Έκθεση Αλμούνια: Διαφθορά και συμφέροντα καθυστέρησαν τις μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα

Η έκθεση υπό τον τίτλο «Μαθήματα από την οικονομική βοήθεια στην Ελλάδα» αναφέρει πως παρά το γεγονός ότι τα προγράμματα του EFSF και του ESM για την Ελλάδα ξεκίνησαν από εξαιρετικά δυσχερείς συνθήκες, κατάφεραν να διατηρήσουν την ακεραιότητα της ζώνης του ευρώ, να σταθεροποιήσουν τα ελληνικά δημόσια οικονομικά και να ενισχύσουν τους ελληνικούς θεσμούς. Παράλληλα, υποστηρίζεται πως τα προγράμματα διάσωσης προώθησαν τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και προστάτευσαν τους Έλληνες καταθέτες, αν και σημειώνεται πως «πολλά πολιτικά γεγονότα έκαναν την προσαρμογή πιο προσεκτική και δαπανηρή».

Η έκθεση Αλμούνια αναγνωρίζεται πως αν και τα προγράμματα διάσωσης παρείχαν στην Ελλάδα χρηματοδότηση έκτακτης ανάγκης, αποτρέποντας το Grexit, υπήρξε, ωστόσο, ελάχιστη προσοχή στις ανάγκες του ελληνικού πληθυσμού.

«Στο πλαίσιο του προγράμματος του ESM, η ανταπόκριση στον αρνητικό κοινωνικό αντίκτυπο έγινε ένας επιπλέον στρατηγικός στόχος», σημειώνεται σχετικά.

Αναφορικά με τα μέτρα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων του χρηματοπιστωτικού τομέα η έκθεση σημειώνει πως αν και οι παρεμβάσεις του δεύτερου και τρίτου Μνημονίου αποκατέστησαν τη χρηματοοικονομική σταθερότητα, το τραπεζικό σύστημα εξακολουθεί να είναι εύθραυστο.

«Η ρευστότητα ορισμένων τραπεζών παραμένει αδύναμη και το υψηλό μερίδιο των αναβαλλόμενων φορολογικών πιστώσεων στο κεφάλαιο των τραπεζών εγείρει ανησυχίες για τις μακροπρόθεσμες προοπτικές. Οι δράσεις πολιτικής για τον εξορθολογισμό του νομικού πλαισίου εφαρμόστηκαν με καθυστερήσεις, επιβραδύνοντας τη διαδικασία εξυγίανσης και αφήνοντας την Ελλάδα με τον υψηλότερο δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων στη ζώνη του ευρώ. Η διακυβέρνηση στις συστημικές τράπεζες και το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας βελτιώθηκαν σημαντικά, εν μέρει χάρη στη συμμετοχή των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, συμπεριλαμβανομένου του ESM, στη διαδικασία μεταρρύθμισης», αναφέρεται στην έκθεση Αλμούνια.

Η έκθεση διατυπώνει επικρίσεις για τον αδιαφανή τρόπο με τον οποίο οι ανάγκες των τραπεζών προσδιορίσθηκαν το 2015 στα 25 δισ. ευρώ, ποσό που αποδείχτηκε πολύ μεγαλύτερο των πραγματικών αναγκών.

«Η έλλειψη διαφάνειας στις παραδοχές που εφαρμόστηκαν στην εκτίμηση του ελλείμματος κεφαλαίου των τραπεζών δεν παρείχε καμία ευκαιρία στα άλλα θεσμικά όργανα να αμφισβητήσουν αυτές τις υποθέσεις και οδήγησε τα εμπλεκόμενα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα να υιοθετήσουν μια συντηρητική στάση» αναφέρει η έκθεση για το θέμα.

