμε νέες προτάσεις για ανάπτυξη της αγοράς και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς συμμετέχει στενά στις σχετικές διαβουλεύσεις. Σε κάθε περίπτωση, είμαστε στην κατάλληλη χρονική στιγμή ώστε οι θεσμικοί φορείς της αγοράς να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που δημιουργούνται σε εθνικό αλλά και σε διεθνές επίπεδο όπως πχ τα πράσινα ομόλογα, τα funds που επενδύουν σε πράσινες επενδύσεις και εταιρίες και άλλα. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, σε ρόλο εμπειρογνώμονα, μπορεί να συμβάλλει στη διαμόρφωση του συγκεκριμένου πλαισίου και να εισηγηθεί τις απαραίτητες προσαρμογές όπου αυτές απαιτούνται. Μάλιστα ήδη, με πρωτοβουλία μας, μελετούμε νέα προϊόντα που συνδεόμενα με φορολογικά κίνητρα θα μπορούσαν να συνδράμουν προς αυτήν την κατεύθυνση (κεφάλαια καινοτομίας).

ΕΡ. Το τελευταίο διάστημα υπάρχουν καταγγελίες ότι επενδυτικές εταιρείες «φαντάσματα» έχουν εξαπατήσει πολίτες μέσω ιστοσελίδων που διαφημίζουν πλατφόρμες για Forex, κρυπτονομίσματα κ.ά. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει δεχθεί τέτοιες καταγγελίες; Πώς μπορεί να προστατευτεί ο επενδυτής;

Ναι, έχουμε δεχθεί καταγγελίες τις οποίες και επεξεργαζόμαστε άμεσα τηρώντας φυσικά τις νόμιμες και θεσμοθετημένες διαδικασίες. Όπου διαπιστώνουμε ότι λειτουργούν παράνομα (δηλαδή χωρίς την απαραίτητη άδεια για παροχή επενδυτικών υπηρεσιών) πέραν της ανάρτησης προειδοποίησης για κάθε μία από αυτές, παραπέμπουμε την υπόθεση και στις δικαστικές αρχές όταν απαιτείται. Μάλιστα, πρόσφατα, προχωρήσαμε και σε μία ανακοίνωση προς το κοινό σε σχέση με τις περιπτώσεις ηλεκτρονικής επενδυτικής απάτης. Με τη μεγαλύτερη χρήση του διαδικτύου, ειδικά κατά την τρέχουσα περίοδο που λειτουργούμε όλοι εξ' αποστάσεως, έχει παρατηρηθεί αύξηση των περιπτώσεων επενδυτικής απάτης. Συχνά, μη αδειοδοτημένα πρόσωπα ή εταιρίες, χρησιμοποιώντας μεθόδους επιθετικής διάθεσης χρηματοπιστωτικών μέσων (marketing) μέσω τηλεφώνου, ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ισχυριζόμενα ότι προέρχονται από αξιόπιστες εταιρίες και υποσχόμενα «ασφαλείς επενδύσεις», διαφημίζουν συναλλαγές μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας, κυρίως σε συνάλλαγμα (FOREX), πολύτιμα μέταλλα, πετρέλαιο, συμβόλαια επί διαφορών (CFDs) και κρυπτονομίσματα, όπως το bitcoin.

ΕΡ. Οι επενδύσεις στα κρυπτονομίσματα έχουν γίνει πλέον της μόδας και στην Ελλάδα. Το τελευταίο διάστημα έχουν «ξεφυτρώσει» αρκετοί πάροχοι υπηρεσιών στα κρυπτονομίσματα. Τι θα πρέπει να προσέξουν οι επενδυτές, όταν επενδύουν μέσω αυτών των παρόχων; Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει την εποπτεία τους;

Η εποπτεία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς αφορά μόνον στο θέμα του «ξεπλύματος» που μπορεί να διενεργείται μέσω κρυπτονομισμάτων. Για το λόγο αυτό καλέσαμε, με ανακοίνωσή μας όλους τους παρόχους να εγγραφούν έως τις 31 Ιανουαρίου 2021 στο ειδικό μητρώο που δημιουργούμε και τηρείται από την Επιτροπή. Έχουν ήδη εγγραφεί πάροχοι και είμαστε στη διαδικασία της έρευνας σχετικά με το κατά πόσον υφίστανται και άλλοι οι οποίοι δεν έχουν εγγραφεί στο εν λόγω μητρώο αλλά παρέχουν τις υπηρεσίες. Θέλω να επισημάνω ότι η εποπτεία για το «ξέπλυμα» στα θέματα ανταλλαγής κρυπτονομισμάτων αποτελεί ιδιαίτερη πρόκληση για την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς καθώς, εξ' όσων γνωρίζουμε υπάρχει μεγάλος αριθμός «ανταλλακτηρίων» σε όλη τη χώρα, μάλιστα ακόμη και εντός εμπορικών καταστημάτων. Επιπλέον, υπάρχουν πάροχοι που λειτουργούν πλατφόρμες, η εποπτεία των οποίων επίσης αποτελεί πρόκληση, κυρίως λόγω έλλειψης θεσμικής αλλά και πρακτικής δυνατότητας κατασταλτικής παρέμβασης της Επιτροπής στην λειτουργία τους αν διαπιστωθούν παραβάσεις. Σε σχέση με τα θέματα επενδύσεων στα κρυπτονομίσματα και τα θέματα προστασίας των επενδυτών, θέλω να προσθέσω ότι κατά την παρούσα χρονική στιγμή γίνεται επεξεργασία στα ευρωπαϊκά όργανα της Πρότασης «Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις αγορές κρυπτοστοιχείων». Συμμετέχουμε από την πρώτη στιγμή στη διαβούλευση αποστέλλοντας θέσεις και παρατηρήσεις στο αρμόδιο Υπουργείο προκειμένου να ληφθούν υπόψη για τη διατύπωση της άποψης της χώρας μας στην αντίστοιχη ομάδα εργασίας του Συμβουλίου.

