Εκρηκτικό το «κοκτέιλ» που απειλεί την τουρκική οικονομία – Στα ύψη ύφεση, πληθωρισμός, έλλειμμα

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία οι καταναλωτικές δαπάνες υποχώρησαν 8,6% σε ετήσια βάση στο β’ τρίμηνο. Οι κυβερνητικές δαπάνες μειώθηκαν 0,8% και ο σχηματισμός κεφαλαίου υποχώρησε κατά 6,1%. Η εισαγωγή αγαθών και υπηρεσιών μειώθηκε 6,3% στο β΄ τρίμηνο με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγουμένου έτους, ενώ οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών υποχώρησαν 35,3%.

Οικονομολόγοι και αναλυτές επισημαίνουν πως εδώ και μήνες μεγαλώνει η «τρύπα» στα δημόσια οικονομικά της Τουρκίας. Οι ξένοι επενδυτές τρέπονται σε φυγή, αποσύροντας σχεδόν 15 δισ. δολάρια από τα τουρκικά ομόλογα και μετοχές στη διάρκεια του τελευταίου 12μήνου.

Ταυτόχρονα η Τουρκία εμφανίζει τεράστιο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, φθάνοντας σχεδόν στα 17 δισ. δολάρια στους πρώτους πέντε μήνες του έτους. Οι προβλέψεις για το σύνολο του έτους ποικίλλουν, όμως οι αναλυτές της Barclays αναμένουν έλλειμμα 30 δισ. –περίπου στο 4% του ΑΕΠ.

Ενδεικτικό της προβληματικής εικόνας είναι το γεγονός πως οι αμυντικές δαπάνες έχουν φτάσει στο 13% του προϋπολογισμού και οι επιδοτήσεις που δίνει η κυβέρνηση για τα εξοπλιστικά στο 25%, δηλαδή στο ¼ του προϋπολογισμού.

Την ίδια ώρα η κυβέρνηση δαπανά δισεκατομμύρια στις προσπάθειες να διατηρήσει σταθερό το εθνικό της νόμισμα και στηρίζει την οικονομία με φθηνή πίστωση, ακολουθώντας την ίδια τακτική που είχε πυροδοτήσει τη συναλλαγματική κρίση προ διετίας, τότε που η λίρα είχε υποχωρήσει σε ιστορικό ναδίρ, χάνοντας σχεδόν το 30% της αξίας της έναντι του δολαρίου.

Οι αρχές της Άγκυρας έχουν «κάψει» φέτος δεκάδες δισ. δολαρίων από τα συναλλαγματικά διαθέσιμα στις προσπάθειες σταθεροποίησης της λίρας, η οποία όμως έχει κατρακυλήσει κατά 20% από αρχές του έτους και σήμερα «φλερτάρει» με τα ιστορικά χαμηλά της έναντι του δολαρίου. Συγκεκριμένα το τουρκικό νόμισμα σημειώνει πτώση 0,2%, στις 7,3511 λίρες ανά δολάριο και ανταλλάσσεται λίγο πάνω από το ιστορικό χαμηλό των 7,4161 λιρών.

Η ραγδαία επιδείνωση των οικονομικών προοπτικών της Τουρκίας θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε υποβαθμίσεις. Ήδη ο οίκος Fitch Ratings υποβάθμισε σε αρνητικές από σταθερές τις προοπτικές της τουρκικής οικονομίας, επισημαίνοντας ότι «η εξάντληση των συναλλαγματικών αποθεμάτων, η μειωμένη αξιοπιστία της νομισματικής πολιτικής, τα αρνητικά πραγματικά επιτόκια και το σημαντικό έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο εν μέρει τροφοδοτείται από την εκτεταμένη παροχή δανείων, έχουν επιδεινώσει τους κινδύνους σε συνάρτηση με την εξωτερική χρηματοδότηση (της χώρας)».

Επιπλέον, οι αναλυτές της Fitch έκαναν λόγο για «πολιτικές πιέσεις» και «περιορισμένη ανεξαρτησία της Τουρκικής Κεντρικής Τράπεζας (CBRT)», σημειώνοντας ότι «υπήρξαν εκτεταμένες νομισματικές παρεμβάσεις για να στηριχθεί η λίρα, η οποία από τον Μάρτιο, λόγω της καθαρής εκροής κεφαλαίων και του επιδεινούμενου εμπορικού ελλείμματος, έχασε το 16% της αξίας της απέναντι στο αμερικανικό δολάριο».

Για το 2020 ο οίκος Fitch αναμένει συρρίκνωση της τουρκικής οικονομίας κατά 3,9%, ωστόσο για το 2021 προβλέπει ανάπτυξη 5,4%. Σε πολιτικό επίπεδο σημειώνει ότι «συνεχίζονται οι εικασίες για πρόωρες εκλογές, τις οποίες όμως θεωρούμε λιγότερο πιθανές βραχυπρόθεσμα».

Από την πλευρά της, η γερμανική οικονομική επιθεώρηση Handelsblatt επισημαίνει ότι παρά τις επίσημες ανακοινώσεις της Άγκυρας για νέα κοιτάσματα φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα την Παρασκευή, η τουρκική λίρα υποχώρησε εκ νέου απέναντι στο δολάριο.