Προκαταβολή φόρου: Αναλυτικές οδηγίες για την μείωση της

Στην απόφαση σημειώνεται πως ειδικά για το φορολογικό έτος 2019, το ποσό της προκαταβολής φόρου εισοδήματος μειώνεται ανάλογα με το ποσοστό μείωσης του κύκλου εργασιών που δηλώνεται για σκοπούς Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (κωδικός 312 δήλωσης ΦΠΑ) του πρώτου εξαμήνου του 2020 έναντι του πρώτου εξαμήνου του 2019, ως εξής:

Η προκαταβολή του φόρου μειώνεται ανάλογα με τη μείωση του τζίρου, που υπέστη η κάθε επιχείρηση ή επαγγελματίας στο διάστημα από την εκδήλωση της πανδημίας του κορωνοϊού ως εξής:

– κατά 30% για μείωση τζίρου 5-15%.

– κατά 50% για μείωση τζίρου 15,1-25%.

– κατά 70% για μείωση τζίρου 25,1-35%.

– κατά 100% για μείωση τζίρου μεγαλύτερη από 35%.

Για τον ανωτέρω υπολογισμό λαμβάνονται υπόψη oι δηλώσεις ΦΠΑ του πρώτου εξαμήνου 2019 που έχουν υποβληθεί μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος και οι δηλώσεις ΦΠΑ του πρώτου εξαμήνου του 2020, ως εξής:

α) για τηρούντες απλογραφικά λογιστικά αρχεία, η δήλωση ΦΠΑ του πρώτου τριμήνου που έχει υποβληθεί μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος και η δήλωση ΦΠΑ του δευτέρου tριμήνου που υποβάλλεται μέχρι τις 31.7.2020 ή

β) για τηρούντες διπλογραφικά λογιστικά αρχεία, οι δηλώσεις ΦΠΑ Ιανουαρίου - Μαΐου που έχουν υποβληθεί μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος και η δήλωση ΦΠΑ Ιουνίου που υποβάλλεται μέχρι τις 31.7.2020.

Για την καλύτερη κατανόηση των ανωτέρω η ΑΑΔΕ παραθέτει τα ακόλουθα παραδείγματα:

Παράδειγμα Α΄

Έστω επιχείρηση (φυσικό πρόσωπο, νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα) εμφανίζει κύκλο εργασιών ΦΠΑ 1ου εξαμήνου 2019 80.000 ευρώ, ενώ αντίστοιχα εμφανίζει κύκλο εργασιών ΦΠΑ 1ου εξαμήνου 2020 60.000 ευρώ. Στην περίπτωση αυτή η ποσοστιαία μείωση του κύκλου εργασιών ΦΠΑ που έχει επέλθει κατά το 1ο εξάμηνο 2020 συγκριτικά με το 1^ο εξάμηνο 2019 είναι είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) και επομένως, με βάση τις ως άνω διατάξεις, η επιχείρηση δικαιούται μείωση προκαταβολής φόρου 50% για το φορολογικό έτος 2019.

Παράδειγμα Β΄

Έστω επιχείρηση (φυσικό πρόσωπο, νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα) εμφανίζει κύκλο εργασιών ΦΠΑ 1ου εξαμήνου 2019 120.000 ευρώ, ενώ αντίστοιχα εμφανίζει κύκλο εργασιών ΦΠΑ 1ου εξαμήνου 2020 40.000 ευρώ. Στην περίπτωση αυτή η ποσοστιαία μείωση του κύκλου εργασιών ΦΠΑ που έχει επέλθει κατά το 1ο εξάμηνο 2020 συγκριτικά με το 1^ο εξάμηνο 2019 είναι εξήντα έξι και εξήντα έξι τοις εκατό (66,66)% και επομένως, με βάση τις κείμενες διατάξεις, η επιχείρηση δικαιούται μείωση προκαταβολής φόρου εκατό τοις εκατό (100%) για το φορολογικό έτος 2019.

Στην απόφαση σημειώνεται πως για νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα ή φυσικό πρόσωπο που ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα και δεν έχει υποχρέωση υποβολής δήλωσης ΦΠΑ καθ’ όλη τη διάρκεια των συγκρινόμενων εξαμήνων, το ποσό της προκαταβολής φόρου εισοδήματος μειώνεται κατά 50%. Αυτό δεν ισχύσει στην περίπτωση που νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα ή φυσικό πρόσωπο που ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα μετατάχθηκε από απαλλασσόμενο ΦΠΑ καθεστώς σε μη απαλλασσόμενο ή αντιστρόφως, κατά τα συγκρινόμενα εξάμηνα των ετών 2019 και 2020.

Ειδικά, το ποσό προκαταβολής φόρου εισοδήματος μηδενίζεται για νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα ή φυσικό πρόσωπο που ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα, το οποίο είναι υποκείμενο σε ΦΠΑ ή ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα που ανήκει στον τριτογενή τομέα και πραγματοποίησε κατά το τρίτο τρίμηνο του 2019 ποσοστό άνω του 50% του ετήσιου κύκλου εργασιών ΦΠΑ του ίδιου έτους ή εντάσσεται στους κλάδους των αεροπορικών ή ακτοπλοϊκών μεταφορών.

Επισημαίνεται επίσης ότι το ποσό προκαταβολής φόρου εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2019 μηδενίζεται για τις επιχειρήσεις ακόμα και όταν η ένταξή τους στους κλάδους των αεροπορικών ή ακτοπλοϊκών μεταφορών πραγματοποιήθηκε εντός του 2020.

Για την καλύτερη κατανόηση της περίπτωσης που μηδενίζεται το ποσό της προκαταβολής φόρου η ΑΑΔΕ παραθέτει τα ακόλουθα παραδείγματα:

Παράδειγμα Γ΄

Έστω επιχείρηση (φυσικό πρόσωπο, νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα) που ανήκει στον τριτογενή τομέα της οικονομίας (όπως αυτός ορίζεται στην Α1186/2020, Β’ 3327, ήτοι περιλαμβάνεται στους τομείς Ζ’ έως και ΙΘ’ της εθνικής ονοματολογίας των οικονομικών δραστηριοτήτων (ΚΑΔ 2008) που ορίζονται στην ΑΥΟ ΠΟΛ 1133/2008, όπως ισχύει) εμφανίζει ετήσιο κύκλο εργασιών ΦΠΑ για το 2019 120.000 ευρώ, εκ των οποίων στο τρίτο τρίμηνο του 2019 αντιστοιχούν 70.000 ευρώ, δηλαδή ποσοστό άνω του 50% του ετήσιου κύκλου εργασιών ΦΠΑ του ίδιου έτους. Στην περίπτωση αυτή μηδενίζεται η προκαταβολή φόρου εισοδήματος που υπολογίζεται στη δήλωση για το φορολογικό έτος 2019.

Παράδειγμα Δ΄

Έστω επιχείρηση (φυσικό πρόσωπο, νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα) που ανήκει στον τριτογενή τομέα της οικονομίας (όπως αυτός ορίζεται στην Α 1186/2020 , Β’ 3327) εμφανίζει ετήσιο κύκλο εργασιών ΦΠΑ για το 2019 160.000 ευρώ, εκ των οποίων στο τρίτο τρίμηνο του 2019 αντιστοιχούν 75.000 ευρώ, δηλαδή ποσοστό κάτω του 50% του ετήσιου κύκλου εργασιών ΦΠΑ του ίδιου έτους. Στην περίπτωση αυτή δεν έχει εφαρμογή η διάταξη για μη βεβαίωση/μηδενισμό της προκαταβολής φόρου εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2019. Αν, περαιτέρω, η εν λόγω επιχείρηση δεν είναι νεοσύστατη (δηλαδή δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 69 ή της παραγράφου 3 του άρθρου 71 του ΚΦΕ), τότε εξετάζεται τυχόν μείωση του κύκλου εργασιών ΦΠΑ 1ου εξαμήνου 2020 έναντι του κύκλου εργασιών ΦΠΑ 1ου εξαμήνου 2019, προκειμένου να μειωθεί το ποσό της προκαταβολής φόρου εισοδήματος σύμφωνα με την ποσοστιαία κλίμακα του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 59 του άρθρου 72.

Στην απόφαση Πιτσιλή διευκρινίζεται ότι η ποσοστιαία κλίμακα μείωσης της προκαταβολής δεν εφαρμόζεται για νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες που έχουν υποβάλει δήλωση έναρξης εργασιών μετά την 1/1/2017, τα οποία δικαιούνται μειωμένη προκαταβολή φόρου κατά 50% εξ αυτού του λόγου (και για τα τρία πρώτα οικονομικά έτη από τη δήλωση έναρξης εργασιών τους). Ομοίως, η ποσοστιαία κλίμακα μείωσης της προκαταβολής δεν εφαρμόζεται για τα φυσικά πρόσωπα που αποκτούν για πρώτη φορά το φορολογικό έτος 2019 εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και τα οποία δικαιούνται ούτως ή άλλως μειωμένη προκαταβολή φόρου κατά 50%.

Εφόσον τα νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες που έχουν υποβάλει δήλωση έναρξης εργασιών μετά την 1/1/2017 ή τα φυσικά πρόσωπα που απέκτησαν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα για πρώτη φορά στο φορολογικό έτος 2019 εμπίπτουν στην περίπτωση (επιχειρήσεις τριτογενούς τομέα που εμφανίζουν άνω του 50% του ετήσιου κύκλου εργασιών τους ΦΠΑ τους για το 2019 στο 3^ο τρίμηνο του έτους αυτού), για αυτά η προκαταβολή θα μηδενίζεται. Αν ωστόσο το φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα εντάσσεται στους κλάδους των αεροπορικών ή ακτοπλοϊκών μεταφορών και αποκτά για πρώτη φορά εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα μετά την 1/1/2019, αν είναι φυσικό πρόσωπο, ή, αν πρόκειται για νομικό πρόσωπο/νομική οντότητα, έχει υποβάλει τη δήλωση έναρξης εργασιών του μετά την 1/1/2017, τότε για αυτά υπολογίζεται μειωμένη προκαταβολή 50%.