ΕΡ. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ετοιμάζεται νέο νομοσχέδιο που αφορά στη διοίκηση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Θα θέλατε να μας δώσετε περισσότερες λεπτομέρειες;

Η ενίσχυση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς ώστε να ανταπεξέλθει αποτελεσματικά στις σημερινές προκλήσεις και να δημιουργήσει τις συνθήκες για τη δυναμική ανάπτυξη της κεφαλαιαγοράς, αποτελεί πάγιο αίτημα του Οργανισμού το οποίο είχαμε θέσει ήδη από τον διορισμό μας. Ένας από τους λόγους που απαιτείται η άμεση ενίσχυση της Επιτροπής είναι ο μεγάλος αριθμός νομοθετημάτων που υιοθετήθηκαν πανευρωπαϊκά σε συνέχεια της κρίσης του 2008, με αποτέλεσμα το εποπτικό έργο της κεφαλαιαγοράς όχι μόνον να αυξηθεί σημαντικά αλλά και να γίνει ιδιαίτερα σύνθετο. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς προχώρησε στην υποβολή μίας ολοκληρωμένης πρότασης σχεδίου νόμου προς το υπουργείο με το οποίο επιδιώκεται η προσαρμογή και εκσυγχρονισμός των διατάξεων που διέπουν τη λειτουργία της Επιτροπής με γνώμονα τις διατάξεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και των διεθνών προτύπων που ισχύουν για τους επόπτες κεφαλαιαγοράς, όσον αφορά τη λειτουργική ανεξαρτησία και την οικονομική αυτοτέλεια. Οι συγκεκριμένες διατάξεις στοχεύουν στην εγκαθίδρυση ενός σύγχρονου πλαισίου που επιτρέπει την πιο γρήγορη και αποτελεσματική ανταπόκριση της ΕΚ στις διαρκώς και πιο σύνθετες εποπτικές και ελεγκτικές αρμοδιότητες που της έχουν ανατεθεί σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο ευρωπαϊκό ρυθμιστικό περιβάλλον.

Πέραν αυτού, έχει δοθεί μεγάλη βαρύτητα - και έχουμε ξεκινήσει ήδη από το 2020- στο έργο της ψηφιακής μεταρρύθμισης που αποτελεί άμεσο στόχο της Επιτροπής για την αποτελεσματικότερη λειτουργία της. Η Επιτροπή έχει δρομολογήσει το σχέδιο για την ψηφιακή της μεταρρύθμιση, λαμβάνοντας υπόψη τις προκλήσεις της νέας ψηφιακής εποχής και τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η αξιοποίηση δεδομένων. Επίσης, μέσα στο πλαίσιο αυτό, το υπουργείο Οικονομικών έχει συγκροτήσει νομοπαρασκευαστική επιτροπή για την εκπόνηση σχεδίου νόμου για τη λειτουργία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και, πέραν του ήδη κατατεθειμένου σχεδίου νόμου και της συμβουλευτικής μας υποστήριξης, ως καθ' ύλην αρμόδιοι, έχουμε θέσει στη διάθεση του υπουργείου τα έμπειρα στελέχη μας που θα συνδράμουν το έργο.

ΕΡ.Πρόσφατα εκλεχθήκατε ομόφωνα μέλος του ΔΣ της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA). Τι σημαίνει αυτό για εσάς και για την Ελληνική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς;

Η ομόφωνη εκλογή μου στο Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ΕΚΑΑ/ ESMA), δηλαδή του ευρωπαϊκού επόπτη στον οποίο συμμετέχουν όλες οι εποπτικές αρχές της ΕΕ, αποτελεί προσωπική τιμή και συγχρόνως αναγνώριση της ενεργούς δραστηριότητας της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς στην ESMA. Η ESMA έχει αναλάβει και αναλαμβάνει όλο και περισσότερες αρμοδιότητες άμεσης εποπτείας σε συγκεκριμένους φορείς και θέματα κυρίως στο πλαίσιο της επίτευξης εποπτικής σύγκλισης. Πρέπει να σημειωθεί ότι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς αποτελεί ενεργό και ιδιαίτερα δραστήριο μέλος της ESMA.Τα στελέχη της συμμετέχουν σε περίπου 30 ομάδες εργασίας της ESMA και σε 6 κοινές ομάδες εργασίας των τριών ευρωπαϊκών εποπτικών αρχών (ESMA, EBA, EIOPA). Επιπλέον, προεδρεύω στην Κοινή Επιτροπή για τις Τιτλοποιήσεις και, λόγω αυτού, συμμετέχω και στην Κοινή Επιτροπή των τριών προαναφερόμενων Ευρωπαίων Εποπτών που διαβουλεύεται θέματα κοινού ενδιαφέροντος.Η συμμετοχή μου συνεπώς τόσο στο Management Board όσο και στην Κοινή Επιτροπή των τριών Ευρωπαίων Εποπτών έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι έτσι είμαστε μέσα στα κέντρα λήψεως αποφάσεων και δημιουργίας προτάσεων και μάλιστα σε μία ιδιαίτερη περίοδο που είναι σε εξέλιξη πολύ σημαντικές διεργασίες στις ευρωπαϊκές κεφαλαιαγορές. Σημειώνω ότι τέτοιες διεργασίες αφορούν για παράδειγμα την εποπτική σύγκλιση που θα φέρει μεγάλες αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας όλων των εποπτών της ΕΕ.