Τέλος, η έκθεση Αλμούνια εμπεριέχει συστάσεις πολιτικής για τα μελλοντικά προγράμματα του ESM. Σύμφωνα με αυτές τις συστάσεις, τα μελλοντικά προγράμματα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας πρέπει να καθορίζουν σαφώς τους στρατηγικούς στόχους με βάση μια μακροπρόθεσμη οπτική, η Διοίκηση του ESM θα πρέπει να αναπτύξει κατευθυντήριες γραμμές «υψηλού επιπέδου» για το σχεδιασμό των προγραμμάτων και να βελτιώσει τη διακυβέρνηση τους καθορίζοντας σαφείς προσδοκίες και οδηγίες. Κατά τον Χοακίν Αλμούνια, μεταξύ άλλων, απαιτείται και ένα ισχυρό, συνεκτικό πλαίσιο μετα- προγραμματικής παρακολούθησης για τη διασφάλιση των κερδών που επετεύχθησαν κατά την προσαρμογή, αλλά και για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του μακροπρόθεσμου ρόλου του ESM ως πιστωτή.

Η αξιολόγηση του ESM

Το Διοικητικό Συμβούλιο του ESM συζήτησε την έκθεση αξιολόγησης Αλμούνια σε σημερινή του συνεδρίαση. Σε ανακοίνωση που εξεδόθη αμέσως μετά τη συνεδρίαση αναφέρεται πως οι κυβερνήτες του ESM συμφωνούν ότι τα διδάγματα από την εμπειρία του παρελθόντος μπορούν να είναι ιδιαίτερα πολύτιμα για την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση κρίσεων.

Οι υπουργοί Οικονομικών της ζώνης του ευρώ αν και αναγνώρισαν το σημαντικό οικονομικό και κοινωνικό κόστος της κρίσης για την Ελλάδα, τόνισαν και το συνολικό όφελος των προγραμμάτων στην χρηματοοικονομική στήριξη της Ελλάδος μετά την απώλεια πρόσβασης στις αγορές.

Οι κυβερνήτες του ESM συμφωνήσαν ακόμη ότι η οικονομική βοήθεια που δόθηκε στην Ελλάδα από τον EFSF και τον ESM συνέβαλε στη διατήρηση της ακεραιότητας της ζώνης του ευρώ, στη σταθεροποίηση των ελληνικών δημόσιων οικονομικών και στην ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου στην Ελλάδα.

«Η Ελλάδα εγκατέλειψε τα προγράμματα οικονομικής βοήθειας με μια ισχυρότερη οικονομία που στηρίζεται στις δημοσιονομικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν», σημειώνεται στο ανακοινωθέν και τονίζεται η σημασία της συνέχισης των μεταρρυθμίσεων για να αποτελέσουν τη βάση για μια αειφόρο ανάπτυξη με υψηλότερη απασχόληση και δημιουργία θέσεων εργασίας.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους μέσω τηλεδιάσκεψης ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ ανέφερε πως οι κυβερνήτες του ESM έλαβαν υπόψη τις συστάσεις του Χοακίν Αλμούνια σχετικά με τις αλλαγές στο σχεδιασμό και τους στρατηγικούς στόχους των προγραμμάτων του ESM, τη διακυβέρνηση των προγραμμάτων, το συντονισμό μεταξύ των θεσμικών οργάνων και των εθνικών αρχών, τις εκτιμήσεις του μακροπρόθεσμου αντίκτυπου και τη μετα- μνημονιακή εποπτεία. Είπε δε ότι αρκετές από αυτές τις συστάσεις θα ληφθούν υπόψη κατά τη μεταρρύθμιση του ESM.

Ερωτηθείς για το εάν έχει να στείλει κάποιο μήνυμα στους Έλληνες πολίτες ο Χοακίν Αλμούνια ανέφερε πως τα διδάγματα από την ελληνική κρίση είναι πως οι χώρες που μετέχουν σε μια νομισματική ένωση πρέπει να έχουν υγιή οικονομικά, ότι θα πρέπει να υπάρχει ευρεία πολιτική συναίνεση στις μεταρρυθμίσεις και πως οι μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την κοινωνική συνοχή. «Μη εμπιστεύεστε τους πολιτικούς δημαγωγούς», είπε ο Χοακίν Αλμούνια.