Βαρόμετρο οι δημόσιες επενδύσεις για την ανάκαμψη της οικονομίας το 2021

Οι αργόσυρτες ευρωπαϊκές διαδικασίες για τον καθορισμό των επιμέρους όρων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης έχουν ως αποτέλεσμα να μην είναι δυνατός ακόμη ο προγραμματισμός των κρατών μελών και η κατάρτιση των εθνικών προγραμμάτων ανάκαμψης που αποφάσισε τον Ιούλιο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Κορυφής.

Στα πλαίσια ενημέρωσης ανώτατο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών αποκάλυψε χθες σε δημοσιογράφους πως ακόμη δεν έχει αποσαφηνιστεί σε επίπεδο ΕΕ ποιες δαπάνες θα χαρακτηρίζονται έκτακτες, ήτοι αμιγώς σχετιζόμενες με την αντιμετώπιση της πανδημίας και ποιες ως μέτρα για την ανάκαμψη από τις οικονομικές δυσχέρειες που έχει προκαλέσει ο κορωνοϊός.

Πέραν τούτου, εκκρεμούν μια σειρά διαδικαστικών θεμάτων που απαιτούν την έγκριση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα να μην είναι ακόμη ορατός ο ορίζοντας λήψης της χρηματοδοτικής στήριξης από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης (.σ.σ. πάει για το δεύτερο εξάμηνο 2021).

Παρόλα αυτά η κυβέρνηση στο προσχέδιο κρατικού προϋπολογισμού προσδιόρισε το ποσό των 5,5 δισ. ευρώ ως τις εκτιμώμενες απολήψεις από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Αλλά, το ποσό αυτό περισσότερο σχετίζεται με προκαταβολές και λιγότερο με τη χρηματοδότηση δράσεων του εθνικού σχεδίου ανάκαμψης που θα μπορέσουν (;) να ολοκληρωθούν μέσα στο 2021.

Η ελληνική οικονομία αναμένεται να ωφεληθεί με 32 δισ. ευρώ από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έως το 2026, εκ των οποίων 19,3 δισ. ευρώ αφορούν σε επιχορηγήσεις και 12,7 δισ. ευρώ δάνεια με ευνοϊκό επιτόκιο και όρους. Από τα 19,3 δισ. ευρώ τα 16,2 δισ. ευρώ αφορούν το Recovery and Resilience Facility, ποσό 2,3 δισ. ευρώ το REACT-EU, ποσό 0,4 δισ. ευρώ το Just Transition Fund και ποσό 0,4 δισ. ευρώ το European Agricultural Fund for Rural Development.

Ωστόσο, για να λάβει τα χρήματα αυτά η Ελλάδα θα πρέπει πρώτα να καταρτίσει ένα εθνικό σχέδιο ανάκαμψης (δεν το έχει πράξει ακόμη) που θα σταλεί στην ΕΕ και θα εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και την Κομισιόν. Η λογική του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι πως πρώτα δαπανάς τα χρήματα από τον προϋπολογισμό σου και εν συνεχεία τα εισπράττεις από την ΕΕ, όταν ολοκληρωθεί το σχετικό πρόγραμμα. Εξαίρεση αποτελεί η προκαταβολή του προγράμματος που εκταμιεύεται όταν εγκριθεί το πρόγραμμα.

Οι σύνθετες διαδικασίες που συνοδεύουν τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ρίχνουν μεγάλο βάρος της αναπτυξιακής χρηματοδότησης της Ελλάδος το 2021 στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Ωστόσο, έχοντας την πεποίθηση πως το 2021 θα έχει πρόσβαση σε αυξημένα κοινοτικά κονδύλια η κυβέρνηση μείωσε το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του 2021, αντί να το διατηρήσει στα υφιστάμενα υψηλά επίπεδα.

Υπενθυμίζεται πως ο αρχικός Προϋπολογισμός Δημοσίων Επενδύσεων του 2020 ανερχόταν σε 6 δισ. ευρώ για συγχρηματοδοτούμενα έργα και 750 εκατ. ευρώ για έργα χρηματοδοτούμενα αμιγώς από εθνικούς πόρους. Τον Μάιο του 2020 ψηφίστηκε συμπληρωματικός Προϋπολογισμός Δημοσίων Επενδύσεων, σύμφωνα με τον οποίο τα παραπάνω όρια δαπάνης αυξήθηκαν σε 7 δισ. ευρώ για το συγχρηματοδοτούμενο σκέλος και 1 δισ. ευρώ για το εθνικό σκέλος. Τελικά αποφασίσθηκε ο Προϋπολογισμός Δημοσίων Επενδύσεων να αυξηθεί στα 7,5 δισ. ευρώ για την υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων έργων και 2,021 δισ. ευρώ για έργα χρηματοδοτούμενα αμιγώς από εθνικούς πόρους, διαμορφώνοντας το συνολικό εκτιμώμενο όριο δαπάνης του ΠΔΕ σε 9,521 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με το προσχέδιο του προϋπολογισμού 2021 που κατατέθηκε χθες στη Βουλή για το επόμενο έτος προβλέπεται η διάθεση πόρων ύψους 6,75 δισ. ευρώ για το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, με κατανομή της συνολικής δαπάνης μεταξύ των έργων που θα συγχρηματοδοτηθούν από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ύψους 6 δισ. ευρώ και εκείνων που θα χρηματοδοτηθούν αποκλειστικά από εθνικούς πόρους, ύψους 750 εκατ. ευρώ. Δηλαδή το ΠΔΕ το 2021 θα είναι μειωμένο κατά 2,7 δισ. ευρώ σε σχέση με εφέτος.

Στελέχη του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης αναφέρουν πως αυτό έγινε συνειδητά, καθώς επιχορηγήσεις από κοινοτικά προγράμματα όπως το REACT-EU (Συνδρομή στην Ανάκαμψη για τη Συνοχή) ύψους 1,6 δισ. ευρώ θα έλθουν να προστεθούν στα συγχρηματοδοτούμενα έργα του ΠΔΕ.

Πάντως, οι καθησυχαστικοί τόνοι της κυβέρνησης δεν συνάδουν με τις αναφορές του ΔΝΤ το οποίο προ ημερών υπογράμμισε πως η εκτέλεση των δημοσίων επενδύσεων της Ελλάδος θα πρέπει να ενισχυθεί ώστε να τονώσει την αποτελεσματικότητα της χρηματοδότησης του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης.