Πώς εξελίσσεται η μεταμνημονιακή εποπτεία της Κομισιόν στο τραπεζικό σύστημα

Μεγάλο μέρος της έκθεσης του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνέδριου σχετιζόταν με τις αδυναμίες των ελληνικών προγραμμάτων στα θέματα στήριξης των τραπεζών και στις αμφιλεγόμενες επιλογές που έκανε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις ανακεφαλαιοποιήσεις των ελληνικών τραπεζών, στα σχέδια αναδιάρθρωσής των πιστωτικών ιδρυμάτων, στη μη διασφάλιση της επαρκούς διακυβέρνησης των τραπεζών και ειδικά στην ελλειμματική εποπτεία των αποφάσεων του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ).

Σήμερα βιώνουμε τα αποτελέσματα αυτών των αποφάσεων, καθώς παρά τα δισεκατομμύρια που δόθηκαν από τους Έλληνες φορολογουμένους για να στηριχθούν οι τράπεζες, αυτές παραμένουν ευάλωτες, με «σκελετούς» στους ισολογισμούς τους και κυρίως δεν μπορούν να επιτελέσουν το ρόλο τους, ήτοι τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας.

Τα δε χρήματα που επένδυσαν οι Έλληνες φορολογούμενοι στις τράπεζες θα πρέπει να θεωρούνται σε μεγάλο βαθμό χαμένα, κάτι που θα καταφανεί και όταν ολοκληρωθεί η exit strategy του ΤΧΣ από το μετοχικό κεφάλαιο των τραπεζών.

«Έως τον Δεκέμβριο του 2016, το ΤΧΣ είχε διοχετεύσει στον ελληνικό τραπεζικό κλάδο 45,4 δισ. ευρώ, ενώ οι αναμενόμενες ζημίες ανέρχονταν σε 36,4 δισ. ευρώ. Συνολικά, μόνον ένα ελάχιστο μέρος των αναμενόμενων ζημιών θα μπορούσε δυνητικά να ανακτηθεί σε βάθος χρόνου από πιθανή αύξηση της τιμής των μετοχών των συστημικών τραπεζών, και τα περισσότερα κεφάλαια του προγράμματος για τις εγχώριες τράπεζες αναμένεται να παραμείνουν μέρος του δημόσιου χρέους της Ελλάδας», ανέφερε δεικτικά το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο στα τέλη του 2017.

Εν έτει 2020 το ποσό των αναμενόμενων ζημιών του ΤΧΣ από τις συμμετοχές του στις ελληνικές τράπεζες κινείται αισθητά υψηλότερα από ότι υπολόγιζε τότε το Ελεγκτικό Συνέδριο.

«Παρατηρητής» στο ΤΧΣ

Ειδικά για την εποπτεία του ΤΧΣ -του φορέα που είναι ο βασικός μέτοχος των τραπεζών και έχει ως αποστολή τη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος,-το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο ήταν «αιχμηρό» για το ρόλο της Κομισιόν, τονίζοντας πως «στον τομέα αυτό, η Επιτροπή δεν έκανε πλήρη χρήση της ιδιότητάς της ως παρατηρητή στα όργανα λήψης αποφάσεων του ΤΧΣ, η οποία της παρείχε την πρόσθετη δυνατότητα να διασφαλίζει τη συμμόρφωση προς τους όρους των προγραμμάτων».

Δεδομένου ότι το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητάς εξακολουθεί να υφίσταται και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξακολουθεί να έχει ρόλο παρατηρητή σε αυτό, το CNN Greece ζήτησε από την Κομισιόν να πληροφορηθεί το τι προτίθεται να πράξει προκειμένου να ξεπεραστούν τα προβλήματα στη λειτουργία, στην εποπτεία και στην διακυβέρνηση των ελληνικών τραπεζών, τα οποία είχε επισημάνει το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο και τα οποία ακόμη σε μεγάλο βαθμό συνεχίζονται.

Ωστόσο, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έδειξε πως δεν γνωρίζει τις σχετικές συστάσεις που διατυπώνονταν σε ένα κείμενο 154 σελίδων.

Σχετικά απάντησε τα εξής:

«Όσον αφορά στις συστάσεις του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ) για την εποπτεία και τη διακυβέρνηση των ελληνικών τραπεζών, καθόσον γνωρίζουμε, το ΕΕΣ δεν έχει απευθύνει ποτέ συστάσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με την εποπτεία και τη διακυβέρνηση των ελληνικών τραπεζών. Η έκθεση του ΕΕΣ για τις ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (ειδική έκθεση 10/2019), απευθυνόταν στην Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου», ανέφερε σχετικά.

Οι δημοσιονομικές προεκτάσεις

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ρωτήθηκε από το CNN Greece και για το εάν θεωρεί εποπτικά σωστό το ότι δεν έχει διενεργηθεί πλήρης τακτικός φορολογικός έλεγχος στις ελληνικές τράπεζες για μια ολόκληρη δεκαετία, θέμα που έχει σαφείς δημοσιονομικές προεκτάσεις.

Να σημειωθεί πως για το συγκεκριμένο ζήτημα είχε ερωτηθεί από το CNN Greece στις 28 Ιουλίου και ο επικεφαλής του SSM Αντρέα Ένρια, χωρίς ωστόσο να απαντήσει.

Για το θέμα της μη διενέργειας φορολογικού ελέγχου ο εκπρόσωπος της Κομισιόν ανάφερε τα εξής:

«Η Επιτροπή δεν σχολιάζει την επάρκεια της εποπτείας και δεν έχει εντολή να διεξάγει ανεξάρτητους φορολογικούς ελέγχους των συστημικών τραπεζών σε οποιοδήποτε κράτος μέλος της ΕΕ. Οι φορολογικοί έλεγχοι των συστημικών τραπεζών της Ελλάδας αποτελούν πρωτίστως ζήτημα της ελληνικής έννομης τάξης. Τα σχετικά ερωτήματα πρέπει συνεπώς να απευθύνονται στις αρμόδιες ελληνικές αρχές».

Ως κατακλείδα αξίζει να σημειωθεί πως το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο στην έκθεσή του διατύπωνε τη σύσταση πως «η Επιτροπή οφείλει να αναλύει ποιο είναι το καταλληλότερο πλαίσιο για την υποστήριξη και την εποπτεία μετά τη λήξη των προγραμμάτων» και πως η ανάλυση αυτή πρέπει να πραγματοποιείται αρκετό καιρό πριν από τη λήξη ενός προγράμματος και να λαμβάνει υπόψη τις χρηματοδοτικές ανάγκες της εκάστοτε χώρας».

Αν και η Κομισιόν είχε αποδειχθεί ως ορθή αυτή τη σύσταση του Συνεδρίου, στην πράξη και ειδικά στα ζητήματα που έχουν να κάνουν με το ΤΧΣ και τον τραπεζικό τομέα, η εποπτεία αυτή μένει σε μεγάλο βαθμό στα χαρτιά και τον «λογαριασμό» τον πληρώνει ο Έλληνας φορολογούμενος.