ΙΟΒΕ: Καταλύτης το εμβόλιο για τουρισμό και ανάπτυξη

Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ παρά τις γενικά θετικές εξελίξεις στο μέτωπο των εμβολίων, ισχυρές αβεβαιότητες παραμένουν για την τελική εξέλιξη της υγειονομικής κρίσης. Ακόμη και χωρίς κάποια αρνητική έκπληξη στα πρωτογενή χαρακτηριστικά της πανδημίας, η αντιμετώπιση του προβλήματος θα παραμένει δύσκολη.

«Οι πρώτοι μήνες του έτους είναι επικίνδυνοι για νέα έξαρση κρουσμάτων, ενώ στη συνέχεια, προς την άνοιξη, θα πρέπει να γίνει διαχείριση των διαφορετικών δυναμικών που θα δημιουργούν ο σταδιακός εμβολιασμός, μέρους μόνο του πληθυσμού, αλλά και η εύλογη αδημονία επιστροφής στην κανονικότητα. Σταδιακά, πάντως, μέσα στη νέα χρονιά η οικονομία και η κοινωνία θα αφήνουν τις θέσεις άμυνας και θα τοποθετούνται για την επόμενη μέρα», αναφέρουν οι αναλυτές του ΙΟΒΕ.

Σύμφωνα με το δυσμενές σενάριο που έχει καταρτίσει το ΙΟΒΕ , η υγειονομική κρίση δεν θα αποκλιμακωθεί εγχωρίως και διεθνώς σε μεγάλο μέρος της διάρκειας του 2021. Ενδεχομένως θα παρουσιάσει νέα, έντονη έξαρση, π.χ. κατά την άνοιξη ή το φθινόπωρο. Από την άλλη πλευρά, θα υλοποιηθούν περισσότερες παρεμβάσεις στήριξης επιχειρήσεων και νοικοκυριών από τις προβλεπόμενες στον Προϋπολογισμό του 2021. Ως αποτέλεσμα αυτών των τάσεων στην πανδημία, η διάρκεια της τουριστικής περιόδου θα είναι παρόμοια με αυτή το 2020. Ωστόσο, ο εμβολιασμός μέρους του πληθυσμού έως το καλοκαίρι θα τονώσει το διεθνή τουρισμό σε αυτές τις μη ευνοϊκές ταξιδιωτικές συνθήκες, με αποτέλεσμα οι σχετικές εισπράξεις να διαμορφωθούν στο 35-40% του 2019. Επιπλέον, οι εισροές του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης θα υπολείπονται αρκετά του στόχου στον Προϋπολογισμό του 2021, π.χ. λόγω διαδικαστικών προβλημάτων σχετικά με το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, την εκταμίευση των κεφαλαίων κ.ά.

Ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ Νίκος Βέττας ανέφερε στην παρουσίαση της έκθεσης πως είναι εξαιρετικά κρίσιμο να προχωρήσει το εμβολιαστικό πρόγραμμα με γρήγορους ρυθμούς έως το τέλος Απριλίου, ώστε να μη χαθεί η τουριστική χρονιά. Σύμφωνα με τον κ. Βέττα, αν υπάρξουν προβλήματα στον εμβολιασμό και τεθεί σε κίνδυνο η τουριστική περίοδος, τότε η ανάπτυξη θα περιοριστεί στο 0,5-1%, επίπεδα που προβλέπει το δυσμενές σενάριο.

Το ΙΟΒΕ διατυπώνει προειδοποιήσεις και για τον τραπεζικό τομέα. Όπως σημειώνει, εν μέσω πανδημίας παραμένουν οι μακροχρόνιες αδυναμίες του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Ξεχωρίζουν τα αδύναμα ποιοτικά στοιχεία των ιδίων κεφαλαίων και του ενεργητικού, μεταξύ των οποίων το υψηλό απόθεμα Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ), το οποίο δρα αποτρεπτικά στην πιστοδοτική ικανότητα των τραπεζών. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών, εκτιμάται ότι έως και τα μισά από το σύνολο των δανείων που βρίσκονταν σε αναστολή έως το τρίτο τρίμηνο του 2020 (περί τα 11 δισ. ευρώ, από τα 22 δισ. ευρώ) είναι πιθανό να θεωρηθούν μη εξυπηρετούμενα στο προσεχές μέλλον, ενώ το ποσοστό κάλυψής τους με προβλέψεις είναι χαμηλό, περί το 25%. Αντίστοιχες προβλέψεις των ίδιων των τραπεζών και της Τράπεζας της Ελλάδος καταλήγουν σε αύξηση των ΜΕΔ λόγω της κρίσης πανδημίας μεταξύ 5 δισ. ευρώ και 10 δισ. ευρώ αντίστοιχα. Σε ότι αφορά την επίδραση των τραπεζών στην πραγματική οικονομία, η πιστωτική συρρίκνωση προς τα νοικοκυριά συνεχίζεται αμείωτη και το κόστος τραπεζικής χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα, αν και σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, παραμένει υψηλότερο συγκριτικά με τους ευρωπαίους εταίρους.

Κατά το ΙΟΒΕ, το ενδεχόμενο αύξησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων εξαιτίας της υγειονομικής κρίσης και οι αναθεωρημένοι στόχοι για τη μείωση των ΜΕΔ έως το τέλος του 2021, σε συνδυασμό με το αρκετά πιθανό ενδεχόμενο αύξησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων εξαιτίας της υγειονομικής κρίσης, αναδεικνύουν την ανάγκη άμεσης, μεγαλύτερης αξιοποίησης των δυνατοτήτων του προγράμματος «Ηρακλής» και ενδεχόμενων άλλων συστημικών λύσεων.

Τέλος, συνεκτιμώντας τις ενδεχόμενες δυσχέρειες το προσεχές χρονικό διάστημα στη χρηματοδότηση επενδύσεων από το τραπεζικό σύστημα, οι οποίες προς το παρόν δεν αποτυπώνονται στα σχετικά στοιχεία, π.χ. λόγω μιας πιθανής σημαντικής αύξησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων από όσα δάνεια τελούν σε αναστολή πληρωμών, θεωρείται απαραίτητη η διάθεση περισσότερων κεφαλαίων από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων για επενδυτικούς και ευρύτερα αναπτυξιακούς σκοπούς, με δράσεις σχεδιασμένες για τις ανάγκες και τις προκλήσεις που έχει δημιουργήσει η πανδημία.