Η απόφαση του Διοικητής της ΑΑΔΕ ξεκαθαρίζει πως σε νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα ή φυσικό πρόσωπο που ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα και το οποίο επωφελείται της μειωμένης προκαταβολής χωρίς να τη δικαιούται, ολικά ή μερικά, επιβάλλεται από τη φορολογική διοίκηση πρόστιμο ίσο με το διπλάσιο της μειωμένης προκαταβολής που επωφελείται, για την επιβολή και είσπραξη του οποίου εφαρμόζονται οι διατάξεις του ν. 4174/2013 (Α΄ 170). Το πρόστιμο αυτό επιβάλλεται κατόπιν έκδοσης εντολής ελέγχου και διαπίστωσης στο πλαίσιο αυτού ότι η επιχείρηση που έκανε χρήση των διατάξεων αυτών δεν δικαιούται τη μειωμένη προκαταβολή, ολικά ή μερικά.

Στις περιπτώσεις που νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα ή φυσικό πρόσωπο που ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα δεν έχει υποβάλει μία ή περισσότερες δηλώσεις ΦΠΑ, δεν τυγχάνει του ευεργετήματος της μειωμένης προκαταβολής φόρου. Σε περίπτωση που, για νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, έχει ήδη λάβει χώρα μέσα στο έτος 2020 συμψηφισμός της προκαταβολής φόρου, η οποία βεβαιώθηκε με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2019, οι ως άνω διατάξεις περί μείωσης της προκαταβολής δεν μπορούν να εφαρμοστούν.

Παράδειγμα Ε΄

Έστω ότι ένα νομικό πρόσωπο με φορολογικό έτος που ταυτίζεται με το ημερολογιακό έτος και που τέθηκε σε εκκαθάριση στις 13/02/2020, έχει ήδη υποβάλει δύο δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος μέσα στο έτος 2020, ήτοι, τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2019 και για το φορολογικό έτος 2020 την δήλωση προ εκκαθάρισης που αφορά το χρονικό διάστημα από 1/01/2020 – 12/02/2020. Επομένως, δεδομένου ότι η προκαταβολή φόρου για το φορολογικό έτος 2019 έχει ήδη συμψηφισθεί με τον αναλογούντα φόρο που προκύπτει βάσει της δήλωσης προ εκκαθάρισης, οι διατάξεις περί μείωσης της προκαταβολής δεν μπορούν να εφαρμοστούν.

Σύμφωνα με την απόφαση Πιτσιλή, σε περίπτωση που έχουν ήδη υποβληθεί από νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες δύο δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2019, οι σχετικές διατάξεις περί μείωσης προκαταβολής εφαρμόζονται κατ’ ανάγκη για το ποσό της προκαταβολής που βεβαιώθηκε με τη δεύτερη δήλωση φορολογίας εισοδήματος, καθόσον το ποσό της προκαταβολής που βεβαιώθηκε με τη πρώτη δήλωση έχει ήδη συμψηφισθεί.

Παράδειγμα ΣΤ΄

Έστω ότι ένα νομικό πρόσωπο με φορολογικό έτος που ταυτίζεται με το ημερολογιακό έτος, τέθηκε σε εκκαθάριση στις 15/02/2019 και για τον λόγο αυτό θα πρέπει να έχει υποβάλει δύο δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2019 για τα ακόλουθα χρονικά διαστήματα: α) 1/01/2019 – 14/02/2019 (δήλωση προ εκκαθάρισης) και β) 15/02/2019 – 14/02/2020 (πρώτη προσωρινή δήλωση εκκαθάρισης). Επομένως, δεδομένου ότι το ποσό της προκαταβολής φόρου που βεβαιώθηκε με τη δήλωση προ εκκαθάρισης έχει ήδη συμψηφισθεί με τον αναλογούντα φόρο που προκύπτει βάσει της πρώτης προσωρινής δήλωσης εκκαθάρισης, οι διατάξεις περί μείωσης της προκαταβολής εφαρμόζονται κατ’ ανάγκη για το ποσό της προκαταβολής που βεβαιώθηκε με τη δεύτερη δήλωση φορολογίας εισοδήματος.

Παράδειγμα Ζ΄

Έστω ότι ένα νομικό πρόσωπο με φορολογικό έτος που λήγει στις 30 Ιουνίου έχει υποβάλει δήλωση φορολογίας εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2019 για το ακόλουθο χρονικό διάστημα: 1/07/2019 – 30/06/2020. Στην περίπτωση αυτή, για σκοπούς μείωσης της προκαταβολής, εξετάζεται η μείωση του κύκλου εργασιών ΦΠΑ το 1ο εξάμηνο του 2020 έναντι του 1ου εξαμήνου του 2019, κατά ρητή διατύπωση του νόμου.